Collecting Architecture – Territories

Η συνεργασία ανάμεσα στο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ και τη Σχολή Αρχιτεκτονικής, Σχεδιασμού και Συντήρησης του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης βασίστηκε στην επιθυμία να διερευνηθεί περαιτέρω ο χαρακτήρας και η δύναμη των σημείων όπου συναντιούνται η τέχνη, η αρχιτεκτονική, οι συλλεκτικές πρακτικές, η επιμέλεια εκθέσεων, ο σχεδιασμός και η αστική επικοινωνία. Ένα μεταπτυχιακό Εργαστήριο και ένα Σεμινάριο ξεκίνησαν τον Ιανουάριο στο Columbia εμβαθύνοντας στην αμφισημία της φράσης «Συλλέγοντας Αρχιτεκτονική, Εδάφη. Η ομότιτλη έκθεση στο ΔΕΣΤΕ παρουσιάζει, σε μια ειδικά σχεδιασμένη ενότητα, την έρευνα των δύο αυτών προγραμμάτων.

Μία από τις εξελίξεις οι οποίες έχουν αναδιαμορφώσει τον χώρο της αρχιτεκτονικής και καλλιτεχνικής πρακτικής, είναι ο πολλαπλασιασμός των Ιδρυμάτων και των φορέων που έχουν προκύψει μέσα από ιδιωτικές συλλογές. Το εύρος της διαφοροποίησης τους - από πειραματικά νέα μουσεία, σε ανακαινισμένα βιομηχανικά, εμπορικά ή ακόμη και στρατιωτικά κτίρια και από εγκαταστάσεις μακράς διάρκειας σε προσωρινές εκθέσεις- παρουσιάζει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον. Τα Ιδρύματα, με τη μορφή των Μουσείων όπως αυτά παρουσιάστηκαν στην κουλτούρα του Διαφωτισμού, δεν μπορούν πια να καλύψουν τη διευρυμένη περιοχή της πρακτικής καλλιτεχνών, συλλεκτών και επιμελητών. Επιπλέον, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η αντίληψη μας για το συλλέγειν είναι πιθανόν να επηρεάζεται από σύγχρονες αρχιτεκτονικές αρθρώσεις πέραν του χώρου των μουσείων και των νέων καλλιτεχνικών κέντρων.

Το Εργαστήριο ειδικότερα, έχει εστιάσει, όπως μπορεί να δει κανείς στην έκθεση, στα δεδομένα που συνθέτουν την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, μέσα από μια ποικιλία περιπτώσεων συλλεκτικού χαρακτήρα, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ένωση κυρίαρχων κρατών, το δημόσιο χρέος και η συλλογή εσόδων, καθώς και η αντίληψη της πόλης ως συναρμογή πολιτισμικών πόρων. H θεωρητική επεξεργασία αυτών των ευρημάτων έχει γίνει μέσω της έρευνας και του design. Η πόλη της Αθήνας και τα περίχωρά της παρέχουν έναν χώρο αναστοχασμού πάνω στις διεθνείς αρχιτεκτονικές συλλεκτικές πρακτικές. Πρακτικές όπως αυτή της Unesco, για τις προστατευόμενες, ως μνημεία της διεθνούς κληρονομιάς, περιοχές ή της Frontex για τη διαχείριση των ευρωπαικών συνόρων και τις εγκαταστάσεις συλλογής και περιορισμού.

Το σεμινάριο, οργανωμένο ως ένα γραφείο εκδοτικής ομάδας (editorial office), εξετάζει πώς έχει εξελιχθεί τις τελευταίες δεκαετίες η αρχιτεκτονική των ιδιωτικών συλλογών, εντοπίζοντας την ανάδυση νέων τυπολογιών "συλλεκτικής αρχιτεκτονικής".

Ομάδες φοιτητών συγκεντρώνουν πληροφορίες από 70 διαφορετικά ιδρύματα, μια παγκόσμια επικράτεια που εκτείνεται από το όμπαρτ της Αυστραλίας μέχρι το Όσλο της Νορβηγίας, από μητροπολιτικά κέντρα μέχρι αγροτικά χωριά, και καλύπτει ένα φάσμα από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές μέχρι τα μικρότερα ιδρύματα με ειδική ατζέντα. Η έμφαση στα εδάφη (territories) τονίζει τον χωρικό πολλαπλασιασμό ποικίλων συλλεκτικών δραστηριοτήτων που έχουν μετατοπιστεί από τα παραδοσιακά κέντρα εξουσίας του κόσμου της τέχνης και λειτουργούν κατά μήκος ενός νέου αστερισμού παγκόσμιων πόλεων και, ολοένα περισσότερο, ενός φάσματος "μη-τόπων". Τόσο το σεμινάριο όσο και το εργαστήριο εστιάζουν στις υποδομές κίνησης, στα δίκτυα κυκλοφορίας και χρηματοοικονομικής επένδυσης, στις τεχνολογίες προστασίας, καθώς και στις στρατηγικές θέασης και έκθεσης που εμπλέκονται στα πεδία της συλλογής, εξετάζοντας το ΔΕΣΤΕ ως μία τυπολογία μέσα σε αυτή τη διευρυμένη πολιτισμική επικράτεια, ιδωμένο μέσα στο παγκόσμιο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Ιδρύματος και την ιδιαίτερη σημασία της ελληνικής του βάσης.

Ως μέρος αυτού του διευρυμένου διαλόγου ανάμεσα στο ΔΕΣΤΕ και την GSAPP του Πανεπιστημίου Columbia, έχει προσκληθεί μια ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας να συμμετάσχει στη θεματική του προγράμματος. Με τέσσερις διαφορετικές εγκαταστάσεις εξετάζονται τα ερωτήματα του πώς η αρχιτεκτονική διερευνά, ερμηνεύει και οικειοποιείται συλλεκτικούς μηχανισμούς δομές και υλικά. Πιο συγκεκριμένα οι εγκαταστάσεις εστιάζουν στη μεταπολεμική αγροτική ανάπτυξη, στα ερείπια του ψηφιακού θανάτου, στην κουλτούρα της λαϊκής αγοράς και στις τερατογενέσεις του ελληνικού αστικού περιβάλλοντος. Σημείο αφετηρίας της έρευνας των τεσσάρων ομαδικών εγκαταστάσεων είναι το γεγονός ότι ο σχηματισμός των σύγχρονων ελληνικών πόλεων δεν υιοθέτησε πολεοδομικές πρακτικές "tabula rasa" όπως στην περίπτωση άλλων κοινωνιών και πολιτισμών, αλλά βασίστηκε στη συσσώρευση, στην αποσπασματικότητα, στην παραθετικότητα, σε μικρο-οικονομικά μοντέλα, στην πολυαρχία και στην άμορφη ανάπτυξη.

Στα πλαίσια της έκθεσης στο ΔΕΣΤΕ, παρουσιάζεται, ως παρέμβαση η οποία προσθέτει ιστορικό βάθος και μια άλλη αιχμηρή οπτική στην όλη έρευνα, το περίφημο έργο "Αρχιτεκτονική" ("Architettura") του Σεμπαστιάνο Σέρλιο (Sebastiano Serlio 1475-1554), σε μια σπάνια έκδοση του 17ου αιώνα. Πρόκειται για τα επτά βιβλία (I sette libri dell'architettura ), τα οποία εκδόθηκαν ανάμεσα στο 1537 και το 1618, και γράφτηκαν από τον Ιταλό αρχιτέκτονα στην Ιταλική γλώσσα της εποχής, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ευρέως στην πρακτική της αρχιτεκτονικής. Αντίθετα από άλλες αντίστοιχες χειρόγραφες πραγματείες, το έργο του Σέρλιο, υιοθέτησε με ενθουσιασμό την κουλτούρα της τυπογραφίας κάνοντας ευρεία χρήση ξυλοτυπιών. Ο συνδυασμός αυτής της μοναδικής εικονογράφησης με τη συστηματική κατηγοριοποίηση των ρυθμών στο έργο του Σέρλιο, το έκανε αντικείμενο μεγάλης επιρροής τόσο στη θεωρία όσο και στην πρακτική της Αρχιτεκτονικής για αιώνες.

Στα πλαίσια της όλης ερευνητικής διαδικασίας, και με τίτλο "Τhe Athens Minutes", πραγματοποιήθηκε ένα συμπόσιο στην Αθήνα (15 και 16 Ιουνίου) στο οποίο συζητήθηκαν τα επιμέρους στοιχεία και ευρήματά της. Με τη συμμετοχή καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων, πανεπιστημιακών, επιμελητών, συγγραφέων και μεταπτυχιακών φοιτητών, το συμπόσιο ανέπτυξε επιπλέον το πλαίσιο μιας ειδικής έκδοσης η οποία έχει ως στόχο να επεξεργαστεί περαιτέρω το ερευνητικό πρόγραμμα και προορίζεται να κυκλοφορήσει στις αρχές του 2013.

Τόπος : ίδρυμα ΔΕΣΤΕ
Ημερομηνία : έως 31 Οκτωβρίου 2012

Πληροφορίες : www.deste.gr