Solar Decathlon Ευρώπη

Ο διαγωνισμός Solar Decathlon για πρώτη φορά στην Ευρώπη.

Ο αμερικανικός Solar Decathlon είναι ένας ανοιχτός διαγωνισμός που οργανώνεται απο το Τμήμα Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών για Πανεπιστημιακά τμήματα. Σκοπός του διαγωνισμού είναι ο σχεδιασμός και η κατασκευή μιας αυτάρκη κατοικίας η οποία χρησιμοποιεί την ηλιακή ενέργεια ως τη μόνη πηγή ενέργειας για τη λειτουργία της.
Ο διαγωνισμός Solar Decathlon ήρθε φέτος για πρώτη φορά και στην Ευρώπη (Solar Decatlon Europe 2010) με πρωτοβουλία της Ισπανικής κυβέρνησης η οποία σε συνεργασία με την Ευρωπαική Ένωση δέχεται τη δέσμευση για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης σε έναν τομέα ιδιαίτερα ευπαθή αλλά στρατηγικό, όπως είναι ο τομέας της κατασκευής.
Η πρωτοβουλία αυτή είναι απόλυτα συσχετισμένη με ορισμένους από τους πρωταρχικούς στόχους της Ευρωπαικής Ένωσης όσον αφορά όχι μόνο την προώθηση και την ανάπτυξη της βιωσιμότητας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και την ενεργή υποστήριξη στην Έρευνα και την Ανάπτυξη ενός τόσο παγκόσμιου στρατηγικού αντικειμένου ενδιαφέροντος.

Η διοργανωτική επιτροπή του Solar Decathlon 2010 επέλεξε τις 17 ομάδες Πανεπιστημιακών τμημάτων που συμμετείχαν στο σχεδιασμό και την κατασκευή της Ηλιακής Κατοικίας. Οι επιλεγμένες μελέτες έρχονται από πανεπιστήμια  7 διαφορετικών ευρωπαικών χωρών καθώς και απο τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ασία. Κάποιες απο τις συμμετέχοντες χώρες είναι η Γαλλία, Γερμανία, Φινλανδία, Ισπανία, Αγγλία καθώς και η Κίνα και η Αμερική.
Όλες οι πρότυπες κατοικίες συναρμολογήθηκαν,διαγωνίστηκαν και εκτέθηκαν στην περιοχή 'Villa Solar' στη Μαδρίτη απο τις 18 μεχρι τις 28 Ιουνίου του 2010.

17 κατοικίες100% ενεργειακά αυτάρκεις διαγωνίστηκαν στη Μαδρίτη από τις 18/28 Ιουνίου 2010
πηγή: Αρετή Μαρκοπούλου

 

Κατοικίες απο μπαμπού, από ξύλο, κάποιες άλλες εμπνευσμένες από τους ιθαγενείς ή ακόμη και από τη διάσημη κατοικία Farnsworth του γερμανού Mies Van Der Rohe, 17 στο σύνολο,100% αυτάρκεις ενεργειακά, διαγωνίστηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη με σκοπό να κρατήσουν στα χέρια τους το βραβείο της καλύτερης αυτάρκης κατοικίας του πλανήτη.

Πάνω από 100.000 επισκέπτες μέσα σε 10 μέρες επισκέφθηκαν τη 'Villa Solar' και τις 17 καινοτόμες συμμετοχές που υπόσχονται πολλά στον τομέα  της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η συμμετοχή που τελικά κέρδισε τον διαγωνισμό ήταν η πρόταση του Πολυτεχνείου της Βιρτζίνια (Virginia Polytechnic Institute and State University) με την κατοικία  Lumenhaus.

Άλλες συμμετοχές όπως το Fab Lab House του IaaC, η κατοικία του Πανεπιστημίου CEU και η πρόταση του Πανεπιστημίου Alto της Φιλανδίας μοιράστηκαν μεταξύ άλλων τα βραβεία του κοινού,της βιωσιμότητας,της καινοτομίας και της βιομηχανοποίησης.

 

Η συμμετοχή Lumenhaus κέρδισε το πρώτο βραβείο Solar Decathlon Europe 2010
πηγή: IAAC

 

Το Fab Lab House/IaaC/MIT

Παρακάτω παρουσιάζεται μία μελέτη από τις Ισπανικές Συμμετοχές (Fab Lab House) την οποία παρουσίασε το Institute for Advanced Architecture of Catalonia(IaaC) σε συνεργασία με το Center for Bits and Atoms(MIT) και ένα παγκόσμιο δίκτυο Εργαστηρίων Ψηφιακής Κατασκευής, το Fab Lab Network.
Η μελέτη αυτή κερδισε το πρώτο βραβείο του κοινού (first prize of public choice) καθώς και ένα ειδικό βραβείο Βιωσιμότητας στον τομέα της καινοτομίας (special sustainability prize: beyond limits)
Μια ιδιαίτερη κατοικία, η μορφή της οποίας ξεπερνά το παραδοσιακό κουτί κέρδισε τις εντυπώσεις του κόσμου και των ΜΜΕ καθώς παρήγαγε καθημερινά περίπου 3 φορές παραπάνω ενέργεια από αυτήν που χρειαζόταν για να λειτουργήσει.

 

Η συμμετοχή Fab Lab House κέρδισε το πρώτο βραβείο κοινού καθώς και το βραβείο βιωσιμότητας Beyond Limits
πηγή: Αρετή Μαρκοπούλου

 

Το Fab Lab House κατανοείται σαν το αποτέλεσμα μιας συναινετικής άθροισης βασικών θέσεων. Η πρότυπη κατοικία ακφράζει κάτι παραπάνω από ένα ολοκληρωμένο design, κάτι παραπάνω από την απλή περιγραφή ενός αντικειμένου. Το Fab Lab House παρουσιάζει ένα συνδυασμό από μια σειρά σκοπίμων στρατηγικών, την υλοποίηση μιας σειράς διαβεβαιώσεων τις οποίες, όπως δήλωσε η υπευθυνη ομάδα του IaaC για το project, υπερασπίστηκε όχι μόνο κατα τη διάρκεια του σχεδιασμού αλλά ιδιαίτερα κατα τη διάρκεια της κατασκευής.

 

πηγή: Αρετή Μαρκοπούλου

 

Τρεις βασικές συνθήκες αποτελούν τη δομή της πρότασης:

01. Νεο Μοντέλο Βιομηχανοποίησης. 
02. Τεχνολογική Αποτελεσματικότητα
03. Κατανεμημένη Eυφυία

Το πρώτο επιχείρημα βασίζεται σε ένα διαφορετικό, νέο μοντέλο βιομηχανοποίησης.
Έναντι στην βιομηχανοποίηση της μαζικής παραγωγής, οι τεχνικές του ψηφιακού σχεδιασμού και οι νέες τεχνολογίες εξατομικευμένης κατασκευής (personalized fabrication) CAD CAM, προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες προσαρμογής μεταξύ ιδιαίτερων αναγκών και συγκεκριμένων απαντήσεων σε αυτές. Στηριζόμενη στο σημείο αυτό, η ομάδα του IaaC προτείνει ως βάση της παραγωγής/κατασκευής της πρώτυπης κατοικίας, το διεθνές δίκτυο των Εργαστηρίων Ψηφιακής Κατασκευής (Fab Labs). Τα εργαστήρια αυτά διαθέτουν πλήρη εξοπλισμό προηγμένης τεχνολογίας καθώς ταυτόχρονα υποστηρίζουν το σχεδιασμό βασισμένο σε λογισμικό ανοικτής πηγής (open source design) και τη δυνατότητα εξατομικευμένης και τοπικής κατασκευής. (personalised local fabrication).

 

Η συμμετοχή Fab Lab House κατασκευάστηκε εξ'ολοκλήρου στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου IAAC και του εργαστηρίου Ψηφιακής Κατασκευής(FAB LAB BCN) που διαθέτει.
πηγή: Αρετή Μαρκοπούλου

 

Το δεύτερο επιχείρημα βασίζεται σε έναν εκτεταμενο ορισμό της τεχνολογικής αποτελεσματικότητας. Η ομάδα του IAAC προσπαθεί να προσθέσει ένα νέο παράγοντα προσιτότητας στην έννοια της αποδοτικότητας και να εφαρμόσει αυτή την αξία σε όλες τις κατηγορίες σχεδιασμού της κατοικίας, από τη δομή μέχρι το φινίρισμα των λεπτομερειών του πρωτοτύπου. Προτείνουν για παράδειγμα να μετρήσουν την απόδοση ενός φωτοευαίσθητου υλικού όχι απλά από την πλευρά της ενεργειακής απόδοσης αλλά από τη σχέση και την αναλογία ανάμεσα στην τιμή, στη διαθεσιμότητα, στη τεχνολογική πολυπλοκότητα/αμεσότητα , στις χρηστικές δυνατότητες, στην ευκολία συναρμολόγησης / μετασχηματισμού / προσαρμογής και συντήρησης...και στη δυνατότητα ενεργειακής συλλογής. Μέσω αυτής της αλλαγής οπτικής, η μελέτη προσπαθεί να μετατρέψει το χρήστη σε έναν ενεργό συμμετέχων συντελεστή και σε μετασχηματιστή του χώρου όπου κατοικεί.

 

Το εσωτερικό του Fab Lab House
πηγή: Αρετή Μαρκοπούλου

 

Το τρίτο επιχείρημα βασίζεται στην αναδυώμενη λογική του στοιχείου (component) από την κατανεμημένη ευφυία (distributed intelligence). Έναντι στη συσσώρευση στοιχείων προερχόμενα από διάφορα τεχνικά πεδία, έναντι στο σύνηθες "κουτί+ πλαίσιο", το Fab Lab House και η ομάδα του IaaC επιχειρηματολογούν υπέρ της κατανεμημένης ευφυίας. Κάθε (δομικό) στοιχείο της πρότυπης κατοικίας εμπεριέχει το ίδιο τεχνολογικό, ενεργειακό, δομικό επίπεδο με τα υπόλοιπα στοιχεία (components) του πρωτοτύπου. Οι λογικές που διέπουν όλη την κατοικία βρίσκονται σε κάθε συνιστών μέρος αυτής .

Τέλος, το Fab Lab House πρότυπο κατοικίας είναι το αποτέλεσμα μιας ανοιχτής διαδικασίας αξιολόγησης διαφόρων επιλογών πρωτοτύπων. Η τελική πρόταση προέκυψε βάση διαφόρων κριτηρίων συσχετισμένα τόσο με την αρχιτεκτονική μορφή όσο και με τις κατασκευαστικές λογικές και την ενεργειακή απόδοση.

 

Έξυπνα συστήματα ελέγχου επιτρέπουν την καταμέτρηση της παραγόμενης ενέργειας καθώς και τον συστηματικό έλεγχο της απαραίτητης για χρήση ενέργεια ώστε να επιτευχθεί η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση.
πηγή: IAAC

 

"H μορφή ακολουθεί την ενέργεια"

Αν στον ΧΧ αιώνα προτεινοταν πως "η μορφή ακολουθεί τη λειτουργία", στον ΧΧΙ αιώνα "η μορφή ακολουθεί την ενέργεια", υποστηρίζει ο Vicente Guallart, διευθηντής του IAAC.

Η κατοικία δεν είναι πια μια μηχανή, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός κατοίκησης.

Η μορφή του Fab Lab House παράχθηκε βασισμένη σε ένα ψηφιακό παραμετρικό μοντέλο το οποίο επιτρέπει να εισαχθούν παράμετροι όπως το γεωγραφικό μήκος (longitude) και γεωγραφικό πλάτος (latitude) καθώς και το επιθυμητό μέγεθος (τ.μ.) του σπιτιού. Η μορφή που παράγεται βασισμένη σε αυτές τις παραμέτρους είναι η κατάλληλη μορφή ώστε να επιτρέπει στην κατοικία να συλλέξει τη μέγιστη ηλιακή ενέργεια κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου.

Το Fab Lab house έχει αυτή τη μορφή γιατί βρίσκεται στη Μαδρίτη, αν όμως έπρεπε να εγκατασταθεί σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου (για πράδειγμα στο Εκουαδόρ) τότε η μορφή του θα ήταν διαφορετική, η οροφή για παράδειγμα θα ήταν λιγοτερο κεκλιμένη ώστε να ακολουθεί την κίνηση του ήλιου.

Πρόκειται για μια κατοικία που λειτουργεί όπως ένα δένδρο, που παράγει ενέργεια με τα ηλιακά του «φύλλα», την στέλνει στις ρίζες του όπου την αποθηκεύει, τη μοιράζεται ή την επιστρέφει στην κατοικία για να παράξει το «φρουτο» της ηλεκτικής ενέργειας, συνεχίζει ο Vicente Guallart.

Το Fab Lab House θεωρείται ως μια περιβαλοντολογική παθητική κατασκευή. Χρησιμοποιεί τους πόρους του περιβάλλοντος στο οποίο βρισκεται - τον ήλιο, το νερό και τον αέρα - δημιουργώντας ένα μικροκλίμα που βελτιώνει τις βασικές συνθήκες διαβίωσης με παθητικά συστήματα.

 

Η μορφή ακολουθεί την ενέργεια σε συνδυασμό με χρήση παθητικών αλλά και σύγχρονων συστημάτων εμνευσμένα από τις λειτουργίες της φύσης
πηγή: IAAC