ΕΡΓΟ
ΜΟΥΣΕΙΑ
1. Γενικά στοιχεία
Τίτλος και θέση Έργου
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
στο Αρχαιολογικό Πάρκο Αρχαίων Πυλών Πειραιά
2. Συντελεστές έργου
Αρχιτέκτονες
Βασίλης Γκανιάτσας ….. 30%
Γιάννης Τσίλης …………. 15%
Νίκη Γεωργίου …………. 15%
Κατερίνα Κουρούμαλη … 15%
Σπύρος Μούντριχας ….. 25%
Υπεύθυνος μελέτης: Βασίλης Γκανιάτσας
Στοιχεία Επικοινωνίας:
Πάρνηθος 5, Ν. Ηράκλειο 14121 / Τηλ. 210. 2719720 /Email :
vgan@central.ntua.gr
Στατική μελέτη: Ελευθέριος Χρυσός
Ηλεκτρομηχανολογικές μελέτες: Δημήτρης Δαλαβάγκας
Κατασκευή: ΔΕΚΤΩΡ Α.Ε. – ΕΛΕΚΤΡΟΜΕΚ Α.Ε.
Επίβλεψη: ΥΠΕΧΩΔΕ / Δ/ νση Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών
Ιδιοκτήτης: ΥΠΠΟΑ / Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων.
Χρόνος αποπεράτωσης: Μάρτιος 2016
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Βασίλης Γκανιάτσας / http://www.arch.ntua.gr/person/134
-Καθηγητής Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων & Θεωρίας του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Διευθυντής του Εργαστηρίου Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας
στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ.
-Σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και φιλοσοφία/θεωρία αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου το 1987 αναγορεύτηκε διδάκτορας (Ph.D).
-Το ερευνητικό, επιστημονικό και διδακτικό του έργο από το 1984 αφορούν στις γνωστικές περιοχές: Αρχιτεκτονικές Συνθέσεις, Φιλοσοφία- Θεωρία του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού, Εννοιολογική και Οντολογική Θεώρηση του Αρχιτεκτονικού Έργου και Προστασία- Σχεδιασμός της Αρχιτεκτονικής και Αρχαιολογικής Κληρονομιάς.
-Το αρχιτεκτονικό του έργο έχει διακριθεί με 17 βραβεία και επαίνους σε πανελλήνιους/πανευρωπαϊκούς διαγωνισμούς, το Μετάλλιο EUROPA NOSTRA και υποψηφιότητα για το βραβείο Mies van der Rohe 2014.
-Προσκεκλημένος καθηγητής σε πανεπιστήμια Ευρώπης /ΗΠΑ και Ιαπωνίας.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
1. Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ
Ο αρχαιολογικός χώρος των Αστικών Πυλών του Αρχαίου Πειραιά, ως αυθεντική υλική παρουσία της αρχαιότητας, αποτελεί φορέα ενός συστήματος αξιών που κυρίως εντοπίζονται:
1. Στην λειτουργία του ως ‘μηχανής του χρόνου’, που μας συν-κινεί και μεταφέρει σε μια ζώσα αρχαιότητα απομακρυσμένη χρονικά από την δική μας εποχή, αλλά που μοιράζεται τον ίδιο χώρο της πόλης.
2. Στην αισθητική λειτουργία του ως έργου τέχνης, τεχνικής και τεχνολογίας.
3. Στη λειτουργία του ως εκπαιδευτικού χώρου.
Η αποσπασματική εικόνα των διασωθέντων μέχρι σήμερα μνημείων του χώρου, δεν επαρκεί για την κατανόηση του μνημείου και την ανάδειξη αυτών των αξιών. Για παράδειγμα, η σημερινή μορφή των τειχών επί του εδάφους με μεγάλη δυσκολία παραπέμπει στο δέος που ενέπνεαν λόγω του ύψους των 18,5 μέτρων και του στιβαρού μετώπου που σχημάτιζαν. Ακόμα πιο δύσκολα παραπέμπουν σε σκηνές λειτουργίας όταν πολιορκητικοί μηχανισμοί και κατασκευές απ΄ έξω και οι μηχανισμοί άμυνας από μέσα ήταν σε δράση.
Προκειμένου να διατηρήσει ο χώρος την αυθεντικότητά του και ταυτόχρονα να αναδειχθεί η εκπαιδευτική λειτουργία του χώρου, κρίνεται αναγκαία η δημιουργία in situ μουσείου αναπαράστασης των Πυλών και του τείχους του Πειραιά.
2. ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Το Μουσείο προτείνεται ως λειτουργική και νοηματική προέκταση του αρχαιολογικού χώρου, θεωρούμενου ως ‘μηχανή του χρόνου’, ως αυτοτελές έργο τέχνης και ως εκπαιδευτικός χώρος.
Χωροθετείται στην περιοχή εισόδου του αρχαιολογικού χώρου με τη μορφή ενός σκληρού κελύφους σχήματος Π που ‘αντικρίζει’ τον αρχαιολογικό χώρο, καλύπτεται με πτυχωτή στέγη και κλείνει στην όψη με ξύλινη κατασκευή που σχεδιάζεται ως συνέχεια του ξύλινου καταστρώματος του αρχαιολογικού χώρου σε ανάκλιση, παραπέμποντας επιπλέον στις ξυλαποθήκες, που αποτελούν την ιστορική μνήμη της περιοχής.
O εσωτερικός μέσω ενός μεταλλικού φέροντος οργανισμού, αρθρώνεται καθ ύψος σε 2 διακριτές ενότητες:
2.1. ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
Ο κλειστός αυτός χώρος, υπόγειος για τη σημερινή πόλης και ισόγειος για την αρχαία πόλη που βρισκόταν 3.5 μ κάτω από την σημερινή, θα λειτουργήσει ως το όριο του αρχαιολογικού χώρου ενισχύοντας το χαρακτήρα του ως μηχανής του χρόνου που δρα κάτω από το επίπεδο της σημερινής πόλης.
Η ζώνη εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο, που περιλαμβάνει σκάλα και ράμπα εκατέρωθεν του μουσείου, παρεμβάλλεται ως κατώφλι διάκρισης μεταξύ της αυθεντικής υλικής υπόστασης του αρχαιολογικού χώρου και της εικονικής αναπαράστασής του σε συνέχεια αυτού.
Ο χώρος εικονικής πραγματικότητας στοχεύει να ΄βυθίσει΄ τον επισκέπτη στην όσο το δυνατόν πιο ΄ζωντανή΄ πραγματικότητα του Αρχαίου Πειραιά και για το λόγο αυτό περιλαμβάνει χώρους προβολών που αναδύονται από τα ίχνη του αρχαίου Πειραιά που εντοπίζεται σε ένα υπό κλίμακα ως πρόπλασμα κάτω από το γυάλινο αναρτημένο δάπεδο του χώρου. Μια από τις διάχυτες ΄χοάνες΄, με τη μορφή μιας ΄σκληρής’ κλειστής κατασκευής, που εγκιβωτίζει σκάλα που οδηγεί στο επίπεδο της σημερινής πόλης.
Στις γωνίες του χώρου διαγωνίως και πάνω στον άξονα των Μακρών Τειχών που διαπερνά το χώρο, προβλέπεται η χωροθέτηση δύο ‘κύβων εικονικής πραγματικότητας’ με θέμα το ταξίδι ανάμεσα στα τείχη για το άστυ της Αθήνας και το ταξίδι για τη Δήλο σε Τριήρη.
2.2. ΟΙ ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Πάνω από το χώρο εικονικής πραγματικότητας, στη στάθμη της πόλης αυτή τη φορά με πρόσβαση από την πεζοδρομημένη οδού Πύλης και για δύο ακόμα στάθμες πιο πάνω δημιουργείται ο εκθεσιακός χώρος οργανώνεται σε 3 παράλληλες ζώνες:
1) Την κεντρική Ζώνη των Τειχών, ως ζώνη αναφοράς εκμεταλλεύεται όλο το ύψος του κτηρίου και περιλαμβάνει πρόπλασμα σε κλίμακα 1: 5 της Διαμέσου Πύλης και μέρους του τείχους προς τον αστικό Πυλώνα
2) Tην ζώνη της πολιορκίας, εκτός των τειχών, που περιλαμβάνει προπλάσματα πολιορκητικών μηχανών.
3) Την ζώνη της άμυνας, εντός των τειχών, που περιλαμβάνει τους μηχανισμούς άμυνας σε αντιστοιχία με τις πολιορκητικές μηχανές.
Το πατάρι της 1ης στάθμης είναι αφιερωμένο στην εξέλιξη της οχυρωματικής τέχνης και οργανώνεται σε δύο ζώνες που γεφυρώνονται εκατέρωθεν της κεντρικής ζώνης. Στη στάθμη αυτή το εκθεσιακό υλικό οργανώνεται ως ‘τειχοθήκη’ στο πίσω τοιχείο του μουσείου, ενώ συνεχίζεται στην ίδια στάθμη με την ιστορία της μηχανικής.
Το πατάρι της 2ης στάθμης προσφέρει εποπτεία του αρχαιολογικού χώρου και προτείνεται ως θεματική βιβλιοθήκη και χώρος έρευνας.
2.3 Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Στην παρούσα φάση και μέχρι να ολοκληρωθεί η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου, ο χώρος του ισογείου καταλαμβάνεται από εργαστήρια συντήρησης αρχαιοτήτων ενώ οι υπόλοιπες στάθμες χρησιμοποιούνται για περιοδικές και θεματικές εκθέσεις με θέμα τον αρχαίο Πειραιά και για σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα.
