Ερευνητικά» Προγράμματα - Αθέμιτος Ανταγωνισμός

Με αφορμή την εκπόνηση του ερευνητικού έργου μεταξύ του Δήμου Πύργου και της σχολής Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου Κρήτης ανοίγουμε στο «Διάλογο για την Αρχιτεκτονική» τον φάκελο της εκπόνησης «ερευνητικών προγραμμάτων» από τις Αρχιτεκτονικές Σχολές στην Ελλάδα.

Να σημειωθεί ότι η μελέτη που παρουσιάζεται στις πρώτες ενότητες είναι καθαρά παραδειγματική και απλά πρόσφατη, η οποία έδωσε το έναυσμα να γραφεί το παρόν άρθρο και σίγουρα αποτελεί από τις «αθώες» και «μικρές» περιπτώσεις αυτού του είδους. Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει πρόθεση αντιπαλότητας προς τους συγκεκριμένους συναδέλφους από τους οποίους ζητείται προκαταβολικά συγγνώμη που η συγγραφή του παρόντος άρθρου συνέπεσε με τη δημοσιοποίηση της δικής τους μελέτης.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έξαρση στις εκπονήσεις «ερευνητικών προγραμμάτων» από τις Αρχιτεκτονικές Σχολές σε συνεργασία κυρίως με Δήμους αλλά και άλλους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Οι αντικειμενικές δυσκολίες και δυσλειτουργίες του Ν3316/05 (για τον οποίο έχουμε αναφερθεί και παρουσιάσει σε άλλο άρθρο στο Διάλογο), το «πλαφόν» των 45.000€ για τις απευθείας αναθέσεις και γενικότερα το αρτηριοσκληρωτικό θεσμικό πλαίσιο οδηγούν τις εκάστοτε Τοπικές Αυτοδιοικήσεις στην εξεύρεση εύκολων και γρήγορων τρόπων ανάθεσης μελετών.

Σε συνδυασμό με την ελληνική νοοτροπία, τόσο των δημόσιων «αρχόντων» που θέλουν εντός της θητείας τους να παρουσιάσουν «έργο και ανάπτυξη» όσο και των πολιτών που ικανοποιούνται με τις «μακέτες» (με την ιστορική σχετική δήλωση του Σημίτη), βρέθηκε μια ακόμα ελληνική «πατέντα» απευθείας ανάθεσης μελετών.

Τα προβλήματα πολλά. Ηθικά, πρακτικά, ανταγωνιστικά και πολλά άλλα.

Η διαλεκτική είναι γνωστή.

Οι απευθείας αναθέσεις κάθε είδους (χωρίς να γενικεύουμε το φαινόμενο), σε μια ιδανική κοινωνία όπου θα υπήρχαν σωστοί, έγκυροι και γρήγοροι διαδικαστικά αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, από τους δημόσιους φορείς καλό θα ήταν να αποφεύγονται.

Το γνωστό σπάσιμο των μελετών σε 45αρια (μελέτες κάτω των 45.000€ όπου επιτρέπονται οι απευθείας αναθέσεις) αποτελεί πάγια τακτική όπου δίδεται η σχετική δυνατότητα.

Για την περίπτωση που αυτή η «διαδικασία» δεν είναι δυνατή, το ελληνικό «δαιμόνιο» εφηύρε τη διαδικασία της εκπόνησης «ερευνητικών προγραμμάτων» από τις Αρχιτεκτονικές Σχολές.

Όπως αναλύεται στις παρακάτω ενότητες τα «ερευνητικά προγράμματα» είναι κατ' ουσίαν, στις περισσότερες περιπτώσεις (για να μη κατηγορηθώ και πάλι ως αρνητιστής, καχύποπτος και ολιστικός), απευθείας αναθέσεις μελετών σε μέλη ΔΕΠ των Αρχιτεκτονικών Σχολών.

Αυτή η διαδικασία, πέρα από την ευκολία ανάθεσης έχει και δύο ακόμα συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Το πρώτο είναι ότι δεν υπόκειται σε καμία διαδικασία κανενός φορέα ως προς το ύψος των αμοιβών.

Το δεύτερο είναι ότι «επιστρατεύονται» αρμάδες φοιτητών οι οποίοι «συμμετέχουν» στα «ερευνητικά προγράμματα» προσφέροντας αφιλοκερδώς από τη μια και χωρίς καμία ουσιαστική επαγγελματική αναγνώριση από την άλλη τις υπηρεσίες τους.

Με τον τρόπο αυτό είναι όλοι ευχαριστημένοι.

Οι «εργοδότες», διότι έχουν μια γρήγορη διαδικασία που δεν υπόκειται σε κανένα έλεγχο και στην πράξη τους κοστίζει σαφώς λιγότερο από το να ακολουθήσουν τις προβλεπόμενες από το δημόσιο διαδικασίες περί ανάθεσης μελετών με τις ανάλογες αμοιβές. Και παράλληλα παρουσιάζουν στην, εύκολα εντυπωσιαζόμενη από τους τίτλους, κοινωνία των πολιτών τους μελέτες «πανεπιστημιακού κύρους».

Οι «ανάδοχοι», ακόμα απλούστερα διότι αποκτούν αντικείμενο για τα εξωπανεπιστημιακά γραφεία τους * και πλείστους άλλους ευνόητους λόγους.

Η Ελλάδα περνάει μια τρομερή οικονομική κρίση και παράλληλα μια κρίση ηθικών αξιών, εμπιστοσύνης και αξιοκρατίας.

Το Πανεπιστήμιο σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τα δικά του μεγάλα προβλήματα (οικονομικής φύσεως, διοικητικής αναδιάρθρωσης, καταληψιακής και απεργιακής μανίας) θα έπρεπε να δείχνει τον ορθό δρόμο στην υπόλοιπη κοινωνία.

Στον τομέα των αρχιτεκτόνων ειδικότερα (και των μηχανικών γενικότερα), πέρα από τη χρόνια καπήλευση των επαγγελματικών δικαιωμάτων τα οποία διαρκώς συρρικνώνονται, έχει προστεθεί η τρομερή αναδουλειά και ανεργία που οδηγεί όλο και περισσότερους ελεύθερους επαγγελματίες και αρχιτεκτονικά γραφεία στην παρακμή και στην καταστροφή.

Ας μην αναφερθεί καλύτερα η τύχη των εκατοντάδων νέων συναδέλφων που έχουν πρόσφατα αποφοιτήσει, και στην καλύτερη των περιπτώσεων δουλεύουν «μαύρα», με τους κατώτατους μισθούς να είναι απλησίαστο όνειρο.

Αυτή την περίοδο λοιπόν, η ύπαρξη τέτοιων «ερευνητικών προγραμμάτων» είναι τουλάχιστον προκλητική.

Ανοίγουμε επομένως το Διάλογο για το ζήτημα αυτό με την ελπίδα ότι η ευρύτερη δημοσιοποίηση του θέματος θα κινήσει τους κατάλληλους μηχανισμούς** και θα ευαισθητοποιήσει τους συναδέλφους να αντιδράσουν ουσιαστικά απέναντι σε αυτό το τόσο σοβαρό ζήτημα.

 

Αλέξιος Βανδώρος,
Αρχιτέκτων - αρχισυντάκτης GreekArchitects.gr

* η άποψη του γράφοντα περί της ύπαρξης αυτών των γραφείων έχει ειπωθεί στο παρελθόν και έγκειται στο ότι είναι θεμιτή η ύπαρξη τους καθώς δεν τίθεται σε καμία περίπτωση ασυμβίβαστο και είναι πρακτική υποχρέωση των διδασκόντων να παραμένουν ενημερωμένοι με τις τεχνολογικές και παγκόσμιες εξελίξεις και ενεργοί αρχιτεκτονικά αρκεί αυτή η δράση τους να μην λειτουργεί αθέμιτα ανταγωνιστικά προς την αγορά. Είτε με την ανάληψη μελετών μέσω «ερευνητικών προγραμμάτων» είτε με την άμισθη απασχόληση φοιτητών στα γραφεία που τα καθιστά αυτόματα πολύ φθηνότερα σε λειτουργικά έξοδα από τον ιδιωτικό τομέα.

**  ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, με την παρούσα διοίκηση του, όπως φαίνεται παρακάτω ασχολείται ενεργά με το ζήτημα αλλά δεν έχει δυστυχώς ούτε τη θεσμική εξουσία, ούτε την απαραίτητη διοικητική σύμπνοια (κυριαρχούν τα γνωστά συνδικαλιστικά μικροσυμφέροντα που έχουν καταστήσει το Σύλλογο ουσιαστικά θεσμικά ανενεργό τα τελευταία χρόνια) για να αλλάξει την κατάσταση.

 

Πρώτη ενότητα
Η δημόσια παρουσίαση του «ερευνητικού έργου» - μελέτης

Αναδημόσιευση από το blog "The Best News" > http://www.thebest.gr/news/index/viewStory/34616

 

Έτοιμη να υποβληθεί σε κάποιο πρόγραμμα όπως το ΕΣΠΑ είναι η μελέτη που παρουσιάστηκε το μεσημέρι στο Δημαρχείο Πύργου και αφορά την αστική ανάπλαση των κτιρίων Μανωλοπούλειο, εργοστάσιο Ξυστρή και Σιδηροδρομικό σταθμό. Πόσο εφικτή όμως είναι η χρηματοδότηση ενός τόσο ευρέος αρχιτεκτονικού σχεδίου σε μια περίοδο που προτεραιότητα δίδεται σε έργα υποδομής, δεδομένης και της ισχνότητας της οικονομίας;

Η κ. Αμαλία Κωτσάκη, καθηγήτρια στην Αρχιτεκτονική σχολή του Πολυτεχνείου Κρήτης, η οποία παρουσίασε την εξαιρετική αυτή μελέτη, απάντησε, επί του ζητήματος αυτού, σε ερώτημα του ΗΤ, τονίζοντας:

«Με μια πρώτη ματιά αυτά τα πράγματα μοιάζουν να έχουν πολύ υψηλό κόστος. Όμως, οι δυνατότητες που υπάρχουν για να υλοποιηθούν, είναι πάρα πολλές, διότι όλη η πρόταση έχει γίνει με στόχο τη σύγκλιση με τους αναπτυξιακούς άξονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τις επιχειρηματικές δυνατότητες για αυτοχρηματοδότηση.

Όλο αυτό το πράγμα, σε σχέση με εκείνα τα οποία παρέχει στην πόλη, μπορεί να κρατήσει πολύ χαμηλά το κόστος. Μπορεί αυτές οι παρεμβάσεις να αποδώσουν και έναν υπερτοπικό χαρακτήρα στην πόλη, κάτι που αποτελεί στόχο μας προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη σ' όλα τα επίπεδα».

Όσοι παρακολούθησαν την παρουσίαση της μελέτης έφυγαν με τη γεύση μιας πόλης ιδεατής, ανθρώπινης, ενός Πύργου που θα μπορούσε να είναι ελκυστικός και για τους δημότες του αλλά και για τους ξένους επισκέπτες. Από τη θεωρία όμως μέχρι την πράξη η απόσταση είναι τεράστια και η πράξη έχει αποδείξει ότι δύσκολα τα μεγάλα οράματα παίρνουν σάρκα και οστά σε τούτο τον τόπο. Εδώ δεν μπορεί να λειτουργήσει το μουσείο στη δημοτική αγορά, θα υλοποιηθούν ποτέ όλα αυτά;

Είναι πάντως θέμα επιλογής, οπτικής και αντίληψης της κάθε δημοτικής αρχής αν θα δώσει προτεραιότητα σε τέτοιου είδους έργα. Επιτέλους, ας γίνει κάτι που να κάνει τον Πύργο μια πόλη εξωστρεφή, διότι η περιοχή θα έχει όφελος. Και όσα δαπανηθούν για την εφαρμογή αυτών των σχεδίων, θα αποσβεσθούν πολύ σύντομα, είναι βέβαιο...

 

Τι προβλέπει το σχέδιο

Η πόλη του Πύργου, παρά τα εμφανή σημάδια στασιμότητας σε πολλά επίπεδα απολαμβάνει μια προνομιακή σχέση τόσο με σημαντικούς οδικούς άξονες όσο και με σημεία άφιξης, επίσκεψης και διαμονής επισκεπτών από τον διεθνή και ελληνικό χώρο. Προκύπτουν έτσι δυνατότητες στον εμπορικό, τουριστικό και πολιτιστικό τομέα, όμως το έλλειμμα υπερτοπικότητας, η αποσπασματικότητα της ανάπτυξης και η απουσία στόχευσης μέχρι στιγμής παραμένουν. Η περιοχή επέμβασης στο βόρειο άκρο της πόλης, με φανερή την υποβάθμιση, λόγω θέσεως (επέκταση Σχεδίου Πόλης, γειτνίαση με άξονες  μεγάλες αδόμητες εκτάσεις και αξιόλογα κτίσματα) μπορεί να παίξει σοβαρό ρόλο στην γενικότερη αναβάθμιση του Πύργου και στην προσπάθειά να επανεφεύρει το ρόλο και τη φυσιογνωμία του.

Στόχοι της αστικής ανάπλασης είναι η ενίσχυση της κάθε είδους δυνατότητας για ανάπτυξη (πολιτιστική, οικονομική, εκπαιδευτική) ενταγμένης στο γενικότερο πνεύμα της «πράσινης ανάπτυξης» και η συμβολή στην αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος της πόλης. Θέτοντας στο επίκεντρο ισόποσα τον πολίτη του Πύργου και τον τουρίστα επιδιώκεται η απόδοση υπερτοπικού χαρακτήρα στην πόλη και ο ορισμός μιας νέας ταυτότητας - ρόλου της πόλης με στόχο να αποτελέσει ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα  σε Κατάκολο και Αρχαία Ολυμπία καθώς και η απόδοση στους πολίτες ενός ελεύθερου δημόσιου χώρου - αστικού πρασίνου με χαρακτήρα τέτοιο που θα τον καταστήσει  οικείο σε αυτούς.

Ως οχήματα για την ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής και την αναβάθμισή της, αναγνωρίζονται: ο πολιτισμός, ο τουρισμός και η αναψυχή. Για να αυξηθούν οι δυνατότητες υλοποίησης της πρότασης, οι χρήσεις που προτείνονται  έλαβαν σοβαρά υπ όψιν τους την σύγκλιση με τους άξονες ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σύγκλιση με 6 άξονες ανάπτυξης), τη δυνατότητα ένταξης σε ευρωπαϊκά προγράμματα ΕΣΠΑ 2007-13, και τη σύγκλιση με το περιεχόμενο του Αναπτυξιακού Νόμου για την Ηλεία όπου ο νομός προορίζεται να αποτελέσει πρότυπο «πράσινης ανάπτυξης». Παράλληλα επιδιώκεται η ένταξη σε δίκτυα, η δυνατότητα αυτοχρηματόδοτησης καθώς και επιχειρηματική βιωσιμότητα.

Το Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο προτείνεται να αποκατασταθεί και να μετατραπεί σε  Κέντρο Τεχνών που θα υποστηρίξει πολιτιστικές λειτουργίες του Δήμου καθότι φέρει το συμβολικό βάρος μιας ευεργεσίας και παράλληλα τη σημασιολογική φόρτιση του νεοκλασικισμού αποδεικνύοντας την ιστορικότητα και την ακμή της πόλης τον 19ο αι. Περιλαμβάνει Εκθεσιακό τμήμα (μόνιμες συλλογές και περιοδικές εκθέσεις, καφέ, πωλητήριο, στούντιο εικόνας και ήχου, ατελιέ, αναγνωστήριο, κατάστημα πώλησης)  - Αμφιθέατρο 200 ατόμων - Κήπο με υπαίθρια έκθεση  γλυπτικής.

Το Βιομηχανικό συγκρότημα Ξυστρή προτείνεται να αποτελέσει ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ Θεματικό πάρκο  με άξονα την «γη» και την «Αγροτική παραγωγή». Περιλαμβάνει: Εμπόριο: ημιυπαίθρια λαϊκή αγορά, κλειστή αγορά «Ταξίδι στην Ελλάδα της γεύσης» με καταστήματα από όλη την Ελλάδα (πχ:  των ΕΑΣ), περίπτερα κλπ Εκθέσεις: μόνιμη έκθεση αγροτικών προϊόντων, εκθεσιακός χώρος για μεγάλες εκθέσεις υπερτοπικής σημασίας πχ: AGROTICA, ΟΙΝΟΡΑΜΑ, ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ, κλπ)  Διοίκηση: Γραφεία ΕΟΤ,  Τμήμα Αγροτουρισμού, Πολιτισμός: Πλανητάριο  - Κοσμόραμα, Μουσείο Αγροτικής Τεχνολογίας, Διατροφής και Γαστρονομίας, Συναυλιακός  Χώρος, Ψυχαγωγία: Εστιατόρια, καφενεία και  bar, παιδότοπος, Πάρκο αναψυχής. Χώρος  Στάθμευσης.

Η συνύπαρξη πολλαπλών λειτουργιών εξασφαλίζει προσέλκυση μεγάλου αριθμού κοινωνικών ομάδων (ηλικιακά, πολιτισμικά κλπ) καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και σε όλες τις εποχές αλλά και την προσέλκυση τουριστών. Παράλληλα, προωθεί την ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος και διατροφής, ενισχύοντας ένα άλλο καταναλωτικό πρότυπο.

Το Πλανητάριο - Κοσμόραμα συμβάλει καθοριστικά στην απόδοση υπερτοπικού χαρακτήρα στην πόλη καθότι δεν υπάρχει ανάλογο στην Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και Ήπειρο.

Το Πάρκο της Γης επιχειρεί τη  σύνδεση της αγροτικής παραγωγής με τον πολιτισμό και τον τουρισμό περιλαμβάνει αγροτικούς κήπους  εκπαιδευτικού χαρακτήρα, (οπωρώνες, πευκώνα, ελαιώνα κλπ)  παράλληλα με χώρους παιχνιδιού και ελεύθερους χώρους δραστηριοτήτων με κυριαρχία της φύσης. Η στέγαση της έκτασης περίπου 7 στρεμμάτων (λαϊκή αγορά και μεγάλες εκθεσεις)  με οπλισμένο σκυρόδεμα όπου προβλέπονται μεγάλα ανοίγματα στην οροφή που θα εξασφαλίσουν φωτισμό και αερισμό ενώ προβλέπεται η φύτευσή του ως βατό δώμα. Ουσιαστικά αυξάνει κατά 6 στρέμματα την επιφάνεια του ψυχαγωγικού πάρκου.

Η κεντρική συνθετική ιδέα ήταν να σχεδιαστεί ένα τεχνητό έδαφος σε ολόκληρη την οικοπεδική έκταση το οποίο θα λειτουργήσει ενοποιητικά για όλες τις επιμέρους κατασκευές και θα αποδοθεί στους κατοίκους ως πάρκο. Οι νέοι κτηριακοί όγκοι θα εντάσσονται σε αυτή την  διαμόρφωση του εδάφους.

Στην περίπτωση του Πάρκου της Γης -η αγροτική παραγωγή, το περιβάλλον, η οικολογία, ο αγροτικός πολιτισμός, η διατροφή και η γαστρονομία συνυπάρχουν για να υπηρετήσουν το όραμα της πράσινης ανάπτυξης. Παράλληλα αποδίδεται στην πόλη ένας αξιόλογος ελεύθερος δημόσιος χώρος αστικού πράσινου.

Αναπλάσεις δρόμων και σύνδεση με το κέντρο της πόλης. Μία  πράσινη συνδετήρια διαδρομή 1,5 χλμ. συνδέει το Μανωλοπούλειο Κέντρο Τεχνών με το Πάρκο της Γης (Βιομηχανικό συγκρότημα Ξυστρή) και το συγκρότημα του Σιδηροδρομικού Σταθμού καταλήγοντας στο κέντρο πόλης. Πρόκειται για έναν  συνεχή γραμμικό υπαίθριο χώρο περιπάτου όπου κυριαρχεί το τοπίο ως βασικό συστατικό οργάνωσης με τη χρήση φυτεύσεων από ενδημικά είδη της περιοχής. Η χρήση ενιαίου ύφους στοιχείων αστικού εξοπλισμού και φωτισμού κατά μήκος της διαδρομής συμβάλει στον ενοποιητικό χαρακτήρα της αστικής  ανάπλασης.

Στο σύνολό της η επέμβαση παίρνει το χαρακτήρα ενός ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ που έρχεται να συνδέσει το κέντρο της πόλης με την περιοχή μελέτης και κατ' αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η διαμόρφωση ενός μεγάλου αστικού δημόσιου πάρκου.

 

Δεύτερη ενότητα
Η σύμβαση του Δήμου Πύργου με το Πολυτεχνείο Κρήτης

αναδημοσίευση από το blog του Δημάρχου Πύργου Μάκη Παρασκευόπουλου > http://makisparaskevopoulos.blogspot.com/2010/05/blog-post.html

Η σύμβαση που υπέγραψε ο Δήμος Πύργου και η σχολή Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου Κρήτης, αφορά την εκπόνηση του ερευνητικού έργου με τίτλο: «Ολοκληρωμένη προστασία, διαχείριση και ανάδειξη του ιστορικού αρχιτεκτονικού συνόλου που αποτελείται από τα κτήρια: Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο, Ελαιουργία Ξυστρή και συγκρότημα κτηρίων Σιδηροδρομικού Σταθμού, μαζί με την ανάπλαση των κοινοχρήστων χώρων που τα περιβάλλουν και τα συνδέουν με το ιστορικό κέντρο της πόλης του Πύργου Ηλείας, ως βάση για την τεκμηρίωση και υποβολή πρότασης για υπαγωγή σε πρόγραμμα ολοκληρωμένης αστικής ανάπλασης του ΕΣΠΑ».

Αναλυτικά μπορείτε να διαβάσετε το περιεχόμενο της σύμβασης στην απόφαση 51/2010 της 5ης συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου η οποία έχει αναρτηθεί και στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου.

Η απάντηση του δημάρχου (σε σχόλιο** μέσα από το ίδιο blogpost):

"Αγαπητέ George,
η προγραμματική σύμβαση δεν είναι ανάθεση αρχιτεκτονικών μελετών, οι οποίες θα ακολουθήσουν με τη συμμετοχή όλων.
Από την άλλη πλευρά το έργο χρηματοδοτείται ουσιαστικά από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, καθόσον το ποσό των 45.000 ευρώ που θα καταβάλει ο Δήμος καλύπτει ένα πολύ μικρό μέρος της δαπάνης. Το έργο αυτό με το μεγάλο αντικείμενο που έχει αφού περιλαμβάνει πολλές επιμέρους προμελέτες, θα κόστιζε στο Δήμο πάνω από 150.000 ευρώ.
Αξιοποιούμε κάθε θεσμικό πλαίσιο που μπορεί να βοηθήσει στο έργο μας."

** «δήμαρχε, εγώ θα ήθελα να μάθω από σας γιατί δεν ανατέθηκε η μελέτη αυτή σε δυο τρεις αρχιτέκτονες του Πύργου, οι οποίοι έχουν άμεσα άποψη της κουλτούρας των κατοίκων. Γιατί θα πρέπει να ξέρετε ότι στα κτίρια καθρευτίζεται ο ψυχισμός μας ...ο χαρακτήρας μας.
Ακόμα θα ήθελα να επισημάνω ότι έχομε ανάγκη ο παραγόμενος πλούτος να ανακυκλώνεται στην περιοχή μας και όχι να απορροφάται από άλλες.
Ο μυστήριος»

 

Τρίτη ενότητα
Το «περιεχόμενο» της έρευνας του Πολυτεχνείου Κρήτης και η «ομάδα εργασίας»

Πηγή: Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α - Από το πρακτικό της υπ' αριθμ. 5ης συνεδρίασης (τακτικής) του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Πύργου. - Αριθμ. Αποφ.  51/2010

 

ΑΡΘΡΟ 2

Σκοπός - Αντικείμενο και Περιγραφή του έργου

Σκοπός της έρευνας είναι:

• - Η ένταξη λειτουργιών στην πόλη που θα συμβάλλουν στην κάθε είδους ανάπτυξη της (πολιτισμική, εκπαιδευτική οικονομική) και θα ενισχύσουν τον υπερτοπικό χαρακτήρα της.
• - Η αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος της πόλης του Πύργου - η απόδοση ενός δικτύου ιστορικών κτηρίων στην πόλη με στόχο την ανάδειξη της νεώτερης ιστορίας της η οποία θα αναβιώσει με σύγχρονο τρόπο την μακρά αγροτοβιομηχανική παράδοση της πόλης του Πύργου.
• - Την σύνδεση αυτού του συνόλου με το κέντρο της πόλης και τελικά την ενοποίηση του, με το δίκτυο των διατηρητέων κτηρίων της και των πολιτιστικών υποδομών της.

 

Αντικείμενο της έρευνας είναι:

 

•1. Η αναγνώριση και ο εντοπισμός της πολιτισμικής αξίας για την πόλη του Πύργου και του αρχιτεκτονικού συνόλου που αποτελείται από τα διατηρητέα κτήρια: Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο, Ελαιουργία Ξυστρή και συγκρότημα ΟΣΕ (Σιδηροδρομικός Σταθμός, Μηχανοστάσιο) σε συσχετισμό με το απόθεμα της πόλης σε ιστορικά και με αρχιτεκτονική αξία κτήρια. 

•2. Η διερεύνηση των νέων χρήσεων που μπορούν να στεγάσουν τα κτήρια μετά την αποκατάστασή τους, με κριτήρια:

α) Τη δυνατότητα απόδοσης υπερτοπικού χαρακτήρα σε κάποια από τις προτεινόμενες νέες χρήσεις.

β) Την ενίσχυση της κάθε είδους δυνατότητας για ανάπτυξη (πολιτιστική, οικονομική, εκπαιδευτική).

γ) Τη συμβολή τους στην αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος.

δ) Την ένταξη τους στον αστικό ιστό ως αναπόσπαστα μέρη ενός ευρύτερου δικτύου που θα περιλαμβάνει το σύνολο των ιστορικών κτηρίων της πόλης με στόχο την ανάδειξη της νεώτερης ιστορίας της.

ε) Τη βιωσιμότητα των κτηρίων στην αποκατεστημένη τους μορφή.

•3. Η διερεύνηση των χρήσεων που μπορούν να παραλάβουν οι εκτάσεις γης στις οποίες περιλαμβάνονται τα κτήρια μέσα από την πρόταση ανέγερσης νέων κτηρίων ή διαμόρφωσης δημοσίων υπαιθρίων χώρων στο πλαίσιο της αξιοποίησης τους.

•4. Η ανάπλαση των κοινοχρήστων χώρων που περιβάλλουν τα πιο πάνω κτήρια , καθώς και εκείνων που τα συνδέουν με το κέντρο της πόλης

•5. Ο πολεοδομικός - αστικός και αρχιτεκτονικός σχεδιασμός όλων των παραπάνω προτάσεων.

 

Περιεχόμενο της έρευνας:

 

A. Ανάλυση υπάρχουσας κατάστασης - Τεύχος

•1. Ιστορική τεκμηρίωση των κτηρίων

•2. Θέση και ρόλος των κτηρίων στον αστικό ιστό της πόλης πολιτισμικά και αντιληπτικά και δυνατότητα να συγκροτήσουν δίκτυο ενταγμένα στο σύνολο των ιστορικών κτηρίων του Δήμου.

•3. Κυκλοφοριακές εξυπηρετήσεις των κτηρίων.

•4. Καταγραφή των αναγκών της πόλης σε δημοτικά κτήρια.

•5. Διερεύνηση του χαρακτήρα των κτισμάτων σε υπερτοπική κλίμακα.

•6. Αποτύπωση της ελαιουργίας Ξυστρή κλ.1:200 μαζί με φωτογραφική τεκμηρίωση

 

Β. Πρόταση - Προμελέτη - Αρχιτεκτονικά σχέδια και τεύχος  

•1.    Πρόταση για την νέα χρήση κάθε ενός από τα κτήρια σε συσχετισμό με το ΓΠΣ και συγκρότηση του δικτύου ιστορικών κτηρίων κλ.1:10000, ή 1:5000.

•2.    Μaster plan 1:1000 , 1: 500 με τις νέες χρήσεις των υφισταμένων κτηρίων, των νέων προτεινομένων και τη διαχείριση του συνόλου των γηπέδων στα οποία ανήκουν. ( η πρόταση για νέες χρήσεις θα περιλάβει και τα παρακείμενα , Παλαιό Οινοποιείο και αποθήκες του ΑΣΟ ιδιοκτησίες της ΕΑΣ ΗΛ-ΟΛ)

•3.    Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις κλ.1:1000

•4.    Πρόταση ανάπλασης του ελευθέρου δημοσίου χώρου κλ.1:500 και ενδεικτικό τμήμα αυτής σε κλ. 1:200

•5.    Σύνταξη κτιριολογικού προγράμματος για κάθε ένα από τα υπό μελέτη κτήρια.

•6.     Αρχιτεκτονική προμελέτη για κάθε ένα από τα υπό μελέτη κτήρια (διατηρητέα και νέα) κλ. 1:200(διατηρητέα, πιθανές προσθήκες και νέα κτήρια)   

 

Ομάδα εργασίας (πηγή > περιοδικό ΟΙΚΟ της Καθημερινής, 11.12.2010):

Δρ. Αμαλία Κωτσάκη, επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης

Πανίτα Καραμανέα, λέκτορας Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης

Νίκος Πατσαβός

Δημήτρης Ρότσιος

Φοιτητές Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης:

Γιάννης Λιοφάγος, Νίκος Ασημάκης, Βαγγέλης Μαϊστράλης, Γιώργος Δασκαλάκης, Μαρία Νοδαράκη, Έφη Κουκουράκη, Θοδωρής Πιτσιλής, Κυριάκος Μπρεγιάννης, Κατιάνα Πατρελάκη (τοπογράφος μηχανικός ΕΜΠ), Κλόντι Χοντάι.

 

Τέταρτη ενότητα
Η άποψη του ΣΑΔΑΣ - ΠΕΑ για την εκπόνηση των ερευνητικών προγραμμάτων

1. «Εκπόνηση μελέτης με απευθείας ανάθεση στο ΕΜΠ», 27.09.2010

Πηγή: Αρχείο 1,  Αρχείο 2

 

Βασικό στοιχείο της επιστημονικής έρευνας στο πλαίσιο του ν.1514/1985 είναι η πρωτοτυπία, δηλαδή η εισαγωγή και αξιοποίηση του νέου με τη μορφή της προαγωγής της επιστημονικής γνώσης ή της επεξεργασίας νέων θεωριών και όχι ο απλός και με γνωστές ήδη μεθόδους, συνδυασμός κεκτημένων γνώσεων για την αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου ζητήματος, με συγκεκριμένο αντικείμενο, ακόμη και εάν το αντικείμενο αυτό είναι σημαντικό στον ειδικό κύκλο που εντάσσεται.

Επίσης η έννοια της μελέτης, όπως αυτή στοιχειοθετείται στο άρθρο 1 παρ. 2 εδ. α΄ του ν. 3316/2005 καλύπτει το μέγιστο μέρος της εφαρμοσμένης επιστήμης και τεχνικής, ως μέσων εξυπηρέτησης και προαγωγής της οικονομικής, κοινωνικής και ατομικής ζωής, χωρίς να απαιτεί αναγκαία τη συνδρομή της πρωτοτυπίας. Σκοπός του δε δεν είναι η αναζήτηση του νέου, αλλά η ευθεία εφαρμογή ή εφαρμοσιμότητα της μελέτης για τη λύση δεδομένων πρακτικών προβλημάτων, ανεξάρτητα από τη σημασία τους, στην οποία εφαρμογή και ουσιαστικά εξαντλείται (βλ. Πράξεις 54/1994, 15/1995, 41, 73/1996 IV Τμ.).

Συνεπώς, έρευνα ή ερευνητικό πρόγραμμα στερούμενα του στοιχείου της πρωτοτυπίας εμπίπτουν στην έννοια της μελέτης, η ανάθεση εκπόνησης της οποίας διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3316/2005 και διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου, ανοικτού ή κλειστού, μειοδοτικού διαγωνισμού, ενώ κατ' εξαίρεση είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, που καθορίζονται ρητά και περιοριστικά στο νόμο αυτό.

 

2. «Ερευνητικά» Προγράμματα - Αθέμιτος Ανταγωνισμός, 15.07.2010

Πηγή: Αρχείο

Το τελευταίο διάστημα έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες ότι μελέτες, που πρέπει να ανατίθενται με τον Ν.3316/05 σε μελετητές μέλη μας, αποτελούν αντικείμενο ερευνητικών προγραμμάτων. Έτσι παρακάμπτονται οι νόμιμες προκηρύξεις για την εκπόνηση μελετών Δημοσίου ενδιαφέροντος.

Η δημόσια ανακοίνωση και παρουσίαση των ερευνητικών προγραμμάτων, δημιουργεί πρόσθετο κλίμα δυσφορίας και αγανάκτησης, ειδικά σε εποχές έντονης οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα τώρα που η Κυβέρνηση διακηρύσσει ως πρωταρχικό μέλημα τη διαφάνεια και τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Το καθεστώς των ερευνητικών προγραμμάτων, όταν πρόκειται περί μελετών και όχι για ''έρευνα'', πέραν του ότι πάσχει - στερείται νομιμότητας, δεν είναι ηθικά ορθό. Οι αμοιβές δεν υπολογίζονται με κανένα γνωστό κανόνα και τρόπο και κινούνται οριακά εκτός φορολογικής νομιμότητας με τον τρόπο που κατανέμονται μεταξύ των μελών της κάθε ερευνητικής ομάδας. Επιπλέον τα αποτελέσματα διαφεύγουν της δημόσιας διαβούλευσης, στοιχείο απαραίτητο του σχεδιασμού (π.χ. Πολεοδομικές μελέτες).

Ζητούμε την άμεση παρέμβαση της αρμόδιας πολιτικής ηγεσίας για τον τερματισμό κάθε παράτυπης διαδικασίας αθέμιτου ανταγωνισμού, που εκτός των άλλων δεν παράγει αξιόπιστο και ολοκληρωμένο μελετητικό έργο και δεν εξυπηρετεί το αυτονόητο, το αναγκαίο, το νόμιμο και τη διαφάνεια στις σχέσεις πολίτη - πολιτείας.

Αλέξιος Βανδώρος,
Αρχιτέκτων - αρχισυντάκτης GreekArchitects.gr