Green_able : Η πρόκληση της βιώσιμης μεταμόρφωσης

"Το κλίμα καθορίζει το ρυθμό της ζωής, τα οικοσυστήματα αλλά και τον τρόπο ένδυσης"
Hassan Fathy

Σήμερα η υπερβολική φόρτιση του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, αλλά και η ανάγκη για διαφορετική διαχείριση της ενέργειας, έφεραν στο προσκήνιο μία αλλαγή στην μεθοδολογία δόμησης των κτιρίων και των πόλεων.Τα τελευταία χρόνια ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, η επιλογή των κατασκευαστικών υλικών ή των τεχνολογιών κατασκευής, «συγκρούεται» με τον όρο βιωσιμότητα.

Γενικά η έννοια αυτού του όρου δεν είναι σαφής, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει κατά καιρούς να δοθεί ένας κοινός προσδιορισμός. Μια επεξήγηση του όρου, αυτή της κοινής γνώμης είναι πως η «βιωσιμότητα» αφορά σε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής και επομένως αφορά σε θέματα ηθικής ή προσωπικών στόχων. Σε θέματα που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική και τα οποία έχουν διεπιστημονικό χαρακτήρα, η χρήση και εφαρμογή εννοιών όπως «βιωσιμότητα» είναι δυνατό να οδηγήσει σε ανάδειξη ζητημάτων συγκρουόμενων μεταξύ τους. Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο σενάριο, το πρώτο βήμα για ένα βιώσιμο μέλλον είναι η αποσαφήνιση εννοιών που αφορούν σε θέματα αειφόρου αρχιτεκτονικού, πολεοδομικού ή χωροταξικού σχεδιασμού.

Ο βιώσιμος σχεδιασμός του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος προϋποθέτει συνολικές θεωρήσεις από τη σκοπιά της χρήσης των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, της ενεργειακής αυτάρκειας των έργων, της οικολογίας κτιρίων και δομικών τεχνολογιών, των οικολογικά και κοινωνικά υπευθύνων χρήσεων γης και αρχιτεκτονικής υψηλής ποιότητας που εμπνέει και προάγει. Ένας τέτοιος σχεδιασμός αποτελεί μοναδικό εργαλείο μείωσης των επιπτώσεων της ανθρωπογενούς δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον, εξασφαλίζοντας παράλληλα οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα.

Η παρούσα στήλη είναι μια ευκαιρία για προβληματισμό σε θέματα που αφορούν στην βιώσιμη αρχιτεκτονική και τις πρακτικές της, εντοπίζοντας και παρουσιάζοντας νέες μεθοδολογίες, νέα εργαλεία και λύσεις προς έναν αειφόρο σχεδιασμό.

H βιώσιμη αρχιτεκτονική αποτελεί προϊόν της πράσινης οικονομίας, μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που μέσω της αναγνώρισης της αλληλεξάρτησης της οικονομίας και των φυσικών οικοσυστημάτων, υποστηρίζει πρακτικές που μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Έτσι και η πράσινη αρχιτεκτονική προωθεί μια νέα ολιστική προσέγγιση, αντιμετωπίζοντας την κατασκευή ως ένα ενιαίο οργανισμό του οποίου τα επιμέρους συστήματα ενεργοποιούνται για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αλλά και για την κάλυψη των αναγκών των χρηστών αυτού. Επιπλέον αντιμετωπίζει την ενέργεια ως μέρος της δομής του κτιρίου και επαναφέρει την ανάγκη προσαρμογής των κτιρίων στο τοπικό κλίμα και περιβάλλον.

Τα άρθρα που θα περιληφθούν στη στήλη έχουν ως στόχο να αποτελέσουν έναν βιώσιμο πρακτικό οδηγό σχεδιασμού. Τα θέματα θα παρουσιάζουν θεωρητικό, τεχνικό, αλλά και πρακτικό χαρακτήρα, με σκοπό να βοηθήσουν τον σχεδιαστή-μελετητή στον προσδιορισμό μιας προσωπικής τελικά θεώρησης σε θέματα βιωσιμότητας, αειφορίας, βιοκλιματικού σχεδιασμού. Κάποιες μελέτες περιπτώσεων θα παρουσιάζουν τις βιώσιμες πρακτικές εφαρμογές και λύσεις, που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρότυπα εφαρμογής.

Η Χρύσα Βασιλοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Το 2001 εισάγεται στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου στην Αθήνα απ'όπου και αποφοιτά το 2008, παρουσιάζοντας την διπλωματική εργασία με θέμα «Στα όρια της πόλης_ένα κέντρο δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά», με επιβλέποντα καθηγητή τη Μ.Καφρίτσα. Στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus - Socrates και κατά τη διάρκεια των σπουδών της, φοιτά για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο στο Università degli Studi Roma Tre στη Ρώμη, όπου και παρουσιάζει τη διάλεξη με θέμα "Η ζωή και ο χώρος στον ιταλικό νεορεαλιστικό κινηματογράφο". Συνεχίζει τις σπουδές της στην Μπολόνια και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Alma Mater Studiorum - Università di Bologna, ΙΙ επιπέδου, με κατεύθυνση τη βιώσιμη και βιοκλιματική αρχιτεκτονική (architettura ecosostenibile). Αποφοιτά το 2012 εκπονώντας διπλωματική εργασία με θέμα "Αειφόρος αστική ανάπλαση στην περιοχή Corticella στην Bologna_κτίρια off-grid" και επιβλέποντες καθηγητές τους A.Mingozzi και C.Monti. Συνεργάζεται με αρχιτεκτονικά γραφεία τόσο στη Ελλάδα όσο και στην Β.Ιταλία και με κατεύθυνση πάντοτε τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό, την βιοκλιματική και αειφόρο αρχιτεκτονική, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και το ecodesign. Σήμερα αποτελεί μέλος της ομάδας formabilio με έδρα την Ιταλία, ομάδα η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο του οικολογικού σχεδιασμού επίπλου, προτείνοντας καινοτόμα και φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα. Παράλληλα αποτελεί μέλος της ομάδας Architecture for Humanity με έδρα την Αθήνα, η οποία έχει σαν στόχο την παρουσίαση προτάσεων που αφορούν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων της Αθήνας κατά βάση, αλλά και άλλων ελληνικών πόλεων κατ' επέκταση, την ενεργοποίηση των πολιτών για την δημιουργική αντιμετώπιση των προβλημάτων που εντοπίζονται στο κτισμένο περιβάλλον και τη κινητοποίηση των αρμόδιων φορέων για την υλοποίηση των προτάσεων που κατατίθενται.

Έχει πάρει μέρος σε διεθνής διαγωνισμούς και ερευνητικά προγράμματα με κύριο αντικείμενο τις μη συμβατικές τεχνικές οικοδόμησης και την βιωσιμότητα (περιβαλλοντική, κοινωνική, οικονομική) των κατασκευών. Επιπλέον παρακολουθεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ΕΑΠ "Περιβαλλοντικός σχεδιασμός πόλεων και κτιρίων", που αφορά στον βιώσιμο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη βελτίωση των συνθηκών διαβιώσης και την αρμονική σχέση δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος.