Δεσποτόπουλος – Προβελέγγιος – Le Corbusier

Η διάλεξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο σειράς διαλέξεων με τίτλο «Μαθήματα εμβαθύνσεως στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής» που διοργανώνει το Σπουδαστήριο της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ.

Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, Κτήριο Αβέρωφ (Αμφιθέατρο 8), Πατησίων 42, Αθήνα και ώρα 19.00

Ο Μεσοπόλεμος ήταν μια εποχή μεγάλων διεργασιών, στην οικονομία, την πολιτική και την ιδεολογία. Στην Πολεοδομία διατυπώνονται απόψεις, αλλά και κτίζονται ολόκληρες πόλεις. Οι συγκρούσεις στο ιδεολογικό επίπεδο για την πολεοδομία και την πόλη, υπήρξαν έντονες και πολύπλευρες, ενώ παράλληλα ήταν σχεδόν όλες καλυμμένες από «σοσιαλιστικό μανδύα» ακόμη και αν προέρχονταν και από ακραίες συντηρητικές ή και φασιστικές θέσεις.

Το γεγονός αυτό, προκάλεσε αρκετά έντονη ιδεολογική διαπάλη αλλά και σύγχυση, στα πλαίσια αυτά, καθαρή ιδεολογία είχαν ο Δεσποτόπουλος, ο Forbat, o Gropius, και ελάχιστοι άλλοι, οι οποίοι είχαν να αντιπαλαίψουν πολύ δραστήριους αλλά και ιδεολογικά ελισσόμενους συναδέλφους τους όπως ο Le Corbusier. Το δυσκολότερο σημείο στην διαπάλη αυτή, ήταν ότι είχε επικρατήσει σε «γενικώς προοδευτικούς κύκλους» η αριστερή εικόνα που έντεχνα και επίμονα δημιουργούσε ο Le Corbusier για το εαυτό του, και ήταν δύσκολο σε μη βαθειά φιλοσοφημένους διανοητές να γίνουν κατανοητές οι πραγματικές θέσεις του Le Corbusier, το φορτίο αυτό το έφεραν μόνοι τους ο Δεσποτόπουλος και ο Forbat και ελάχιστοι άλλοι.

Η Χάρτα της Αθήνας του 4ου CIAM, αν και δέσμια της ναζιστικής και φασιστικής πλειοψηφίας του Συνεδρίου, με την αίγλη όμως του «αριστερού» Le Corbusier, έγινε αποδεκτή σε όλον τον κόσμο, σε Ανατολή και Δύση.

Μεταπολεμικά, κτίστηκαν πολλά συγκροτήματα με βάση την Χάρτα, τα οποία απαξιώθηκαν γρήγορα και κατεδαφίστηκαν στην δεκαετία του ’70, όμως η αίγλη της (συνδυασμένη με την αίγλη του Le Corbusier) παρέμεινε, παρ’ όλες τις έντονες πολεμικές του Christofer Alexander και του Δεσποτόπουλου ο οποίος εκπόνησε την «Χάρτα Νο2», όπου αναλύεται η πόλη μέσα από τους Νόμους του Διαλεκτικού Υλισμού πράγμα που συνεχώς και ανελλιπώς έκανε ο Δεσποτόπουλος από τον Μεσοπόλεμο ήδη. Ομως, αριστεροί, ακόμη και κομμουνιστές πολεοδόμοι όπως ο Προβελέγγιος πιστεύαν ακόμη στις λεκορμπυζιανές θέσεις, μια και δεν είχαν το θεωρητικό φιλοσοφικό υπόβαθρο ενός Δεσποτόπουλου για να δούν τι κρύβεται πίσω από τις «αριστερές» διακηρύξεις του CIAM και Le Corbusier, με αποτέλεσμα να έχομε μια «ενδοαριστερή» ιδεολογικη διαπάλη, ανάμεσά τους

Γεώργιος Μ.Σαρηγιάννης - Oμότιμος καθηγητής Ε.Μ.Πολυτεχνείου.
Σπουδές: Ε.Μ.Πολυτεχνείο, Δίπλωμα Αρχιτέκτονα -Μηχανικού (1963), Μεταπτυχιακές σπουδές στο Technische Universität Wien (1966-67), Διδάκτωρ ΕΜΠ (1971), Υφηγητής ΕΜΠ (1983). Ακαδημαϊκή σταδιοδρομία: 1965, βοηθός στην Εδρα Πολεοδομίας, 1973 Επιμελητής, 1982 Λέκτορας, 1983 Επίκουρος καθηγητής, 1985 Αναπληρωτής καθηγητής, 1994 - 2007 καθηγητής στην Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Από το 2008 ομότιμος καθηγητής Ε.Μ.Πολυτεχνείου. Διδάσκει στο «Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Πολεοδομία και Χωροταξία» ως υπεύθυνος (μαζί με τον καθηγητή Α.Σταθόπουλο) το μάθημα «Μεταφορικά Συστήματα Πόλεων».
Ακαδημαϊκές διοικητικές θέσεις: 1989-1991 και 1995-1996 Διευθυντής Τομέα Πολεοδομίας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. 1991-1992 Αναπληρωτής Πρόεδρος Τμήματος Αρχιτεκτόνων και από το 1994 ως το 2007 Διευθυντής του Σπουδαστηρίου Πολεοδομικών Ερευνών, επίσης από το 2003-2005 Αναπληρωτής και από το 2005 ως το 2007 Διευθυντής Σπουδών Μεταπτυχιακού Προγράμματος Πολεοδομίας και Χωροταξίας στο ΕΜΠ.
Συμμετοχή σε επιστημονικά σωματεία: Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, ΤΕΕ, ICOMOS, Ελληνική Ονοματολογική Εταιρεία, Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση, Εταιρεία Μελέτης του Ελληνικού Εβραϊσμού, Ελληνική Εταιρεία Ιστορίας της Πόλης και της Πολεοδομίας (ιδρυτικό μέλος). Σε ορισμένα από αυτά διετέλεσε και μέλος της διοίκησής τους. Μέλος του ΚΚΕ. Διετέλεσε μέλος της ISΟCARP, της Österreichische Geselschaft fur Raumforschung und Raumplanung, του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (1989-1992) και της Ομάδας των Εμπειρογνωμόνων γιά την χάραξη δικτύου τραμ στην Αθήνα (2003-2005). Mέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού του ΣΑΔΑΣ «Αρχιτέκτονες» (2001-2006). Διετέλεσε μέλος και στην συνέχεια Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής αποκατάστασης του μεσαιωνικού οικισμού Αναβάτου Χίου (1999-2003).
Έχει δημοσιεύσει πάνω από 200 επιστημονικές έρευνες και 400 άρθρα σε θέματα πολεοδομίας, μεταφορών, προστασίας περιβάλλοντος, γενικής ιστορίας και ιστορίας της πόλης και της πολεοδομίας, παιδείας, πολεοδομικής ιστορίας και σύγχρονων πολεοδομικών προβλημάτων της Αθήνας, κ.α. και έχει μετάσχει με ανακοινώσεις σε πάνω από 40 Συνέδρια (ελληνικά και διεθνή) με αντίστοιχα θέματα.
Βιβλία: Πολεοδομικά δυναμικά πεδία (1971, διδ. διατριβή), Έννοια και λειτουργία της πόλης (1977) Η γένεση και συγκρότηση της Σουλιώτικης Ομοσπονδίας (1981), Εισαγωγή στη Ιστορία και Θεωρία της πόλης (1985), Η πρωταρχική Αστικοποίηση στον αρχαίο ελλαδικό χώρο της 2ης π.Χ. χιλιετίας (1993, Υφηγεσία), Αθήνα 1830-2000, εξέλιξη, πολεοδομία, μεταφορές (2000), Ιστορία του Αγίου Ιωάννη Ρέντη (σε συνεργασία 2002). Συμμετοχή σε βιβλία (συλλογικά έργα): Πελοπόννησος, χωροταξικό σχέδιο (1971), Καλαμάτα, ρυθμιστικό σχέδιο (1972), Πρότυπα κατοικίας (1977), Παρόδιες χρήσεις στο κύριο οδικό δίκτυο, (1997)
Συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα: Πελοπόννησος (1966), Καλαμάτα (1969), Πολεοδομικά πρότυπα (1977), Παρόδιες χρήσεις στο κύριο οδικό δίκτυο (1997) Ανάπτυξη του δικτύου τραμ στην Αθήνα και προτάσεις νέων γραμμών (2004).