Η Αρχιτεκτονική ως Εικόνα

Η «εικόνα» της αρχιτεκτονικής στη βυζαντινή τέχνη, η πρόσληψη και απόδοση του αρχιτεκτονικού χώρου, πραγματικού και υπερβατικού, αποκαλύπτονται στη διεθνή έκθεση «Η Αρχιτεκτονική ως Εικόνα. Πρόσληψη και αναπαράσταση της αρχιτεκτονικής στη βυζαντινή τέχνη» που παρουσιάζεται στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού έως τις 31 Ιανουαρίου 2010.

Τριάντα από τα πιο γνωστά μουσεία και συλλογές δύο ηπείρων, της Ευρώπης και της Αμερικής, δανείζουν στην έκθεση εικόνες, χειρόγραφα, αντικείμενα μικροτεχνίας και προπλάσματα κτιρίων και ναών. Από την Πινακοθήκη Τρετιάκοφ και το Κρατικό Ιστορικό Μουσείο της Μόσχας μέχρι το Θησαυροφυλάκιο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία και από το Ιστορικό Μουσείο της Αρμενίας στο Ερεβάν μέχρι το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης και το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη, 80 εκθέματα προσφέρουν μια νέα διεισδυτική ματιά στη βυζαντινή τέχνη μέσα από τις αναπαραστάσεις της αρχιτεκτονικής. Σε αυτά περιλαμβάνονται έργα από τις πιο σημαντικές ελληνικές συλλογές βυζαντινής τέχνης, όπως το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα, το Μουσείο Αντιβουνιώτισσας στην Κέρκυρα, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο και πολλές άλλες.

Επιστέγασμα πολυετούς ερευνητικού προγράμματος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και του Τμήματος Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Princeton με τη συμβολή του Προγράμματος Ελληνικών Σπουδών και του Ευρετηρίου Χριστιανικής Τέχνης του ιδίου πανεπιστημίου, είναι η πρώτη έκθεση διεθνώς που εξετάζει το συγκεκριμένο θέμα. Επιχειρώντας να φέρει τον σύγχρονο θεατή πιο κοντά στο πνεύμα και τον υπερβατικό χαρακτήρα της βυζαντινής τέχνης, η έκθεση ερευνά ζητήματα όπως η πνευματικότητα που διαπνέει τη βυζαντινή αρχιτεκτονική και η γεμάτη νοήματα διάσταση του χώρου, οι δισδιάστατες απεικονίσεις του πραγματικού και ο ρόλος του φαντασιακού, συμβολισμοί όπως η ουράνια ιεραρχία, η σχέση του ανθρώπου με το υπερβατικό και με το Θεό, ο ρόλος της ιδεατής αλλά και πραγματικής πόλης, της Ιερουσαλήμ, ως τόπου που συνδέει γη και ουρανό.

Μέσα από την έκθεση διαφαίνεται η διαχρονικότητα χαρακτηριστικών στοιχείων στον τρόπο σύλληψης και απεικόνισης της αρχιτεκτονικής στη βυζαντινή τέχνη, αλλά και η διαφορετική οπτική σε σχέση με την τέχνη της Δύσης και τις προσεγγίσεις της Αναγέννησης.
Την έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος που περιλαμβάνει τέσσερα εισαγωγικά δοκίμια, λήμματα και φωτογραφίες των εκθεμάτων και βιβλιογραφία. Πρόκειται για μια έκδοση που απευθύνεται τόσο στον επιστήμονα όσο και στον φιλότεχνο αναγνώστη, προσφέροντας ένα πανόραμα αρχιτεκτονικών αναπαραστάσεων στη βυζαντινή τέχνη.

Η έκθεση συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και το Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Princeton. Μετά την παρουσίασή της στη Θεσσαλονίκη, θα μεταφερθεί στο Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Princeton, όπου και θα παρουσιάζεται από τις 6 Μαρτίου έως τις 7 Ιουνίου 2010.


Το ερευνητικό πρόγραμμα
Η έκθεση «Αρχιτεκτονική ως Εικόνα» αποτελεί καρπό ενός φιλόδοξου ερευνητικού προγράμματος που επιχειρεί να ανοίξει νέες κατευθύνσεις στην έρευνα της βυζαντινής τέχνης. Στόχος του προγράμματος ήταν η κατανόηση της σημασίας της αρχιτεκτονικής απεικόνισης στο πλαίσιο της βυζαντινής τέχνης, με κύριους άξονες την έρευνα, την πραγματοποίηση έκθεσης αρχικά στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και κατόπιν στο Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Princeton καθώς και την έκδοση επιστημονικού καταλόγου.
Με την παρουσίαση της έκθεσης στο ευρύτερο κοινό, στην Ευρώπη και την Αμερική, αυτό το πρωτότυπο πρόγραμμα επιδιώκει να συμβάλει στην προσέγγιση και καλύτερη κατανόηση της κληρονομιάς του βυζαντινού πολιτισμού, στην ανταλλαγή νέων ιδεών και στην ενθάρρυνση του περαιτέρω διαλόγου μεταξύ των ειδικών διεθνώς.


Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Θεσσαλονίκη
Έως-31 Ιανουαρίου 2010
Δευτέρα 10:30 - 17:00,  Τρίτη - Κυριακή 8:30 - 15:00