ΜΕ ΤΗ ΣΚΕΨΗ ΣΤO ΒΑUHAUS. ΜΙΑ ΙΔΕΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Στην εποχή μας, μια εποχή ραγδαίων αλλαγών και ανακατατάξεων σε κάθε επίπεδο,   ανοιγόμαστε στη θάλασσα της παγκοσμιοποίησης συχνά χωρίς  πυξίδα, συχνά χωρίς πανιά και προορισμό.

Κανείς δεν δηλώνει ευθύνη για τίποτε.Από πουθενά δεν διατυπώνεται ένα  όραμα.

Μέσα σ αυτά τα πλαίσια και η αρχιτεκτονική έχει χάσει  τον εαυτό της .“Το κοινό και το κύριο” του Α. Κωνσταντινίδη δεν το αναζητεί κανείς . Μέσα στους καιρούς του φαίνεσθαι και οι αρχιτέκτονες πήραμε “ ψηλά τον αμανέ”. Συμμετέχουμε στην κακοποίηση του περιβάλλοντος, διαγκωνιζόμαστε για τον εντυπωσιασμό, ξεχνώντας  ή μην ξέροντας καν πως “'όποιος φωνάζει δεν έχει απαραίτητα και το δίκιο”.
Καταναλωτές πληροφοριών, παραγωγοί βιτρίνας  φτιάχνουμε κτίρια  περισσότερο για να τα δείχνουμε και λιγότερο για να τα ζούμε. Επιβάλλεται πια να κάνουμε μια στάση.  Να αναστοχαστούμε. Να επιλέγουμε κι όχι μόνο να συλλέγουμε. Ν αναζητήσουμε “με  λογισμό και μ όνειρο” το καινούργιο όραμα για την αρχιτεκτονική και τη ζωή.

Διαπιστώσεις σε γκρίζο φόντο
Με την τεχνολογία σήμερα έχουμε κερδίσει την ταχύτητα στην επικοινωνία αλλά έχουμε χάσει το ταξίδι, τη διαδρομή , την ίδια την επαφή, το άγγιγμα. Το άγγιγμα με τους ανθρώπους, τη μυρωδιά τους, τη ζεστασιά ή την παγωνιά τους, την αμφιβολία την κουβέντα τους ,τη ζωντανή γνώμη τους. Η πληροφορία βρίσκει το δρόμο της, “γίνεται η δουλειά σου” αλλά χάνεται κάτι εξαιρετικά δυνατό: η φυσική ανθρώπινη παρουσία και όλες οι διεργασίες που συνοδεύουν μια συνάντηση, πνευματικές, ψυχικές , συναισθηματικές.

Αυτό μας αποξενώνει όχι μόνο από τους ανθρώπους αλλά κι από τη φύση, το περιβάλλον, καθώς μας απαλλάσσει από τη διαδρομή που θα χρειαζόταν να κάνουμε για να συναντήσουμε τους παραλήπτες των μηνυμάτων μας.
Χρησιμοποιούμε μόνο το μυαλό μας, την όραση και κάποτε την ακοή μας. Οι άλλες αισθήσεις μας κοιμούνται. Το σώμα μας μαλθακώνει, ο σκελετός μας σκουριάζει, η ψυχή μας κρυώνει.

Γεμίζουμε γνώσεις και πληροφορίες, γινόμαστε “φωστήρες” και “ξερόλες', συσσωρεύουμε υλικά και πνευματικά αχρείαστα και στερούμαστε ψυχικά χρειαζούμενα, επαφή, συναναστροφή, ανταλλαγή.

Όλα είναι έτοιμα για μια σύντομη χρήση, για να παροπλιστούν και να καταλήξουν αργότερα στα σκουπίδια. Καναπέδες καινούργιοι, τραπέζια design τίθενται γρήγορα εκτός συρμού (και κοσμούν στην καλύτερη περίπτωση τις “κατοικίες” των λαθρομεταναστών από τα σκουπίδια) για να αντικατασταθούν με πιο “μοντέρνα”.

Χάθηκε η επαφή με τη ζεστασιά του χειροποίητου, αυτού που μπορεί να φέρει τα σημάδια της προσπάθειας και της μαστοριάς του  τεχνίτη. Επικρατεί το άψογο και απαστράπτον, αυτό που το θαυμάζεις αλλά σπάνια το αγαπάς.
Χάνεται λοιπόν η επαφή, η επικοινωνία...  Και η επικοινωνία δεν είναι απ αυτά που νομοτελειακά χάνονται με την εξέλιξη και κάτι άλλο μπαίνει στη θέση τους. Γιατί η επαφή είναι θεμελιώδης ανάγκη όλων των ζωντανών οργανισμών. Χωρίς επαφή όλα μαραζώνουν και αρρωσταίνουν . Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι  κι αν δεν πεθαίνουν ζουν χωρίς χαρά,  κυνηγώντας χίμαιρες κι όχι ουσίες.

Η  ιδέα
Σκέφτομαι το BAUHAUS, το όραμα, τη συλλογική προσπάθεια.
Με τις αντιφάσεις, τους πειραματισμούς. Οικονομικά ισχνό αλλά δημιουργικά και κοινωνικά γόνιμο και ανθοφόρο.

Αρχιτεκτόνισσα μέσης ηλικίας αισθάνομαι ευθύνη όχι μόνον για το έργο που παράγω αλλά και σαν πολίτης μιας κοινωνίας , για τους δρόμους που νιώθω πως κι εγώ, στο μέτρο των δυνάμεών μου ,πρέπει ν ανοίξω, για μας μα και για κείνους που έρχονται.

Ονειρεύομαι ένα καινούργιο  BAUHAUS.
'Όπου φωτισμένοι δάσκαλοι θα θελήσουν να δώσουν από της ψυχής τους το απόσταγμα και του μυαλού τους το φώς σε νεαρούς και μη μαθητές. Ν ανοίξουν διάλογο και δρόμο στην έρευνα σε θέματα ζωής και αρχιτεκτονικής. Αρχιτεκτονικής και ζωής.

Να φέρουν νέους δυνατούς και ταλαντούχους να δοκιμαστούν στις τεχνικές της οικοδομής. Να διδάξουν παλιοί μαστόροι, που η τέχνη τους χάνεται, και να διερευνήσουν με τους σπουδαστές τους τρόπους οικοδόμησης με τους σημερινούς όρους: την πέτρα, το ξύλο, το λιθόδεμα, το σκυρόδεμα, το μέταλλο, το γυαλί. Σε σχέση με την οικολογία , τη φύση και την τεχνολογία. Σε σχέση με τα δικά μας μα κι αυτά που κουβαλάν απ τις χώρες τους πολύχρωμοι μετανάστες ,που φτάνουν κυνηγημένοι στον τόπο μας.(ανταλλαγή  και προαγωγή γνώσεων, πληροφοριών, εμπειρίας κλπ.)

Να μελετηθούν και να αξιοποιηθούν παλαιότεροι , ξεχασμένοι τρόποι  χωροθέτησης, δόμησης, θέρμανσης, δροσισμού  κλπ.

Να σπουδάσουν τεχνίτες και καλλιτέχνες που σέβονται και χρησιμοποιούν φύση και τεχνολογία. Άτομα που θα τροφοδοτήσουν την αγορά της ήπιας ανάπτυξης, αυτής που δίπλα στο beton βάζει την πέτρα, που δεν την νοιάζει μόνον η ανέγερση  αλλά και η διάσωση ,η επανάχρηση, η αξιοποίηση.

Να αναζητηθεί με όραμα η αρχιτεκτονική του σήμερα.

Νέοι άνθρωποι πεταγμένοι στα αζήτητα και τα απόνερα της ανεργίας να προσελκυθούν στην τέχνη της οικοδομής. Να μάθουν να χτίζουν στέρεα και όμορφα. Να μάθουν τέχνες και τεχνικές. Να καλλιεργούνται, να  πειραματίζονται και να δημιουργούν με τα υλικά και τα χρώματα του τόπου. Έρευνα, αναζήτηση, ευρηματικότητα, επιδεξιότητα.
Ένα πεδίο δημιουργίας για δασκάλους και μαθητές, είναι πεδίο χαράς κι επαφής. Γιατί είναι απίστευτη ικανοποίηση (όσοι τη γεύτηκαν το ξέρουν) να συν-δημιουργείς πνευματικά αλλά και χειρωνακτικά. Να απολαμβάνεις τη χαρά της πνευματικής αναζήτησης και της  καλλιτεχνικής δημιουργίας. Να απολαμβάνεις τη ζεστασιά του χειροποίητου, που έχουμε χάσει. Από την πέτρα μέχρι την υφαντική , από το σοβά ως την κεραμουργία.

Θα μ' άρεσε να δουλεύω σ' ένα τέτοιο πλαίσιο, μ' όλες τις δυσκολίες και τις αναποδιές που κάθε πραγματικά δημιουργική προσπάθεια θα βρει στο δρόμο της. Μαζί με συνοδοιπόρους στο όνειρο αρχιτέκτονες, μηχανικούς, καλλιτέχνες, εμπειροτέχνες, μαστόρους κλπ.

Κι επειδή έχουμε χορτάσει από εύστοχες διαπιστώσεις και διατυπώσεις αλλά απουσιάζει η σύνθεση των αναλύσεων, η θετική πρόταση - που τις περισσότερες φορές είναι σωστή και εφαρμόσιμη όταν είναι απόσταγμα κατάθεσης πολλών- θα ήθελα να τολμήσω να διατυπώσω μια τέτοια.: ΝΑ ΣΤΗΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΣΧΟΛΗ-ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ!!! 

Ένα τέτοιο εγχείρημα απαντά στην ψεύτικη “ανωτατοποίηση” των σπουδών ,που επιχειρήθηκε τα τελευταία χρόνια και συνοδεύτηκε από απαξίωση και εγκατάλειψη σπουδαίων επαγγελμάτων και της σχετικής πείρας χιλιάδων χρόνων που είχε αποκτηθεί.

Το  Bauhaus  το έθρεψε το κίνημα του μοντερνισμού με τα προτάγματά του.

Ένα τέτοιο εγχείρημα εγγράφεται μέσα στο κίνημα της οικολογίας, στοχεύει στη χρησιμοποίηση υλικών του τόπου, -“σάρκα από τη σάρκα” του περιβάλλοντος-, για την αρμονία της ένταξης στο φυσικό τοπίο αλλά και για την μέγιστη εξοικονόμηση φυσικών πόρων.

Θάμουν ευτυχής αν αυτή η ιδέα τύχαινε κάποιου  προβληματισμού κι αν μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή μιας ουσιαστικής συζήτησης.

Βασιλεία Ανηψητάκη, Αρχιτέκτονας Α.Π.Θ.