ΑΘΗΝΑ: οδός Τοσίτσα

Κάθε δρόμος κρύβει τη δική του ιστορία, που είναι την ίδια στιγμή και κομμάτι της Ιστορίας ολόκληρης της πόλης. Η οδός Τοσίτσα, για παράδειγμα, φέρει το όνομα του μεγάλου εθνικού ευεργέτη, που μαζί με τον συντοπίτη του Αβέρωφ ήταν οι μεγάλοι δωρητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Ο δρόμος ανάμεσα στην Πατησίων και την Μπουμπουλίνας αποκτά μεγαλύτερο πλάτος και στο μέσον της έχει μια φαρδιά νησίδα με δένδρα και θάμνους. Εδώ και χρόνια το τμήμα αυτό έχει πεζοδρομηθεί και έτσι συνδέονται καλύτερα, σε μία ενότητα, τα νεοκλασικά συγκροτήματα του Αρχαιολογικού Μουσείου και του Πολυτεχνείου.

Η Τοσίτσα όμως έχει και μελανές στιγμές στην ιστορία της. Την περίοδο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το '73, αποτελούσε για τους φοιτητές την πιο επικίνδυνη περιοχή, αφού εκεί στο σκοτάδι δρούσαν ομάδες παρακρατικών και φασιστοειδών χτυπώντας ανελέητα και τρομοκρατώντας όποιον έκανε το λάθος να περάσει από εκεί.

Χειρότερη, όμως, ακόμη και από τη σκοτεινή εκείνη περίοδο, είναι η σημερινή της εικόνα. Έχει μετατραπεί σε «πρεζο-δρόμο»! Δεκάδες ναρκομανείς μαζεύονται νύχτα-μέρα περιμένοντας να προμηθευτούν τη δόση τους. Είναι ίσως ο δρόμος που πιστοποιεί με τον πιο τραγικό τρόπο την παρακμή που βιώνει σήμερα η νεοελληνική κοινωνία. Την αναλγησία του κράτους, αλλά και των υπηρεσιών του δήμου που έχουν εγκαταλείψει τους τοξικομανείς στη μοίρα τους.

Μάλιστα, σε αυτό ακριβώς το σημείο τούς συγκεντρώνει η Αστυνομία, όπως αναφέρουν περίοικοι, αλλά και οι φύλακες της πύλης του Πολυτεχνείου, οι οποίοι μάταια προσπαθούν να κρατήσουν κάποιες ισορροπίες με τους άρρωστους συνανθρώπους μας. Σε περιόδους Μνημονίου και οικονομικής κρίσης πού καιρός βέβαια για κρατική μέριμνα και πρόνοια για στοιχειώδη βοήθεια. Λες και τους έχουμε οριστικά καταδικάσει ως  μελλοθάνατους  και κάνουμε πως δεν βλέπουμε, αποστρέφοντας το βλέμμα μας από την ενοχλητική εικόνα.

Ανθρώπινα ερείπια, κινούνται σαν φαντάσματα, με βλέμμα απλανές, θολό, με βήμα αργό και ασταθές, ενώ άλλοι στέκονται ακίνητοι σ' ένα σημείο σαν αγάλματα. Άλλοι κείτονται αβοήθητοι στη μέση του δρόμου, πάνω στα λιγοστά παγκάκια, στο χώμα, στα πεζοδρόμια, ενώ η σκάλα του κτιρίου των Χημικών έχει εδώ και χρόνια μετατραπεί σε κατοικία αστέγων και αλκοολικών που βρήκαν εκεί μια προστατευμένη κόγχη για να περνάνε συντροφικά τις ατέλειωτες νύχτες τους. Λίγο πιο κάτω, έξω από το κτίριο της Καλών Τεχνών, σχεδόν καθημερινά ανάβουν φωτιές, με αποτέλεσμα να κατακαίονται οι τοίχοι και τα μάρμαρα του ιστορικού κτιρίου που λιώνουν από την ασβεστοποίηση.

Οι μαύροι τοίχοι θυμίζουν το κτίριο της πρυτανείας του Πολυτεχνείου που καταστράφηκε πριν από χρόνια από πυρκαγιά, σαν κακός οιωνός πως και αυτό τώρα το δίδυμο κτίριο της Καλών Τεχνών κινδυνεύει να καεί, πάλι από την ολιγωρία και την αδιαφορία των «αρμοδίων φορέων». Μάταια οι πρυτανείες του ΕΜΠ και της Καλών Τεχνών, η Σχολή Αρχιτεκτόνων, μεμονωμένοι καθηγητές και γονείς έχουν κατ' επανάληψη διαμαρτυρηθεί στις αρχές. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Καμία αντίδραση. Απομακρύνουν για λίγο τους δύστυχους ανθρώπους σαν αδέσποτα σκυλιά, σαν σκουπίδια στην παρακάτω γωνία και την επομένη τούς ξαναφέρνουν -σαν να ακολουθούν κάποιο σκοτεινό σχέδιο- στην Τοσίτσα.

Εδώ, λοιπόν, στο κέντρο της Αθήνας, δίπλα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τους χιλιάδες ξένους επισκέπτες, το Πολυτεχνείο και λίγο πιο πάνω το «επονομαζόμενο» υπουργείο Πολιτισμού, έχουμε ξεδιπλώσει και τακτοποιήσει σαν σε βιτρίνα όλη τη σαπίλα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Εδώ, δίπλα στα αρχαία μαρμάρινα και ορειχάλκινα «περικαλλή αγάλματα» (που δήθεν θαυμάζουμε), στέκονται σήμερα τα ζωντανά σκελετωμένα αγάλματα συμπολιτών μας, να μαρτυρούν με τον τραγικότερο τρόπο το σημερινό βάρβαρο πρόσωπο και την κατρακύλα τού πάλαι ποτέ «πολιτισμού» μας.

του Τάση Παπαϊωάννου
Με την ευγενική παραχώρηση του συγγραφέα.