Εξοχική κατοικία στη Τήνο

 

Tα στοιχεία που κέντρισαν το ενδιαφέρον του ιδιοκτήτη , ο οποίος  διαμένει μόνιμα στο εξωτερικό, για να κτίσει την εξοχική του κατοικία σε ένα τέτοιο σημείο ήταν κυρίως δύο. Η αυθεντικότητα  ενός τόπου που τους θερινούς μήνες  ξυπνάει μνήμες ελληνικού καλοκαιριού αναβιώνοντας στον επισκέπτη χαρακτηριστικές εικόνες από την καθημερινότητα των ντόπιων αλλά και η αντίθεση μεταξύ του ήσυχου παραδοσιακού χωριού με τη γειτονική ζωντανή και θορυβώδη Μύκονο.

Την κατοικία ανέλαβε το γραφείο  mXarchitecture. Οι μελετητές έφτασαν στο τελικό αποτέλεσμα μετά από σειρά απαντήσεων σε συνθετικά ζητήματα. Μια τέτοια  συνθετική αναζήτηση ξεκινάει από την αποδήμηση των όσων συνθέτουν το περιβάλλον, φυσικό και πολιτιστικό, για να καταλήξει σε  αυτό που αντικρίζει κανείς σήμερα το οποίο δεν είναι διόλου  αποκομμένο από τις παραδόσεις ή τις συνήθειες του τόπου. Πιο συγκεκριμένα ορίζεται  μια κεντρική ιδέα, ικανή να εντάξει μέσα της τόσο μια χωρική στρατηγική χρήσεων όσο και μια εδαφική διάταξη χώρων. Άλλωστε, κατά τους ίδιους, η σύγχρονη αρχιτεκτονική κουλτούρα πρέπει να  αντιπροσωπεύεται από αρχιτέκτονες ικανούς να αναλύσουν, να καταλάβουν και να ερμηνεύσουν τόσο τα συγκεκριμένα περιβάλλοντα στα οποία εγγράφονται όσο και να μεταφράσουν μέσω της αρχιτεκτονικής τους την γενικότερη εξέλιξη μιας ευρύτερης θέασης της κοινωνίας για την οποία σχεδιάζουν.

Για το συγκεκριμένο οικόπεδο, η κεντρική ιδέα ήρθε φυσικά. Αυτοστιγμεί. Κοιτάζοντάς το από ψηλά συνειδητοποιεί κανείς ότι έχει ένα δυναμικό για την δημιουργία ενός πρωτότυπου σχεδίου με βάση το μεσογειακό κλίμα όπου η ζωή μοιράζεται ισότιμα  στον μέσα και στον έξω χώρο. Η ραχοκοκαλιά του σχεδιασμού  λοιπόν ήταν η εναλλαγή ανοιχτών και κλειστών χώρων, διαφορετικών χρήσεων, που με μια ήπια μεταξύ τους μετάβαση θα επέτρεπαν στο χρήστη  την ομαλότερη εξοικείωσή  του με τον περιβάλλοντα χώρο.

 

 

Στο νησί τυχαίνει να βρίσκεται ένα έργο σύγχρονης αρχιτεκτονικής, που αποτέλεσε για τους μελετητές παράδειγμα ένταξης σε παραθαλάσσιο τοπίο. Πρόκειται για ένα απλό σπίτι πάνω από την παραλία του Αγίου Φωκά σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα  Παντελή Νικολακόπουλο. Κατά την άποψή τους το πιο αξιόλογο σύγχρονο έργο στην Ελλάδα είναι αποσπασματικό και σχετικά άγνωστο  αφού περιορίζεται σε ιδιωτικά έργα μικρής κλίμακας, με ιδιαίτερη έμφαση στις κατοικίες. Η συνεργασία του γραφείου με τον μηχανικό  Νικηφόρο  Δελασούδα, ήταν αναγκαία προκειμένου να τηρηθούν οι λεπτομέρειες και το απαραίτητο χρονοδιάγραμμα.

Η εξέλιξη του σχεδιασμού ακολούθησε αρχές μέσα στα πλαίσια των αρκετά αυστηρών υπαρχόντων κανονισμών. Αφού καθορίστηκε το οικόπεδο προσδιορίστηκαν οι βασικές χρήσεις της κατοικίας. Τρία  δωμάτια - σουίτες , αυτόνομα και ενωμένα μέσω των κοινόχρηστων  χώρων. Η εκμετάλλευση της υπάρχουσας ντόπιας πέτρας σε συνδυασμό με νέα υλικά  ήταν ένα από τα στοιχεία που άξιζε να αναδειχθούν. Στόχος ήταν να πραγματοποιηθεί ένα σύγχρονο έργο μέσα σε ένα παραδοσιακό πλαίσιο.

 

 

 

Η ροή του ελεύθερου χώρου, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως,  παίζει τον καθοριστικό ρόλο ενότητας των τριών διαφορετικών πρισμάτων που συστήνουν το έργο και στεγάζουν τα δωμάτια. Η σύλληψή τους πηγάζει από τα ντόπια «κελλιά». Μικρά κτίσματα δηλαδή που εξυπηρετούν  μια μορφή «ελάχιστης» κατοικίας  εν μέσω  καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Ο συνδυασμός τους ορίζει ένα σύστημα, ικανό να επεκτείνεται χωρίς να επαναλαμβάνεται, σε αρμονική συνέχεια με το υπάρχον οικιστικό περιβάλλον.

Η απάλειψη των εμφανών ορίων μεταξύ «του μέσα και του έξω», δίνει έμφαση στη χωρική συνέχεια προβάλλοντας κάθε εσωτερικό χώρο προς τα έξω, αυξάνοντας έτσι το αντιλήψιμο από το χρήστη μέγεθος της κατοικίας. Στο ίδιο πνεύμα κυμαίνεται και ο σχεδιασμός των επιμέρους στοιχείων . Για παράδειγμα, το μεγάλο τραπέζι από μπετόν στο χώρο της κουζίνας  ενώνει τον κύριο εσωτερικό συλλογικό χώρο της κατοικίας  με τον υπαίθριο. Η κεντρική χωροθέτηση αυτού του στοιχείου όπως και ο σχεδιασμός του σαν ένα ελεύθερο μονολιθικό  στέγαστρο, επιτρέπει την ιδιοποίησή του από τους κατοίκους σε αντίθεση με την απόλυτη ιδιωτικότητα που τους προσφέρει η αυτονομία των περιφερειακών κελιών.

 

 

 

Το βασικό στοιχείο ιεράρχησης της όλης πρότασης είναι το σημείο τρέχοντος και ανακυκλούμενου  νερού στο κέντρο του οικοπέδου. Πέραν του ρόλου αναψυχής και δροσισμού, διανέμει περιστροφικά την κυκλοφορία της κατοικίας αποτελώντας  σημείο αναφοράς για ένα σπειροειδή σχεδιασμό ενώ παράλληλα λειτουργεί και σαν ένα  κάτοπτρο στην αρχιτεκτονική του έργου.

 

 

Ο σεβασμός στην απλή κατασκευαστική φιλοσοφία αλλά και σε μια βιοκλιματική προσέγγιση έπαιξε σημαντικό ρόλο για τους αρχιτέκτονες οι οποίοι προκειμένου να εξασφαλίσουν τα παραπάνω εκμεταλλεύτηκαν εντόπιες τεχνικές σε βαθμό που τηρήθηκαν με απόλυτο σεβασμό όλες οι απαιτήσεις. Έτσι όλα τα υλικά προέρχονται αλλά  και δουλεύτηκαν επί τόπου, ακόμα και τα οριζόντια  υαλοπετάσματα που φωτίζουν τους χώρους της κατοικίας  από ψηλά ενώ ο σχεδιασμός των περσίδων επιτρέπει τον φυσικό εξαερισμό της.

 

 

Οι αναφορές που έχει το έργο αυτό συνθέτουν κομμάτια από τις παραδόσεις όχι μόνο του συγκεκριμένου τόπου αλλά και γενικότερα του ελλαδικού χώρου. Ίσως το πιο ιδιαίτερο παράδειγμα είναι η εφαρμογή του μαρμάρου σαν ένα σύγχρονο αρχιτεκτονικό στοιχείο. Εμφανίζεται υπό μορφή δυο κάθετων άσπρων διάφανων πετασμάτων τα οποία τοποθετούνται στη γωνία άφιξης του επισκέπτη που μπαίνει για πρώτη φορά στο σπίτι και, ανεβαίνοντας, τις βλέπει υπό γωνία τριών τετάρτων. Σε κάθε ένα από τα παραπάνω στοιχεία είναι χαραγμένα σαν μαυρόασπρη φωτογραφία τα πρόσωπα των γονέων του ιδιοκτήτη, σε αληθινή κλίμακα και ύψος.

Πολυάριθμες είναι οι δυνατότητες ερμηνείας, αναφοράς και προβολής στο μάρμαρο. Το υλικό καθεαυτό δουλεύεται κατά κόρον στη χώρα σαν συστατικό στοιχείο της πρώιμης αρχιτεκτονικής ιστορίας της αλλά και ιδιαίτερα στο νησί της Τήνου  που έβγαλε έναν από τους πιο σημαντικούς Έλληνες γλύπτες, τον Γιαννούλη Χαλεπά. Το πράσινο μάρμαρο που χρησιμοποίησε ο Mies Van der Rohe στο ιστορικό περίπτερο της Βαρκελώνης προέρχεται άλλωστε από την Τήνο στη οποία σήμερα λειτουργεί και ένα μουσείο μαρμαροτεχνίας. Στην εξοχική αυτή κατοικία βέβαια, η αναφορά είναι προσωπική και η τεχνοτροπία εμπνευσμένη από τις μεταξοτυπίες της Pop art.

 

 

Αρχιτεκτονική μελέτη : mXarchitecture
Τόπος : Νήσος Τήνος

Επιμέλεια : Βίλμα Κοτροκόη