Ματιές στην πόλη: μεταξύ αρχιτεκτονικών και αρχαιολογικών προσεγγίσεων

Επιστημονική υπεύθυνη: Δρ. Μάνθα Ζαρμακούπη, Marie Curie Intra-European Fellow

Το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών παρουσιάζει ένα κύκλο διεπιστημονικών συζητήσεων με θέμα τη μελέτη των αστικών κέντρων. Οι πόλεις αποτέλεσαν στην αρχαιότητα, όπως συνεχίζουν να αποτελούν και σήμερα, νευραλγικά κέντρα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Η πολυπλοκότητα των αστικών δομών και των παραγόντων που επηρεάζουν την ανάπτυξη των αρχαίων αστικών κέντρων θέτει ερωτήματα που απασχολούν τα ερευνητικά πεδία της αρχαιολογίας και της αρχιτεκτονικής και καθιστούν αναγκαία τη μεταξύ τους διεπιστημονική προσέγγιση. Ο κύκλος ομιλιών θα φέρει σε επαφή αρχιτέκτονες και αρχαιολόγους, έτσι ώστε να γίνει μια συζήτηση για τους διαφορετικούς αλλά και συγκλίνοντες τρόπους, με τους οποίους οι δυο ειδικότητες προσεγγίζουν και προσπαθούν να κατανοήσουν τις πόλεις. Στον κύκλο ομιλιών αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι θα παρουσιάσουν μέσα από «περιπτώσεις μελέτης» (case studies) τις μεθόδους που εφαρμόζουν οι δύο ειδικότητες στις μελέτες των αστικών κέντρων. Για παράδειγμα, ο κ. Λώλος θα παρουσιάσει, με αφορμή την έρευνα του στην Αρχαία Σικυώνα, την εξέλιξη των μεθοδολογικών προσεγγίσεων των αστικών οικισμών στο χώρο της αρχαιολογίας και ο κ. Φιλιππίδης θα εξετάσει τον παραλληλισμό αρχαιολογικής και αρχιτεκτονικής ερμηνείας με πεδίο εφαρμογής τον αστικό ιστό της πόλης.

Οι δύο ειδικότητες εξετάζουν τις πόλεις από διαφορετική «οπτική γωνία», και στο πλαίσιο του κύκλου ομιλιών θα γίνει μια προσπάθεια να συζητηθούν και να αντιπαρατεθούν οι διαφορετικές προσεγγίσεις. Τα περιορισμένα και ελλιπή τεκμήρια που έχουν οι αρχαιολόγοι στη διάθεση τους, από τη μία πλευρά, μοιραία γεννούν αλλά και επηρεάζουν τα ερωτήματα που θέτουν. Η ζωντανή πραγματικότητα των σύγχρονων πόλεων και η ανάγκη επιλογής θέσης και τρόπου επέμβασης σε αυτή καθορίζουν τον χαρακτήρα της προσέγγισης των αρχιτεκτόνων από την άλλη. Εξίσου επηρεάζει και η επιμέρους εξέλιξη των δύο ειδικοτήτων. Οι αρχαιολόγοι προσπαθούν να κατανοήσουν το σχηματισμό, τη λειτουργία και την εξέλιξη των αρχαίων πόλεων. Εξετάζουν τις αρχές του πολεοδομικού σχεδιασμού, την χαρακτηριστική αστική αρχιτεκτονική και την υποδομή των αρχαίων πόλεων, την πολιτική και οικονομική οργάνωση τους, όπως επίσης και τον τρόπο με τον οποίο κοινωνικοί, πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν την εξέλιξη τους. Για τους αρχιτέκτονες οι ιστορικές πόλεις είναι συχνά πεδίο άντλησης προτύπων για τον αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Στην προσπάθεια τους να κατανοήσουν την πολυσύνθετη οργανωτική δομή των σύγχρονων πόλεων, εξετάζουν τις σχέσεις της σύγχρονης με την αρχαία πόλη ενώ τα κατάλοιπα του αρχαίου αστικού ιστού αποτελούν αντικείμενα διερεύνησης του τρόπου διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς και εξερεύνησης της συλλογικής μνήμης.

Πρόγραμμα

Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014

Σύντομη Εισαγωγή Καθ. Ταξιάρχης Κόλιας Διευθυντής Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών, ΕΙΕ

Παρουσίαση του κύκλου Δρ. Μάνθα Ζαρμακούπη Marie Curie Intra-European Research Fellow (FP7-PEOPLE-2012-IEF, n° PIEF-GA-2012-331969), Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, ΕΙΕ

"Όπου η Αρχαιολογία συνάντησε την Αρχιτεκτονική" Καθ. Δημήτρης Φιλιππίδης Ομότιμος Καθηγητής, Σχολή Aρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ

Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2014
"Η οδός Αδριανού μετά των πέριξ επί Τουρκοκρατίας" Καθ. Μανόλης Κορρές Καθηγητής Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής, Σχολή Aρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ

Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2014
''Επιφανειακή έρευνα και αστική αρχαιολογία'' Δρ. Γιάννης Λώλος Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014
''Ο καλλιτέχνης ως ιστορικός. Μνημοτεχνική, χωρική εμπειρία και πολιτικές του αρχείου'' Γιώργος Τζιρτζιλάκης Επίκουρος Καθηγητής Αρχιτεκτονικής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2014
«Κώμη» ή «πόλις»; Η περίπτωση του Ωρωπού Αττικής Καθ. Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2014
''Μεταβαλλόμενες κεντρικότητες: ίχνη τόπου και ιζήματα χρόνου στην Αθήνα'' Καθ. Παναγιώτης Τουρνικιώτης Καθηγητής Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής, Σχολή Aρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ

Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014
''Ο οικισμός της Ζαγοράς στην Άνδρο και η πόλις των Βαλβούρων στην βόρεια Λυκία: δύο περιπτώσεις μελέτης'' Καθ. Jim Coulton Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Κλασικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2014
''Ματιές στην πόλη: μία πρώτη σύνθεση'' Δρ. Μάνθα Ζαρμακούπη Marie Curie Intra-European Research Fellow (FP7-PEOPLE-2012-IEF, n° PIEF-GA-2012-331969), Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, ΕΙΕ

Πληροφορίες
Οι ομιλίες θα πραγματοποιούνται στις 19.00, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Αμφιθέατρο Λ. Ζέρβας), Βασ. Κωνσταντίνου 48 (μετρό Ευαγγελισμός). Τηλ. 210 7273516, e-mail: mkont@eie.gr.
Οι ομιλίες θα μεταδίδονται απευθείας ΕΔΩ
Πηγή φωτογραφίας: Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη. © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη.