Οδοιπορικό στο Ξενία Πάρνηθας.

Βρισκόμαστε στην Πάρνηθα, το "ρετιρέ" της Αθήνας, που αναφορές και ευρήματα μας υποδηλώνουν ότι  κατοικούνταν από τους προϊστορικούς χρόνους.
Ξεκινάμε τη διαδρομή μας στην ιστορία από τη ‘’Λεωφόρο Πάρνηθoς’’, την οποία και ανηφορίζουμε. Tο τοπίο είναι ανεπανάληπτο και όσο ανεβαίνουμε υψόμετρο απλώνεται στα πόδια μας το λεκανοπέδιο της Αττικής.

 

Φτάνοντας στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, όπου βρίσκουμε και το ομώνυμο εκκλησάκι, ένα από τα παλιότερα της Αττικής, ξεπροβάλει ξαφνικά μέσα από την ομίχλη και την υγρή ατμόσφαιρα η γερασμένη σιλουέτα του παλιού Ξενία Πάρνηθας το οποίο είναι χτισμένο κάθετα στο δρόμο με βόρειο προσανατολισμό.

 

 

Η ιστορία του κτιρίου αυτού ξεκινάει το 1914, όταν η Ιερά μονή Ασωμάτων-Πετράκη προσέφερε στον Ευαγγελισμό έκταση στην Πάρνηθα προς δημιουργία παραρτήματος για τη νοσηλεία των φυματικών (δηλαδή σανατόριο). Το πολύ καλό κλίμα του βουνού ήταν το ιδανικό για την θεραπεία της ασθένειας αυτής. Ο κεντρικός δρόμος δεν υπήρχε με την σημερινή του μορφή, φτιάχτηκε χειρονακτικά μεταξύ του 1926 και1930. Το 1910 ο Κώστας Ελευθερουδάκης χάραξε σε μαρμάρινη πλάκα, η οποία τοποθετήθηκε έξω από το κτίριο του νοσοκομείου την ‘’προσευχή στο δάσος’’ που έγραψε η Μαρία Μπόταση γύρω στο 1900.

 ‘’ Του δάσους ψέλναν οι αναρίθμητες ψυχές/
 σεμνά της Κυριακής τη λειτουργία/
κι’ έχυναν τ’ ανθουλάκι αντί λιβανωτό/
το μύρο τους για την ημέρα την αγία’’

Ήταν εποχές που η φυματίωση θέριζε με αποτέλεσμα στο σανατόριο της Πάρνηθας να νοσηλευτούν και δύο αξιόλογοι ποιητές μας. Το 1934 ο Γιώργος Κοτζιούλας και από τον Οκτώβριο του 1937 μέχρι τον Απρίλη του 1938 ο Γιάννης Ρίτσος όπου κατά την διάρκεια της νοσηλείας του έγραψε το γνωστό ποίημα  ‘’Εαρινή συμφωνία’’ 
                  
‘’αγαπούμε την γη, τους ανθρώπους και τα ζώα…..  
τα ερπετά, τον ουρανό και τα έντομα……….
είμαστε και εμείς όλα μαζί…..
μαζί κι ο ουρανός και η γη’’

Η κάτοψη του κτιρίου είναι σχετικά απλή, αναπτύσσεται σε μία κεντρική πτέρυγα και σε δύο ακόμα μικρότερες κάθετες στην κεντρική με δύο κλιμακοστάσια που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του κτιρίου σε κίνηση. Η κεντρική είσοδος με τα σκαλοπάτια φτιάχτηκε στη βόρεια όψη ανάμεσα από τις δύο μικρότερες πτέρυγες.

 

 

 Λόγο υψομετρικής διαφοράς του ανάγλυφου της περιοχής, οι χώροι υποδοχής τοποθετήθηκαν στην υψηλή στάθμη. Ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια βρίσκουμε τον κεντρικό χώρο υποδοχής, στα αριστερά μας έχουμε πρόσβαση  σε άλλους χώρους της υποδοχής και μέσω ενός διαδρόμου φτάνουμε σε ένα από τα δύο κεντρικά κλιμακοστάσια.

 

 

Προχωρώντας με νότια κατεύθυνση και μέσο μερικών σκαλοπατιών βρισκόμαστε στο πίσω σαλόνι. Εδώ είναι χωροθετιμένη η πίσω είσοδος και η βεράντα με το αίθριο και τους πέτρινους τοίχους αντιστήριξης.

 

  

 

Η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου είναι ήπια με πέτρινα μονοπάτια και σκαλοπάτια που σε οδηγούν μέσα στο δάσος.

 

  

 

Από τη βεράντα-στέγαστρο και μέσω μιας σκάλας βρισκόμαστε  στο κάτω επίπεδο που πιθανών λειτουργούσε σαν χώρος σκίασης και ξεκούρασης ενώ ο πρωτότυπος σχεδιασμός της οροφής μας εντυπωσιάζει ευχάριστα.

 

 

 

Ας επανέλθουμε στο εσωτερικό του κτιρίου, στο πίσω σαλόνι υπάρχει καθιστικό με τζάκι και  χώρος που λειτουργούσε το μπαρ.

 

 

Δυτικά βρίσκουμε άλλους κοινόχρηστους χώρους που μάλλον έκαναν χρέη τραπεζαρίας αν κρίνουμε από την κουζίνα που συναντάμε. 

Εδώ θα βρούμε και το δεύτερο κεντρικό κλιμακοστάσιο που μας οδηγεί στους ορόφους. Ακόμα υπάρχουν σκάλες  με κατεύθυνση σε υπόγειους βοηθητικούς χώρους. Το κτίριο αποτελείται από πέντε ορόφους και υπερυψωμένο υπόγειο που έχει φυσικό φωτισμό. Η διάταξη των ορόφων είναι η τυπική, υπάρχει ένας κεντρικός μεγάλος διάδρομος και δωμάτια εκατέρωθεν.

Το κτίριο δεν έχει ιδιαίτερα μεγάλα ανοίγματα εκτός από τους κοινόχρηστους χώρους της υποδοχής. Στη βόρεια και δυτική όψη συναντάμε μόνο παράθυρα χωρίς εξώστες, σε αντίθεση με τη νότια και ανατολική όψη που σε όλο τους το μήκος αποτελούνται από ενιαία μπαλκόνια. Στη νότια όψη επίσης, κάνει τη διαφορά το περίτεχνο στέγαστρο με τις τριγωνικές κορυφές.

 

Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στο κτίριο είναι απλά, τσιμεντένιες κάθετες περσίδες, πέτρα, σοβάς, μεταλλικά κιγκλιδώματα και ξύλινα κουφώματα γαλλικού τύπου.  Εσωτερικά, στους κοινόχρηστους χώρους είχε χρησιμοποιηθεί ξύλινο δάπεδο, κτιστά τζάκια και μωσαϊκό που χρησιμοποιήθηκε και στους διαδρόμους του ορόφου. Τα υπνοδωμάτια και τα λουτρά είναι στρωμένα με πλακάκια. Δεν μπορούμε να πούμε ότι το Ξενία Πάρνηθας ανήκει στην εμπνευσμένη σειρά των υπόλοιπων Ξενία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν το κατατάσσουμε στα αξιόλογα δημόσια κτίρια.

 

 

Η τοποθεσία ήταν μαγευτική μέχρι τις φωτιές του 2007 όπου μετετράπει σε πίνακα νεκρής φύσης.

 

 

Με την ανακάλυψη της πενικιλίνης μετά το 1950, το σανατόριο έκλεισε το 1960. Τότε ο Ελευθερουδάκης μετέφερε την πλάκα με τη ΄΄προσευχή τους δάσους’’ στο καταφύγιο Μπάφι όπου υπάρχει μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια ο ΕΟΤ έγινε ο νέος ιδιοκτήτης του κτιρίου, όπου και το λειτούργησε για λίγο καιρό ως ξενοδοχείο Ξενία με δυναμικότητα 200 κλινών. Η  διαρρύθμισή του που δεν ήταν η κατάλληλη για ξενοδοχείο και η λειτουργία του Μον Παρνές μάλλον δεν βοήθησαν και έτσι έκλεισε. Το 1967 ο Οργανισμός Τουριστικής Εκπαίδευσης και κατάρτισης μεταφέρεται και εγκαθίσταται στο κτίριο της Πάρνηθας. Οι τουριστικές σχολές λειτούργησαν μέχρι το 1984 όπου και μεταφέρθηκαν στις σύγχρονες εγκαταστάσεις των σχολών στην Ανάβυσσο Αττικής.

Μετά το οριστικό κλείσιμο της τουριστικής σχολής το κτίριο αφήνεται στην τύχη του. Μέχρι πριν μερικά χρόνια συναντούσες σχεδόν ανέπαφο τον εξοπλισμό του, από τα σκαμπό του μπαρ μέχρι τα είδη υγιεινής, τα φωτιστικά και τα κρεβάτια με τα στρώματα.  Στο υπόγειο υπήρχε δωμάτιο με αρχειακό υλικό των Ξενία όλης της Ελλάδας. Σήμερα η κατάσταση είναι τραγική, δεν υπάρχει τίποτα που να μην είναι κατεστραμμένο. Στους χώρους υποδοχής τα ξύλινα δάπεδα είναι ξηλωμένα, τα ανοίγματα είναι σπασμένα και συναντάς πεταμένα παντού καθίσματα και μοκέτες.

 

 

Στα κεντρικά κλιμακοστάσια, οι μεταλλικές κουπαστές έχουν αφαιρεθεί όπως και σε κάποιους εξώστες. Στους ορόφους τα δωμάτια είναι πια άδεια, κουφάρια έρμαια στους ανέμους του βουνού. Σημαντικός παράγοντας φθοράς είναι και οι καιρικές συνθήκες, σχεδόν παντού η υγρασία έχει περάσει στο μπετό σε σημείο που να στάζει, στο εσωτερικό νερό. Δυστυχώς ο γέροντας θεός χρόνος έχει αφήσει το στίγμα του παντού σε αυτό το κτίριο φάντασμα με αποτέλεσμα η αίσθηση ότι είσαι μέρος ταινίας του Ζαν – Νατνιέλ – Πολέ να είναι έντονη. Αφήνουμε πίσω μας το κουφάρι πνιγμένο στην ομίχλη και κατηφορίζουμε προς τους πρόποδες της Πάρνηθας.

 

 

Του Μανώλη Οικονόμου

* Η αεροφωτογραφία είναι από το Google earth.    
* Οι φωτογραφίες είναι του υπογράφοντα.

Ημ.πρώτης δημοσίευσης: 17/06/2009