Η πρόκληση ήταν η επαναφορά της οπτικής ισορροπίας στον χώρο πριν την είσοδο.

Από την κύρια είσοδο του σπιτιού ξεκίνησαν οι παρεμβάσεις μας στον περιβάλλοντα χώρο. Η υψομετρική διαφορά των δύο επιπέδων του κήπου εκατέρωθεν της κυρίας εισόδου αποτέλεσε εξαρχής  σημείο αναφοράς του σχεδιασμού μας. Η πρόκληση ήταν η επαναφορά της οπτικής ισορροπίας στον χώρο πριν την είσοδο.

Ο κήπος στον οποίο θα αναφερθούμε βρίσκεται στην περιοχή της Πεντέλης και περικλείει ένα πανέμορφο σπίτι που κατασκευάστηκε με πολύ μεράκι από τους ιδιοκτήτες του. Η οικογένεια που χαρακτηρίζεται από το χαμηλό προφίλ της,  αποφεύγοντας τις υπερβολές ζήτησε εξ αρχής ένα κήπο ο οποίος θα ταίριαζε με το σπίτι τους και θα ήταν σε λιτές και απαλές γραμμές χωρίς δόσεις υπερβολής και εντυπωσιασμού.

Ας τον δούμε πιο αναλυτικά. Ο κήπος χωρίζεται σε τρία μέρη και υψομετρικά επίπεδα παράλληλα. Ας ξεκινήσουμε από το χαμηλότερο το οποίο έχει και την περισσότερη χρήση. Πρόκειται για ένα χώρο στον οποίο συνδυάσαμε το καθημερινό με την κλασσική γραμμή. Το επιβλητικό και συνάμα εντυπωσιακό Έλατο αριστερά της κάτω εισόδου δηλώνει το γενικότερο υψόμετρο της περιοχής και το βουνίσιο αέρα. Μερικά καλλωπιστικά φυτά όπως τα λιγουστρίνια, οι εσκαλόνιες και τα γιουνίπερα συνθέτουν τα χαμηλά επίπεδα φύτευσης με όμορφους χρωματισμούς. Στον υπόλοιπο χώρο επαναλαμβάνεται η χαμηλή φύτευση σε ομάδες με συνδυασμούς από αγγελικούλες νάνα, βερονίκη πανασέ και σύτισο. Τον χώρο τον συμπληρώνουν μερικά καρποφόρα και το πράσινο του χλοοτάπητα που συνδέει όλα τα παραπάνω στοιχεία σε μια ενιαία εικόνα.

Ανεβαίνοντας στο μεσαίο επίπεδο περπατάμε μετά από τη σκάλα σε πλάκες πέτρινης υφής ενσωματωμένες σε ορυκτή ψηφίδα χρώματος terracotta. Ο ήχος από τον βηματισμό μας πάνω στα κενά των πλακών γεμισμένα από ψηφίδα δίνει από την αρχή στο χώρο πιο φυσικό χαρακτήρα. Στα δεξιά μας συναντάμε ένα μικρό λαχανόκηπο που προσφέρει απλόχερα τα βιολογικά του προϊόντα και αμέσως μπροστά μας υψώνεται επιβλητικά ένα τεράστιο πεύκο, που διατηρήθηκε από την αρχή της κατασκευής του σπιτιού. Στο βάθος του χώρου, ακριβώς κάτω και δεξιά της κυρίας εισόδου του σπιτιού  δεσπόζει μια μεγάλη δάφνη του Απόλλωνα σε ελεύθερη μορφή, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο  στο σημείο, για τον οποίο θα μιλήσουμε αναλυτικά παρακάτω.

Από την κύρια είσοδο του σπιτιού ξεκίνησε η σχεδιαστική προσέγγιση στον περιβάλλοντα χώρο. Η υψομετρική διαφορά των δύο επιπέδων του κήπου εκατέρωθεν της κυρίας εισόδου αποτέλεσε εξαρχής  σημείο αναφοράς του σχεδιασμού μας. Η πρόκληση ήταν η επαναφορά της οπτικής ισορροπίας στον χώρο πριν την είσοδο.

Η δεξιά πλευρά την οποία περιγράψαμε στην προηγούμενη παράγραφο, είναι χαμηλότερη κατά τρία ολόκληρα μέτρα, όσο και ένας όροφος. Το υλικό που έχει χρησιμοποιηθεί ως προστατευτικό «κάγκελο» είναι διαφανές με αποτέλεσμα το μάτι του επισκέπτη κατά την είσοδο να αντιλαμβάνεται την διαφορά αυτή. Ασυνείδητα χάνεται η οπτική ισορροπία με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι μας έλκει το χαμηλότερο επίπεδο. Αντίθετα το επίπεδο στην αριστερή πλευρά μας έχει μηδενική υψομετρική διαφορά με το πλακόστρωτο που στεκόμαστε. Η λύση που δόθηκε είναι να ισορροπήσουμε το σημείο με την φύτευση. Αριστερά μας φυτεύτηκε μεσαίος θάμνος που κλαδεμένος παραμένει στο ύψος του ενός μέτρου. Στα δεξιά μας φυτεύτηκε μια μεγάλη δάφνη του Απόλλωνα ύψους τριάμισι με τέσσερα μέτρα ελεύθερης μορφής. Η μορφή της δάφνης παίζει ουσιαστικό ρόλο στο αποτέλεσμα. Σκεφτείτε εάν ήταν κλαδεμένη σε κώνο. Το αποτέλεσμα θα ήταν τελείως διαφορετικό από το πάνω επίπεδο. Αυτό που θα βλέπαμε θα ήταν η μύτη του φυτού. Με την κόμη της σε ελεύθερο σχήμα φυσικό δηλαδή, η κορυφή της μοιάζει με θάμνο ίδιο με τον θάμνο που βρίσκεται αριστερά της εισόδου. Δύο διαφορετικά φυτά με ίδιο σχήμα. Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο. Η οπτική ισορροπία είχε επιτευχθεί και πλέον η αίσθηση της ασφάλειας είχε κερδίσει το χώρο.  

Στην συνέχεια του τρίτου και υψηλότερου επιπέδου το ύφος του κήπου ακολουθεί τις ίδιες σχεδιαστικές γραμμές. Μια καμπυλωτή γραμμή κίνησης από την ίδια πλάκα με το μεσαίο επίπεδο δίνει ουσιαστικά την πορεία που θα ακολουθήσει ο επισκέπτης εάν θελήσει να περάσει το επίπεδο που βρίσκεται και να οδηγηθεί στην άλλη πλευρά του κήπου. Την άμεση οπτική επαφή την παρεμποδίζει όμορφα ένα ακόμα έλατο Νορμανδίας, που στέκεται στο κέντρο του επιπέδου. Το πυκνό φύλλωμα του δεν μας επιτρέπει εξ αρχής να δούμε όλη την εικόνα η οποία μας αποκαλύπτεται σταδιακά καθώς προχωράμε.

Στην πλευρά του δρόμου έχουμε ένα φυτικό φράκτη από Όσμανθο και για χαμηλά φυτά ώστε να συμπληρώσουν το παζλ γιουνίπερα πράσινα. Ο Όσμανθος αν και φυτό με αγκαθωτά φύλλα στο σημείο που βρίσκεται δεν ενοχλεί, αντίθετα όταν γεμίζει με τα υπέροχα λευκά του άνθη το πέρασμα από το σημείο γίνεται ιδιαίτερα ελκυστικό από το λεπτό και απερίγραπτο άρωμά τους. Σχεδόν φτάσαμε στην σκάλα που μας οδηγεί  στο μεσαίο επίπεδο και ακριβώς στην γωνία στέκεται μια σπειραία λευκή. Η πλούσια και πραγματικά εντυπωσιακή ανθοφορία της δίνει συνέχεια στο έργο που ξεκίνησε ο Όσμανθος και χαρακτηρίζει το σημείο που ενώνει τα δύο επίπεδα.

Στο συγκεκριμένο κήπο οι επιφάνειες μεταξύ των φυτικών ομάδων έχουν καλυφθεί με χλοοτάπητα. Οι ποικιλίες επιλέχθηκαν αναλόγως την ηλιοφάνεια του σημείου και η άρδευσή του γίνεται με πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα. Γενικότερα ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου κήπου πέρα από την καλαισθητική πλευρά είχε και ως γνώμονα την ελάχιστη δυνατή απαίτηση φροντίδας, έτσι ώστε να αποτελεί για την οικογένεια χώρος ξεκούρασης και ηρεμίας και απόδρασης από την καθημερινότητα.

Βάγια Κουρλού
Αρχιτέκτων τοπίου