Αφιέρωμα: Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης

Επιμέλεια αφιερώματος Βασίλης Μιστριώτης

 

Περιεχόμενα Αφιερώματος:

Εισαγωγή

Βίντεο: Αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη. (12 επεισόδια)
Μία παραγωγή του greekarchitects.gr 2010. Παρουσίαση Αλέξιος Βανδώρος. Ομιλητές: Παναγής Ψωμόπουλος, Μυρτώ Αντωνοπούλου, Γιάννης Φραντζεσκάκης, Γιώτα Παυλίδου

 

Αρχεία βίντεο. (5 επεισόδια)
1.Theocharopoulou Ioanna, Constantinos A. Doxiadis: The War and the Archive. Conference Front to Rear: Architecture and Planning during World War II, March 7-8, 2009, Institute of Fine Arts, New York University.
2.HELEN FESSAS-EMMANOUIL, Modernity, Tradition, Locality and Personality: Reassessing Town Planner Doxiadis and Architect Konstantinidis. Conference on Geography Tradition, and the Individual: The Case of Modern Greek Architecture, February 15-16, 2008, University of California, Santa Barbara - Department of Classical Studies - Argyropoulos Chair in Hellenic Studies.
3.Doxiadis on NBC (1968)

 

Link. Κείμενα σχετικά με τον Κ. Α. Δοξιάδη

 

35 σπάνιες φωτογραφίες. Απο το Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη. >>>>

 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

 

Πηγή: Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη

 

Εισαγωγή

Γιός του Απόστολου Δοξιάδη και της Ευανθίας Μεζεβίρη, ο Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης γεννήθηκε το 1913. Ο πατέρας του, παιδίατρος στο επάγγελμα, υπήρξε Υπουργός Περιθάλψεως, Υγιεινής και Πρόνοιας. Ο ίδιος έμελλε να ακολουθήσει τα πατρικά βήματα και σε ότι αφορά ένα επάγγελμα με ευρύτατη κοινωνική σημασία, όσο και στην πολιτική, ως εξωκοινοβουλευτικό στέλεχος.

Αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το 1935 κι ένα χρόνο αργότερα ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Μηχανικός από το Πανεπιστήμιο Charlottenburg του Βερολίνου.

Το 1937 διορίστηκε μηχανικός της Πολεοδομικής Υπηρεσίας της Διοικήσεως Πρωτευούσης. Από το 1940 ως το 1945 διετέλεσε Προϊστάμενος της Πολεοδομικής Υπηρεσίας και Προϊστάμενος του Γραφείου Χωροταξικών και Πολεοδομικών Ερευνών και Μελετών (ΓΧΠΜΕ).

Στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε αρχηγός της αντιστασιακής ομάδας «Ήφαιστος», ενώ εξέδιδε ένα περιοδικό, τη μοναδική έκδοση τεχνικού περιεχομένου σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη, με τίτλο «Χωροταξία - Πολεοδομία -Αρχιτεκτονική».

Μετά την απελευθέρωση, το 1945, ως μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας ειδικός σε θέματα ανοικοδόμησης, συμμετείχε στο Συνέδριο για την Ειρήνη στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ, αλλά και σε αποστολές στην Αγγλία, Γαλλία.

 

Πηγή: Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη

 

Την περίοδο 1945-1951 ο Κ.Α. Δοξιάδης υπήρξε ένα από τα βασικά πρόσωπα στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας μας. Μέσα από διαφορετικές θέσεις, πρώτα ως Υφυπουργός Ανοικοδόμησης - Γενικός Διευθυντής Ανοικοδομήσεως (1945 -1948) και στη συνέχεια ως Συντονιστής Ανασυγκρότησης και υπηρεσιακός Υφυπουργός Υπουργείου Συντονισμού, εργάστηκε για την επάνοδο της χώρας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς. Το 1947 ηγήθηκε της Ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διεθνή Διάσκεψη Οικισμού, Πολεοδομίας και Ανοικοδομήσεως του ΟΗΕ, ενώ την περίοδο 1949-1950 ήταν ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις για τις Ιταλικές πολεμικές επανορθώσεις.

Το 1951 εγκατέλειψε τις δημόσιες θέσεις και βγήκε στην ιδιωτική «αγορά». Ίδρυσε, μαζί με μια μικρή ομάδα αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων, με αρκετούς από τους οποίους είχε συνεργαστεί κατά την περίοδο της Ανοικοδόμησης, το Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη (Doxiadis Associates), στην οδό Πανεπιστημίου 10, ως ένα κοινό Τεχνικό Γραφείο. Το Γραφείο μεγεθύνθηκε και το 1957 μεταστεγάστηκε στο ιδιόκτητο κτίριο επί της Στρατιωτικού Συνδέσμου 24, κάτω από την περιφερειακή οδό του Λυκαβηττού.

Εκεί, το 1959, ίδρυσε το Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (ΑΤΙ) και τον Αθηναϊκό Τεχνολογικό Όμιλο (ΑΤΟ), ως ένα μη κερδοσκοπικό, ιδιωτικό ερευνητικό και εκπαιδευτικό ινστιτούτο, με κύρια δραστηριότητα την πρώτη στην Ελλάδα Σχολή Τεχνικών Βοηθών/Σχεδιαστών και γενικότερα για την προώθηση της Έρευνας και Εκπαίδευσης, της Τεχνικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και σε άλλες αναπτυσσόμενες περιοχές, αλλά και εκπαιδευτικών και πολιτιστικών προγραμμάτων.

Το 1963, ίδρυσε την Doxiadis International Co. Ltd. - Consultants on Development & Ekistics, η οποία επέκτεινε τη δράση της στις 4 από τις 5 Ηπείρους του πλανήτη, αναλαμβάνοντας έργα και προγράμματα σε 44 χώρες, με γραφεία στις ΗΠΑ, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Νιγηρία, Γκάνα, Λιβύη, κ.ά.

 

Κτίριο Δοξιάδη, αίθριο. Πηγή: Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη

 

Την ίδια χρονιά ίδρυσε το Αθηναϊκό Κέντρο Οικιστικής (ΑΚΟ) για Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση, Έρευνα, Τεκμηρίωση, Διεθνείς Σχέσεις κλπ.

Το 1964, κάνει ένα ακόμη πρωτοποριακό βήμα ιδρύοντας την «Ηλεκτρονικοί Διερευνηταί Δοξιάδη Α.Ε.» (Doxiadis Associates Computer Center), η οποία φέρνει στην Ελλάδα το 1969 τον πρώτο Η/Υ UNIVAC 1107.

Παράλληλα, ο Κ.Α. Δοξιάδης υπήρξε αντιπρόσωπος της Ελλάδας (1963 - 1964) στην 1η συνεδρίαση της Επιτροπής Κατοικίας και Προγραμματισμού του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και πρόεδρος της συνεδρίας για τα Αστικά προβλήματα στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Εφαρμογή της Επιστήμης και Τεχνολογίας προς Όφελος των Λιγότερο Ανεπτυγμένων Περιοχών του Κόσμου στη Γενεύη, το 1963.

Από το 1958 ως το 1971, δίδαξε οικιστική στο ΑΤΟ και ΑΚΟ (τα δικά του σχολεία), ενώ παράλληλα έδινε διαλέξεις σε πολλά πανεπιστήμια της Αμερικής, όπως, επίσης, στην Οξφόρδη και στο Δουβλίνο.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κ.. Α. Δοξιάδης αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα με την υγεία του, κτυπημένος από πολύ σπάνια αρρώστια [πλάγια αμυοτροφική σκλήρυνση] η οποία τον οδήγησε μέσα σε τρία χρόνια σε ολική παράλυση και τελικά στο θάνατο. Ο Δοξιάδης αντιμετώπισε την ασθένειά του με φοβερό θάρρος και αξιοπρέπεια κρατώντας ως το τέλος σημειώσεις για την ασθένειά του, με σκοπό, όπως έλεγε, να βοηθήσει μελλοντικούς ερευνητές.

Πέθανε στο σπίτι του στην Αθήνα, στις 28 Ιουνίου 1975, στις 11π.μ.

Συμπόσιο Δήλου 1969, στο πλοίο. Πηγή: Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη

 

Αναφορές

«Ελάχιστοι είναι οι πολεοδόμοι παγκοσμίως, το έργο των οποίων μπορεί να συγκριθεί ως προς τον αριθμό των ρυθμιστικών σχεδίων, ως προς τη διεθνή παρουσία, αλλά και ως προς τη θεματική ποικιλία των μελετών, με αυτό του Κωνσταντίνου Δοξιάδη»
Αλέξανδρος-Ανδρέας Κύρτσης

«Το πιο εντυπωσιακό μέρος της πορείας του Δοξιάδη έχει να κάνει με το ότι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, κατά τη δεκαετία του '50, κατάφερε να ανέλθει στο διεθνές στερέωμα και να παραμείνει σε αυτό ως μια μεγάλη μορφή της ιστορίας της πολεοδομίας. Οταν ξεκίνησε η απογείωση της σταδιοδρομίας του, το 1954, ήταν σαράντα ενός ετών, και μέχρι τον θάνατό του το όνομά του συνδέθηκε με αναρίθμητους οικισμούς και νέες ή παλαιές πόλεις. Τα έργα που σχεδίασε και υλοποίησε αναμόρφωσαν ή έδωσαν ζωή σε μικρότερους οικισμούς, σε κοινότητες και πανεπιστημιουπόλεις, δημιούργησαν πρωτεύουσες και καθόρισαν το μέλλον μεγαλουπόλεων, ενώ είχαν επιπτώσεις με μεγάλο χρονικό βάθος στην εξέλιξη του χώρου περιφερειών σε χώρες διαφορετικών επιπέδων οικονομικής ανάπτυξης ή και του συνόλου του εθνικού γεωγραφικού χώρου αναπτυσσόμενων χωρών. Και ίσως να μην υπάρχει άλλος πολεοδόμος η δουλειά του οποίου να έχει επηρεάσει την ζωή τόσο πολλών ανθρώπων και το μέλλον τόσο πολλών κοινωνιών.»

«Η εντοπία», έλεγε, «πρέπει να μεριμνά για την ευτυχία και την ευημερία του Ανθρώπου. Οφείλει να φροντίζει και τα πέντε στοιχεία του ανθρωπόκοσμου: τη φύση, τον άνθρωπο, την κοινωνία, τα κελύφη και τα δίκτυα. Οφείλει να εξασφαλίζει αυτήν τη σύνθεση». Ο ίδιος την εξασφάλισε σε όλα του σχεδόν τα έργα. Τον Ανθρωπο σκεφτόταν όταν σχεδίαζε κτίρια, οικισμούς και πολιτείες, από τα Ασπρα Σπίτια Βοιωτίας και το «Απολλώνιο» στο Πόρτο Ράφτη, μέχρι τη Βαγδάτη, την Τέμα της αφρικανικής Γκάνα, το Ισλαμαμπάντ (πρωτεύουσα του Πακιστάν), τον Λίβανο και κάμποσες περιοχές σε μεγάλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών (Μαϊάμι, Ουάσιγκτον, Μπρούκλιν, Ντιτρόιτ), για να αναφέρουμε ένα μονάχα μέρος από τα έργα του που είναι διασκορπισμένα στον κόσμο. Να ήταν άραγε τυχαίο το ότι από το 1954 και μέχρι τον θάνατό του, το 1975, διατελούσε σύμβουλος σαράντα περίπου κυβερνήσεων, καθώς και του ΟΗΕ και της Διεθνούς Τράπεζας, σε θέματα οικιστικής ανασυγκρότησης; Ασφαλώς και όχι: ελάχιστοι είναι οι πολεοδόμοι παγκοσμίως που έχουν να επιδείξουν κάτι τέτοιο στη διάρκεια του εικοστού αιώνα.
(πηγή: Εφημ. ΕΘΝΟΣ)

 

Βίντεο: Αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη.
Μία παραγωγή του greekarchitects.gr 2010.

Παρουσίαση: Αλέξιος Βανδώρος.

Επιμέλεια παραγωγής: Βασίλης Μιστριώτης

Copyright © greekarchitects.gr 2010

Ομιλητές:

Παναγής Ψωμόπουλος: Αρχιτέκτων / Πολεοδόμος (ΕΜΠ, Μεταπτυχιακή Σχολή Οικιστικής). Εργάστηκε στο Γραφείο Δοξιάδη 1956-1987. Διετέλεσε Αντιπρόεδρος του Γραφείου. Συμμετείχε σε πολλά έργα όπως το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο και Πρόγραμμα για την Ελλάδα και το Χωροταξικό Σχέδιο και Πρόγραμμα για την Αθήνα. Παράλληλα είχε υπεύθυνες θέσεις στον Αθηναϊκό Τεχνολογικό Όμιλο (ΑΤΟ). Όπως, Αντιπρόεδρος και Διευθυντής Διεθνών Προγραμμάτων στο Αθηναϊκό Κέντρο Οικιστικής (ΑΚΟ), Αναπληρωτής Εκδότης του περιοδικού Ekistics (1977-83), Διευθυντής της Μεταπτυχιακής Οικιστικής Σχολής.
Πρόεδρος του ΑΚΟ (1975 ως σήμερα), εκδότης του περιοδικού Ekistics (1983 ως σήμερα), Γενικός Γραμματέας και Ταμίας της World Society for Ekistics (1965 ως σήμερα).

Μυρτώ Αντωνοπούλου - Μπογδάνου: Αρχιτέκτων ΕΜΠ, Πρόεδρος του Συνδέσμου Συνεργατών και Φίλων Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη. Εργάστηκε στο Γραφείο Δοξιάδη και στο Αθηναϊκό Κέντρο Οικιστικής (ΑΚΟ), 1956-1972, στα τμήματα Χωροταξίας-Πολεοδομίας, στο τμήμα Τεκμηρίωσης, στην Έρευνα, στη Σχολή Οικιστικής. 1956-58 εργάστηκε στο Γραφείο Δοξιάδη στη Βαγδάτη. 1959-72 στο γραφείο της Αθήνας έλαβε μέρος σε πολεοδομικές μελέτες για πολλές χώρες (Σουδάν, Πακιστάν, Ιράκ), καθώς και σε ερευνητικές μελέτες πρακτικής σημασίας. Στο ΑΚΟ έλαβε μέρος σε όλα τα ερευνητικά έργα εκτός των Αρχαίων Πόλεων, και ως project Manager στο ερευνητικό έργο Η Πόλη του Μέλλοντος (City of the Future - COF).

Γιάννης Φραντζεσκάκης: συγκοινωνιολόγος, ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Συνεργατών και Φίλων Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του ECOCITY. Εργάστηκε στο Γραφείο Δοξιάδη, 1958-1971. Το 1965 ήταν προϊστάμενος του κλάδου Συγκοινωνιακών και Κυκλοφοριακών Μελετών του γραφείου. Έχει διευθύνει μεγάλο αριθμό μελετών, συγκοινωνιακών, κυκλοφοριακών και οδοποιίας στην Ελλάδα, Βραζιλία, Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ, Ισπανία, Λιβύη, Μπαχρέιν, Πακιστάν, Σ. Αραβία, Σομαλία και Ζάμπια.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γιώτα Παυλίδου,Αρχειονόμος Αρχείου Κ.Α. Δοξιάδη

 

 

 

Αρχεία βίντεο.

 

Theocharopoulou Ioanna, Constantinos A. Doxiadis: The War and the Archive. Conference Front to Rear:
Architecture and Planning during World War II, March 7-8, 2009, Institute of Fine Arts, New York University.

 

 

 

HELEN FESSAS-EMMANOUIL, Modernity, Tradition, Locality and Personality:
Reassessing Town Planner Doxiadis and Architect Konstantinidis.
Conference on Geography Tradition, and the Individual:  The Case of Modern Greek Architecture, February 15-16, 2008,
University of California, Santa Barbara - Department of Classical Studies - Argyropoulos Chair in Hellenic Studies.

 

 

Doxiadis on NBC (1968) - Part 1

 

Doxiadis on NBC (1968) - Part 2

 

Doxiadis on NBC (1968) - Part 3

 

ΔΕΙΤΕ:

Αφιέρωμα στο Ενημερωτικό Δελτίο, τ.2563, 07/12/2009 >>

Αφιέρωμα στο Ενημερωτικό Δελτίο, τ.2573, 22/02/2010 >>

Constantinos A. Doxiadis Archives >>

Δοξιάδης Κ.- Περί χωροταξίας >>

Το φαινόμενο Δοξιάδης >>

Αλλάζοντας την ιστορία της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής >>

35 σπάνιες φωτογραφίες. Απο το Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη. >>>>