Ψηφιοποίηση Αρχιτεκτονικών Θεμάτων και Θεμάτων Χώρου κ Τεχνών

Σκοπός της ψηφιοποίησης από την έντυπη μορφή που διατηρούν έως σήμερα σε ηλεκτρονική, είναι να διατηρηθούν για τις μελλοντικές γενιές όπου θα είναι εύκολα προσβάσιμα στο ευρύ κοινό, στους ερευνητές, αρχιτέκτονες και μη, αποτελώντας μια πολύ σημαντική ηλεκτρονική βιβλιοθήκη για την αρχιτεκτονική.

Πρόθεση μας είναι να ψηφιοποιήσουμε και άλλα περιοδικά ή βιβλία αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος (σε κυκλοφορία ή όχι) και να εμπλουτίσουμε την αρχιτεκτονική μας e-κιβωτό. Για το λόγο αυτό καλούμε τους ενδιαφερόμενους (πνευματικούς δημιουργούς ή κατέχοντες τα νόμιμα δικαιώματα εντύπων, βιβλίων κτλ.) να επικοινωνήσουν μαζί μας.

Ψηφιοποίηση Αρχιτεκτονικών Θεμάτων & Θεμάτων Χώρου + Τεχνών

Χρηστικά

Τα περιοδικά θα δημοσιεύονται σταδιακά και ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε ειδικό ένθετο του greekarchitects.gr Όσον αφορά τα εξαντλημένα τεύχη, σας παρέχεται η δωρεάν πρόσβαση και ανάγνωση σε αυτά, ενώ παράλληλα και η δυνατότητα αγοράς τους σε εκτυπώσιμη ψηφιακή μορφή PDF 320 dpi. Όσον αφορά τα τεύχη που βρίσκονται ακόμα σε κυκλοφορία, (έντυπη) σας παρέχεται επίσης η δωρεάν πρόσβαση σε επιλεγμένα κείμενα κάθε τεύχους και η δυνατότητα αγοράς τους σε έντυπη μορφή. Τα έντυπα τεύχη τα οποία εξαντλούνται, θα ψηφιοποιούνται σταδιακά από το greekarchitects.gr

Δείτε τα τεύχη των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων >>>
(Συνεχής - σταδιακή ανανέωση τευχών, Τελευταία ανανέωση 15/05/2014, Τεύχος 38)

Δείτε τα τεύχη των Θεμάτων Χώρου + Τεχνών >>>
(Συνεχής - σταδιακή ανανέωση τευχών, Τελευταία ανανέωση 01/03/2014,Τεύχος 27)

e-κιβωτός του ελληνικού μοντέρνου

1967
Ο πρώτος τόμος των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων εκδίδεται ελάχιστες μέρες πριν από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Τα Αρχιτεκτονικά Θέματα έρχονται να καλύψουν ένα κενό στην καταγραφή του έργου των ελλήνων αρχιτεκτόνων. Μέχρι τη στιγμή της κυκλοφορίας τους, οι εκδόσεις αδυνατούν να παρακολουθήσουν το εύρος της πλούσιας αρχιτεκτονικής δραστηριότητας. Η διατύπωση θεωρητικού λόγου είναι περιορισμένη ενώ το ίδιο συμβαίνει και με την ιστοριογραφία της ελληνικής αρχιτεκτονικής.

Μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα τα αρχιτεκτονικά περιοδικά αποτελούν το σημαντικότερο μέσο ενημέρωσης των αρχιτεκτόνων. Το Architectural Review, το Domus, η Architecture d' aujourd' hui και άλλα ειδικά έντυπα αποτελούν τις κύριες πηγές ενημέρωσης για τη διεθνή αρχιτεκτονική. Καθ' όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα τα, αρχιτεκτονικά περιοδικά μεσολαβούν ανάμεσα στον ακαδημαϊκό και τον επαγγελματικό χώρο, ανάμεσα στην αρχιτεκτονική θεωρία και την πρακτική, και πρωταγωνιστούν στη διαμόρφωση και διάδοση των νέων τάσεων. Αντίστοιχα στην Ελλάδα τα Αρχιτεκτονικά Θέματα, μαζί με τα Θέματα Χώρου + Τεχνών, αποτελούν το βασικότερο μέσο καταγραφής της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Μέσα από τη δημοσίευση των σημαντικότερων έργων της περιόδου, αλλά και την κριτική προσέγγιση που επιχειρείται στα ειδικά αφιερώματα και τις μονογραφίες, τα Αρχιτεκτονικά Θέματα πρωταγωνιστούν στη διαμόρφωση της σημαντικότερης τάσης της τοπικής αρχιτεκτονικής, αυτής του ελληνικού μοντέρνου.

2002
Το ηλεκτρονικό περιοδικό Greek Architects δημιουργείται κατά τη διάρκεια προετοιμασίας της Αθήνας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τη στιγμή που η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από έναν πρωτόγνωρο βομβαρδισμό πληροφοριών που αφορούν στην αρχιτεκτονική, την πόλη και το design. Είναι η εποχή που οι διεθνείς αρχιτέκτονες αρχίζουν να επισκέπτονται την Ελλάδα, να παρουσιάζουν το έργο τους και να διεκδικούν σημαντικές αναθέσεις. Αντίστοιχα, η ελληνική αρχιτεκτονική υπερβαίνει τα γεωγραφικά σύνορα και προβάλλεται μέσα από εκθέσεις και διεθνή αρχιτεκτονικά έντυπα. Την ίδια στιγμή η οικονομική ανάπτυξη και η γενική άνοδος του βιοτικού επιπέδου συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας νέας θεώρησης του αρχιτεκτονικού έργου η οποία δίνει προτεραιότητα στην υψηλή ποιότητα ζωής και την κοινωνική ανάδειξη. Τα κυρίαρχα πρότυπα δεν διαμορφώνονται πλέον από τα αρχιτεκτονικά περιοδικά αλλά από έντυπα μαζικής κυκλοφορίας που επικεντρώνονται στο καταναλωτικό lifestyle. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο κατά την οποία κυριαρχεί η εμπορική διάσταση της αρχιτεκτονικής.

Την ίδια περίοδο αρχίζει να συντελείται και μια άλλη σημαντική μεταβολή. Πολλά αρχιτεκτονικά περιοδικά δημιουργούν τις ηλεκτρονικές εκδόσεις τους ενώ εμφανίζονται και νέα, αυτοτελή, ηλεκτρονικά περιοδικά, όπως το Archinect, αλλά και fora με μεγάλη συμμετοχή όπως το SkyscraperCity. Ταυτόχρονα τα περισσότερα αρχιτεκτονικά γραφεία αποκτούν τις ιστοσελίδες τους. Σύντομα στα παραπάνω μέσα ενημέρωσης προστίθενται και τα πρώτα αρχιτεκτονικά ιστολόγια τα οποία καθιστούν το Internet τη σημαντικότερη πηγή ενημέρωσης των αρχιτεκτόνων. Το Greek Architects παρακολουθεί από κοντά όλες τις παραπάνω ταχύτατες εξελίξεις και δεν αργεί να μετατραπεί στην κύρια δικτυακή πύλη ενημέρωσης για την ελληνική αρχιτεκτονική.

2010
Η πορεία των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων συναντάται με αυτή του Greek Architects κατά τη διάρκεια της μεγάλης διεθνούς οικονομικής κρίσης.

Στις μέρες μας, ο τρόπος πρόσληψης του κόσμου μεταβάλλεται από την εξέλιξη των ηλεκτρονικών δικτύων και την αναβάθμιση του ρόλου της πληροφορίας. Τα στοιχεία καταγωγής των αρχιτεκτόνων, και ιδιαίτερα των νεώτερων, δεν περιορίζονται πλέον από τα γεωγραφικά όρια του παρελθόντος, από την ιδιαίτερη σχέση, δηλαδή, με τον τόπο όπου οι αρχιτέκτονες εκπαιδεύονται και δημιουργούν. Σήμερα τα στοιχεία καταγωγής του αρχιτεκτονικού έργου είναι σε μεγάλο βαθμό ετεροτοπικά ή ακόμη και α-τοπικά. Τα ετεροτοπικά στοιχεία αφορούν σε εξωγενείς επιδράσεις, οι οποίες καλλιεργούνται από τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και την αυξημένη κινητικότητα της εποχής. Αντίστοιχα οι α-τοπικές επιδράσεις αφορούν κυρίως στον ψηφιακό χώρο και τα νέα ερεθίσματα που προσφέρει το Internet.

Στην παρούσα φάση εξέλιξης του Internet, οι πηγές ενημέρωσης διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από τους ίδιους τους χρήστες και δεν είναι εύκολο να καθοδηγηθούν ούτε από οικονομικούς παράγοντες αλλά ούτε και από τον ακαδημαϊκό χώρο. Οι προσωπικές εμπειρίες ψηφιοποιούνται και λαμβάνουν τη μορφή ιστολογίων, προσωπικών σελίδων στο Facebook και το Twitter, φωτογραφιών στο Flickr, video στο YouTube και πολλών άλλων που αποτελούν μέρος του παγκόσμιου δικτύου. Μαζί με πολλές διαφορετικές μορφές πληροφόρησης που εμφανίζονται καθημερινά -κινηματογραφικές ταινίες, μουσικά κομμάτια, παρουσιάσεις αρχιτεκτονικών έργων, διαδραστικά έργα τέχνης, video games κά- συγκροτούν το προσωπικό ψηφιακό αρχείο, την ιδιαίτερη τράπεζα αναφορών, του κάθε δημιουργού.

Σήμερα στην Ελλάδα διαμορφώνεται μια νέα σκηνή αρχιτεκτόνων, καλλιτεχνών, μουσικών, κινηματογραφιστών και άλλων δημιουργών, η οποία δείχνει ικανή να αφήσει το δικό της στίγμα και να δώσει ώθηση στη στάσιμη τοπική κουλτούρα. Η νέα γενιά αρχιτεκτόνων έχει υπερβεί τις διαχωριστικές γραμμές που χαρακτήρισαν την ελληνική αρχιτεκτονική ιστορία του 20ου αιώνα. Για τη γενιά αυτή, η βιωματική σχέση με τον τόπο είναι εξίσου σημαντική όσο και η σχέση με την πληροφορία. Σε σύγκριση με τη γενιά του '60 που είχε περιορισμένες δυνατότητες ενημέρωσης, τη γενιά του '80 που ακολούθησε ακαδημαϊκά διαμορφωμένα πρότυπα και τη γενιά του 2000 που βρέθηκε αντιμέτωπη με καταναλωτικά στερεότυπα, οι αρχιτέκτονες της γενιάς του 2010 έχουν πολύ μεγαλύτερη ελευθερία προσδιορισμού των αναφορών τους.

Η ψηφιοποίηση των εξαντλημένων τόμων των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων, μέσα από το Greek Architects, αποτελεί μια σημαντική στιγμή για την ελληνική αρχιτεκτονική. Οι τόμοι των Θεμάτων αποτελούν την πληρέστερη καταγραφή της παράδοσης του ελληνικού μοντέρνου. Μέσα από τις σελίδες τους ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει την εξέλιξη της μοντέρνας γλώσσας της ελληνικής αρχιτεκτονικής και να εμβαθύνει στις διαφορετικές ιδεολογικές εκφάνσεις της. Η ελεύθερη πρόσβαση στην ηλεκτρονική μορφή του δυσεύρετου, σήμερα, υλικού των παλαιότερων τόμων προσφέρει νέες δυνατότητες ερμηνείας, αναθεώρησης ή και αμφισβήτησης της μοντέρνας παράδοσης. Το μόνο που απομένει είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων αυτών από τη γενιά του 2010.

Πάνος Δραγώνας

Περί της ψηφιοποίησης των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων
Η ψηφιοποίηση των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων και των Θεμάτων Χώρου + Τεχνών από το e-περιοδικό Greek Architects αποτελεί, κατά την ταπεινή μου γνώμη, τη φυσική σύγκλιση δύο μέσων με τελείως διαφορετική ιστορία και πορεία στα εγχώρια αρχιτεκτονικά δρώμενα.

Να μιλήσει κανείς για τα Αρχιτεκτονικά Θέματα και τη συμβολή τους στην εξέλιξη της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής μετά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα είναι θεωρώ περιττό.

Στις αρχές του 21ου αιώνα το GreekArchitects.gr γράφει τη δική του (διαδικτυακή) ιστορία, μετεξελίσσοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αρχιτεκτονική ενημέρωση και προωθώντας την πλέον στο ευρύ κοινό.

Παράλληλα διατηρεί, με το πλεονέκτημα του απεριόριστου ψηφιακού χώρου, μια αρχειακή διάσταση εξίσου σημαντική. Για τους συναδέλφους, για τους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής και για όσους ενδιαφέρονται με οποιοδήποτε τρόπο για την Αρχιτεκτονική.

Στα πλαίσια αυτά, κρίθηκε σκόπιμο από την πλευρά του GreekArchitects.gr να ψηφιοποιήσει τα Αρχιτεκτονικά Θέματα με στόχο τη διατήρηση τους ως αρχειακό υλικό για τις μελλοντικές γενιές και κυρίως να δώσει εύκολη και σημαντική πρόσβαση σε κάθε ενδιαφερόμενο σε πραγματικό χρόνο.

Εκεί βρίσκεται και η πραγματική αξία αυτού του εγχειρήματος.

Ο Ορ. Δουμάνης πήρε μια σημαντική απόφαση να προχωρήσει, καταρχήν, στην ψηφιοποίηση των περιοδικών του και στη συνέχεια να συνεργαστεί με το GreekArchitects.gr σε αυτή την προσπάθεια.

Ο χρόνος θα δείξει εάν αυτή η, φαινομενικά φυσική συνεργασία, θα δικαιώσει και τις δύο πλευρές για την τολμηρή τους απόφαση να συνεργαστούν κόντρα στο ρεύμα και σε όσους θα απορήσουν με την εξέλιξη αυτή.

Για την ψηφιοποίηση οφείλω να ευχαριστήσω, ως επιμελητής, το φωτοτυπείο X-Copy στη Θεσσαλονίκη για την πρώτη φάση και τις συναδέλφους Σάντρα Καλλιάγρα και Χρύσα Σταματοπούλου για τη δεύτερη και ιδιαίτερα επίπονη φάση ψηφιοποίησης.

Αλέξιος Βανδώρος,
Αρχιτέκτων