Δημοτική Αγορά Χαλκίδας

Μια φράση κριτικής σε βουλευτές που ακούστηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Χαλκιδέων συμπυκνώνει με τον πιο σαφή τρόπο το υπόβαθρο της έως σήμερα κακοδαιμονίας της υπόθεσης της Δημοτικής Αγοράς. Κατ' αυτήν την κριτική, οι βουλευτές:

«...με αυτά θα έπρεπε να ασχολούνται (ενν. την παράκαμψη της Χαλκίδας) και όχι να κάνουν παρέμβαση στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων να μην συζητηθεί το θέμα της αγοράς λες και δεν υπάρχουν θέματα σημαντικά.» .

Δηλαδή, κατ' αυτήν την άποψη, η Δημοτική  Αγορά είναι θέμα ασήμαντο ή, τουλάχιστον, ήσσονος σημασίας για την πόλη της Χαλκιδας ώστε να απασχολεί τους βουλευτές. Δυστυχώς, αυτή η αντίληψη, της ασημαντότητας της Δημοτικής Αγοράς, επί δεκαετίες δέσποσε στις ενέργειες του Δήμου  και παρήγαγε διάφορες προτάσεις τερατογενέσεων στη θέση της (αντιπαροχή, «ουρανοξυστάκια»,  mall, υπόγειoς σταθμός αυτοκινήτων,  βυθισμένα εμπορικά κέντρα κ.α.) με μοναδικό κριτήριο την επιχειρηματική εκμετάλλευση του χώρου! Κοινός παρονομαστής αυτών των σχεδίων και προϋπόθεσή τους  ήταν, φυσικά, η κατεδάφιση των ιστορικών κτισμάτων της Αγοράς που αφέθηκαν επίτηδες αφρόντιστα από το 1985, αφού οι δημοτικές αρχές είχαν στόχο την αλλαγή χρήσης του χώρου (όπως ειλικρινά κατέθεσε στο ΚΣΝΜ το 2006 ο τότε δήμαρχος κ. Αναγνωστάκης).

Υπάρχει, όμως και η άλλη άποψη για τη Αγορά που ισχυρίζεται το ακριβώς αντίθετο. Ότι η Δημοτική Αγορά είναι εξαιρετικά σημαντικό θέμα για την Χαλκίδα που χρειάζεται να απασχολήσει εκτεταμένα όχι μόνον το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά και τους βουλευτές και κάθε πολίτη. Όχι μόνον διότι τα κτήριά της συγκεντρώνουν μια σειρά πολύτιμες χρηστικές αξίες (έχει τα γερά της πέτρινα κτήρια μεγάλης έκτασης -4.760 τ.μ. κύριοι και βοηθητικοί χώροι- που η αποκατάσταση τους θα κοστίσει πολύ λιγότερο από ένα νέο κτήριο, έχει την χαμηλή δόμηση και την ανθρώπινη κλίμακα που ομορφαίνει το κέντρο της πόλης, έχει  την επί δεκαετίες δοκιμασμένη λειτουργικότητα της δημοτικής αγοράς), όχι μόνον διότι το κτηριακό σύνολο έχει μοναδική αισθητική και αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα (της επιτυχούς σύζευξης δυο ρυθμών, εκ των οποίων ο ένας προέκυψε από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό) αλλά, κυρίως, διότι ακόμη και εάν εξέλιπαν όλα τα παραπάνω, το ιστορικό φορτίο της Δημοτικής  Αγοράς  την καθιστά ανεκτίμητο θησαυρό. Κανένα καινούργιο κτήριο στη θέση της Αγοράς, ακόμη και αν ήταν  άριστα σχεδιασμένο και ωραιότερο και προσφερόταν δωρεάν, δεν μπορεί να συγκριθεί με την αξία των κτισμάτων της Δημοτικής Αγοράς που κουβαλάνε στα σπλάχνα τους τις παρουσίες των ανθρώπων και των γενεών που τα σχεδίασαν, τα έχτισαν και τα λειτούργησαν και τα διάβηκαν, τους ήχους, τις εικόνες και τις μυρωδιές της πόλης, την ιστορία της. Η δε αποκατάστασή τους με εκσυγχρονισμό που θα σέβεται το μνημείο, θα χαρίσει στην πόλη ένα σημείο αναφοράς της νεώτερης ιστορίας της και θα της προσδώσει μια ιστορική ταυτότητα  θεραπεύοντας εν μέρει την κακοποίηση που έχει ήδη υποστεί η εικόνα της από την απώλεια του νεώτερου ιστορικού της πλούτου.

Η αντιπαράθεση των δυο παραπάνω απόψεων έχει την αντανάκλασή της στην εισαγωγή του θέματος στο ΚΣΝΜ 5 (!!!)φορές (μετρούμενης και της πρόσφατης).

Ευτυχώς, όλο και περισσότεροι πολίτες συντάσσονται με την δεύτερη άποψη και εμπλέκονται στις κινητοποιήσεις για διάσωση και αποκατάσταση της Αγοράς. Η Πολιτιστική Κληρονομιά και η Ιστορική Μνήμη, είναι έννοιες που έχουν αρχίσει να «περπατούν» στην κοινωνία. Δεν ακούγονται πια συχνά οι κραυγές για τον «ποντικώνα» η για «χαλάσματα», «σκουπίδια» και «ελλενίτ» που πρέπει να εξαφανιστούν. Η ανάγκη της διεξαγωγής αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για αποκατάσταση του δίπολου Αγοράς -Πλατείας αναγνωρίζεται από την δημοτική αρχή χωρίς όμως και να κάνει τις δέουσες κινήσεις για να προχωρήσει γρήγορα, με επάρκεια και εγκυρότητα σε αυτόν.

Τι θα γίνει στην πράξη μετά την πρόσφατη απόρριψη, ουσιαστικά, των προτάσεων του Δήμου από το ΚΣΝΜ; Θα επιχειρηθεί από τη δημοτική αρχή να γίνει πραγματική αποκατάσταση του αξιολογότατου αυτού κτηριακού συνόλου με την συνδρομή του ΕΜΠ  ή τα σχέδια «αξιοποίησης» με νέες κατασκευές (απολύτως καταστρεπτικές για τον μνημειακό χαρακτήρα της ΔΑΧ) θα ξεπετάγονται με νέα μορφή-όπως οι απορριφθείσες προτάσεις για φυτευτά δώματα και κινηματογράφους στα κτήρια Κυδωνιάτη; Εκσυγχρονισμός ναι, αδικαιολόγητες καταστροφές όχι! Όλα θα εξαρτηθούν από έναν παράγοντα που είναι: η κατανόηση από όλους τους εμπλεκόμενους της τεράστιας αξίας και σημασίας της Δημοτικής Αγοράς για την πόλη και το μέλλον της.

της Μαριάννα Ράνου, αρχιτέκτων
Μέλος της Ομάδας Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη Διάσωση και Επαναλειτουργία της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας