Αρχιτεκτονική πέρα από την κατασκευή. Η 11η Μπιενάλε Βενετίας ή αλλιώς «Τα κτίρια: Η ταφόπλακα της Αρχιτεκτονικής».

Σύμφωνα με τον Δρ.Aaron Betsky, Ιστορικό Αρχιτεκτονικής και επιμελητή της όλης οργάνωσης, η έκθεση επιδιώκει τον προσανατολισμό προς μια αρχιτεκτονική απελευθερωμένη από τα κτίρια, έτσι ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα θεμελιώδη ζητήματα της κοινωνίας και ταυτόχρονα να εστιάσει στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ του κτισμένου. Επιζητείται λοιπόν η απομάκρυνση από το μνημειακό και αισθητικό χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής έκφρασης, για αυτό και δεν θα παρουσιαστούν φέτος υλοποιημένα αρχιτεκτονήματα αλλά άντ’ αυτού εγκαταστάσεις site specific, πειραματικά οράματα, ουτοπικά σενάρια, εφήμερες κατασκευές και μη συμβατικές δημιουργίες που αντιμετωπίζουν προκλήσεις οι οποίες υπερβαίνουν το απλό κατασκεύασμα.

Ben van Berkel / UNStudio -Mercedes-Benz Museum, Stuttgart 2001 – 2006
Foto / Photo: Christian Richters
Copyright: Christian Richters

Στο κεντρικό περίπτερο, στο Padiglione d’Italia, επιμέλειας Emiliano Gandolfi, ο επισκέπτης θα μπορέσει να θαυμάσει περίπου είκοσι πειραματικά έργα-θραύσματα νέων αρχιτεκτόνων που εξετάζουν το πριν και το μετά της αρχιτεκτονικής και πέντε Masters of the Experiment. Παράλληλα θα υπάρχουν μονογραφικά εκθέματα αρχιτεκτόνων όπως των: Frank Gehry, Herzog&de Meuron, Morphosis, Zaha Hadid e Coop Himmelb(l)au που ασχολήθηκαν με πειραματικές μελέτες. Ο πάνω όροφος, επιμέλειας Saskia van Stein, θα είναι αφιερωμένος στην Upload City, με παρουσιάσεις βίντεο από το διαδικτυακό τόπο You tube και άλλων παρόμοιων πηγών καθώς και ερασιτεχνικών μουσικών βίντεο που προσπαθούν να υπερβούν τους περιορισμούς της κατασκευής.

Στην ίδια περιοχή, δηλαδή στα Giardini, που όπως λέει η λέξη είναι οι κήποι της Βενετίας, θα βρίσκεται και η ελληνική πρόταση των: Αναστασία Καρανδεινού, Χριστίνα Αχτύπη και Στυλιανού Γιαμαρέλου με τίτλο: «Athens by sound», που επιλέγει να ανιχνεύσει την αρχιτεκτονική πέραν της υλικότητας δια μέσου των ήχων.

Erik Adigard / M-A-D & Chris Salter -Chronopolis 2002
Commissionata da / Commissioned for Villette Numérique, Paris
© M-A-D
Foto / Photo © Gregory Cowley

Στα παλιά ναυπηγεία, στις Corderie της Arsenale, που είναι το δεύτερο εκθεσιακό μέρος, θα παρουσιαστούν εγκαταστάσεις μεγάλων διαστάσεων που θα καταγράφουν αρχαίους πολιτισμούς και θα προβάλουν ταινίες φαντασίας, παραπομπές σε έναν διαφορετικό κόσμο, όπως εκείνες των Reed Krolof και Casey Jones μαζί με τους Rockwell Associates. Στον ίδιο χώρο θα εμπεριέχεται και μια δεύτερη θεματική με τίτλο Manifestos που θα είναι τα αρχιτεκτονικά μανιφέστα των Diller Scofidio+Renfro, Massimiliano Fuksas, Coop Himmelb(l)au, Zaha Hadid, An Te Liu, Greg Lynn, MVRDV, Asymptote, και πολλών άλλων. Επίσης στα πλαίσια της ίδιας θεματικής θα κατασκευαστεί μια σημερινή καλύβα του Kazakistan και ένας «παραδείσιος κήπος» της Kathryn Gustafson.

Φέτος θα παρουσιαστούν συνολικά 65 εθνικές συμμετοχές, αριθμός ρεκόρ όλων των εποχών. Οφείλουμε να σημειώσουμε την Ιταλική συμμετοχή, η οποία  παρουσιάζει έργα για την επανα-κατοίκηση της πόλης ένα κεντρικό ζήτημα της αρχιτεκτονικής κουλτούρας.

Asymptote: Hani Rashid + Lise Anne Couture
FluxSpace 2.0 Pavilion at the 7th Venice Architecture Biennale, Venice, Italy 2000
Courtesy: Asymptote

Ο Betsky επιζητά συνολικά να καταδείξει ότι η ουσία της αρχιτεκτονικής δεν είναι το κατασκευάζειν. Είναι κάτι άλλο: Είναι περισσότερο η δυνατότητα του να θέτεις ερωτήματα και λιγότερο το να επιλύεις προβλήματα. Είναι η ικανότητα να καταλαβαίνεις το αναγκαίο και το περιττό, αυτό που έχει ουσία και αισθησιασμό, είναι ο τρόπος του να σκέφτεσαι, να κατανοείς και να συνομιλείς με τα κτίρια, να αναδεικνύεις προβλήματα και δια μέσου αυτής της σχέσης να συνομιλείς με τον ευρύτερο αστικό χώρο και τους υποδοχείς του, αυτούς που του δίνουν νόημα: Τους ανθρώπους. Εάν δεν έχεις κάτι να πεις; Τότε ίσως είναι καλύτερο να σιωπάς.  

Νίκος Μιτζάλης
Δρ.Αρχιτέκτονας IUAV-ΕΜΠ