Βιοκλιματικά σπίτια: το μέλλον

Δεν πρόκειται για «λόγια του αέρα», αλλά για πραγματικότητα, όπως αποδεικνύεται από την εμπειρία της Ελλης Γεωργιάδου.
Η αρχιτέκτων ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, αλλά έχει υπογράψει κατοικίες και δημόσια κτίρια σε όλη τη χώρα που ακολουθούν τις επιταγές της «πράσινης γραμμής». Διαβεβαιώνει ότι αρκούν ορισμένες απλές «συνταγές» για να μην ξοδεύουμε έναν μισθό ολόκληρο για θέρμανση. Δίνει μεγάλη έμφαση στα υλικά και παρατηρεί: «Εχουμε θαυμάσιες πρώτες ύλες στην ελληνική φύση, που τις ξεχάσαμε τα τελευταία χρόνια με την έπαρση του hi tech».

Υπάρχει άλλωστε και το προσωπικό της παράδειγμα. Η κατοικία της στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, με εμβαδόν 220 τετραγωνικά, χρειάζεται μόλις 1,5 τόνο πετρελαίου για να θερμανθεί τη χειμερινή περίοδο, όταν ανάλογων διαστάσεων σπίτια στην ίδια περιοχή ξοδεύουν από 4 έως και 7,5 τόνους. «Στο σπίτι μας αισθανόμαστε αυτό το αίσθημα θερμικής άνεσης που έχουμε όταν επισκεπτόμαστε ένα πέτρινο σπίτι», εξηγεί στην «Ε» και προσθέτει: «Στην Ελλάδα με τις δεδομένες κλιματικές συνθήκες δεν μπορούμε παρά να χτίζουμε με βάση τις αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, που όμως έχουμε ξεχάσει τις τελευταίες δεκαετίες».

«Είναι μύθος ότι οι αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής μπορεί να εφαρμοστούν μόνον σε μικρές κατοικίες, στα προάστια και στις περιοχές παραθεριστικής κατοικίας», ξεκαθαρίζει, με την υπόμνηση ότι στις τελευταίες περιπτώσεις η τήρηση κάποιων κανόνων είναι πολύ πιο εύκολη και έχει περισσότερες δυνατότητες να αποδώσει τα καλύτερα αποτελέσματα. «Είναι δυσκολότερο σε μια πόλη, με τα μικρά οικόπεδα και τους στενούς δρόμους, να εκμεταλλευτεί κανείς την ηλιακή ακτινοβολία, τον φυσικό αερισμό και τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας», υπογραμμίζει και προσθέτει ότι και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δυνατόν να εφαρμοστούν μέτρα στη φάση της δόμησης.

«Το σπίτι πρέπει να ανασαίνει», τονίζει η Ελλη Γεωργιάδου και με αυτό το δεδομένο δίνει έμφαση στα υλικά που χρησιμοποιούνται στο χτίσιμο. Αποκαλύπτει: «Χρησιμοποιούμε μονωτικά υλικά, όπως επιβάλλει ο κανονισμός του 1970 και νομίζουμε ότι έχουμε θωρακίσει το σπίτι μας. Στην πραγματικότητα όμως δημιουργούν ένα αδιαπέραστο στρώμα και δεν επιτρέπουν την ανανέωση του εσωτερικού αέρα. Επιπλέον, λόγω του ότι τα περισσότερα περιέχουν επικίνδυνες ουσίες, δημιουργούν τα άρρωστα κτίρια, που επιβαρύνουν την υγεία των ενοίκων τους, προκαλώντας από ζαλάδες έως και σοβαρές ασθένειες».

Μας περιγράφει μερικά από τα λεγόμενα παθητικά συστήματα που εφαρμόζονται εύκολα στις περισσότερες οικοδομές:

* ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ. Αξιοποιούνται κατάλληλα όλες οι πλευρές του οικοπέδου, με έμφαση τον νότο στον οποίο πρέπει να είναι στραμμένο το σπίτι ώστε να εξασφαλίζει τη μέγιστη ηλιακή ακτινοβολία. Ο βορράς δεν πρέπει να υποτιμάται, αφού είναι πολύτιμος για τους θερινούς μήνες. Στις άλλες δύο διευθύνσεις, την ανατολή και τη δύση, χρειάζεται να μπουν πετάσματα ώστε ο ήλιος να φθάνει στο εσωτερικό του σπιτιού τον χειμώνα και να μένει εκτός το καλοκαίρι. Σήμερα υπάρχουν χάρτες που επιτρέπουν στους αρχιτέκτονες να γνωρίζουν την πορεία του ήλιου ανάλογα με την εποχή και την ώρα, δίνοντας χρήσιμες πληροφορίες για τον σχεδιασμό του σπιτιού.

* ΑΕΡΙΣΜΟΣ. Εξασφαλίζεται με την κατασκευή ανοιγμάτων (πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες κ.λπ.) σε κατάλληλες θέσεις, σε συνδυασμό με τη χρήση υλικών που σώζουν το κτίριο από την ασφυξία. Τα κουφώματα που κατασκευάζονται κοντά στο έδαφος φέρνουν ή διώχνουν τον ψυχρό αέρα στο σπίτι, ενώ τα ψηλά εξασφαλίζουν την ίδια λειτουργία για τις θερμές αέριες μάζες. Ειδικά το καλοκαίρι ο αερισμός γίνεται το βράδυ, ενώ την ημέρα τα ανοίγματα πρέπει να μένουν κλειστά.

* ΥΛΙΚΑ. Στο εμπόριο υπάρχουν «πράσινα» προϊόντα για όλο το σπίτι. Βασικός κανόνας είναι η θωράκιση δύσκολων τμημάτων της οικοδομής, όπως το μπετόν που μπορεί κάλλιστα να καλυφθεί εξωτερικά με ηρακλείτη, μια φλούδα ξύλου με τσιμέντο. Εχει αποδειχθεί ότι το πάχος των εσωτερικών τοίχων και η χρήση «σκληρών» υλικών βοηθά στην αποθήκευση θερμότητας την ημέρα, που αποδίδεται τις βραδινές ώρες, όπως κάνουν οι θερμοσυσσωρευτές.

Κατηγορηματική είναι η Ελλη Γεωργιάδου στο θέμα του κόστους. «Αλλος ένας μύθος», μας διαβεβαιώνει και αναφέρει ότι η χρήση τούβλων θερμομπλόκ συνεπάγεται μια επιβάρυνση της τάξης των 1.000-1.500 ευρώ σε μια οικοδομή επιφάνεις 150 τετραγωνικών. Επειδή πρέπει να συνδυαστεί με τα γνωστά τούβλα στο εσωτερικό, οι εξωτερικοί τοίχοι θα έχουν πάχος 30 εκατοστά, έναντι 20 που είναι το σύνηθες. Ως αντιστάθμισμα όμως μειώνουν κατακόρυφα τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης. «Γίνεται πιο ολοκληρωμένη μελέτη και αυτό συνεπάγεται μια αύξηση της αμοιβής του μηχανικού έως 2.000 ευρώ, η απόσβεση όμως γίνεται σχεδόν αμέσως χωρίς να συνυπολογίζουμε ότι θα ζούμε σε ένα σωστό και υγιές σπίτι», καταλήγει προσθέτοντας: «Σε τελευταία ανάλυση είναι στάση ζωής. Να μην ξεχνάμε ότι ένα κτίριο έχει ζωή 100-150 χρόνια και με τις κακές κατασκευές κληροδοτούμε ένα μεγάλο πρόβλημα ρύπανσης στις επόμενες γενεές».

ΧΑΡΑ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ

(με την ευγενική παραχώρηση της συγγραφέως)