Το Φιρμινί της Γαλλίας διαθέτει μία μοναδική συλλογή κτιρίων του Λε Κορμπιζιέ

JOHN LICHFIELD
Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος
ΤΑ ΝΕΑ

Πόλη - μουσείο για μια ιδιοφυία

Το Φιρμινί είναι μια μικρή βιομηχανική πόλη της Γαλλίας, εν μέρει παλιά, εν μέρει μοντέρνα, σε μια λεκάνη από ωραίους δασωμένους λόφους στις παρυφές του κεντρικού ορεινού όγκου, κοντά στο Σεντ Ετιέν. Την ερχόμενη χρονιά, μια περιοχή της πόλης αυτής είναι πιθανό να χαρακτηριστεί από την UNESCO προστατευόμενη τοποθεσία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η πόλη «κάθεται» σ' ένα παραμελημένο τουριστικό χρυσωρυχείο: τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη συγκέντρωση κτιρίων σχεδιασμένων από τον αρχιτέκτονα του 20ού αιώνα με τη μεγαλύτερη επιρροή - αλλά ήταν και ο πιο αμφιλεγόμενος. Το όνομά του ήταν Λε Κορμπιζιέ. Πέθανε σε κολυμβητικό δυστύχημα το 1965, σε ηλικία 78 ετών.

Η εκκλησία

Σαράντα ένα χρόνια μετά τον θάνατό του, το Φιρμινί μόλις ολοκλήρωσε την κατασκευή ενός από τα τελευταία σχέδια του Λε Κορμπιζιέ: μια εντυπωσιακή, τσιμεντένια εκκλησία που μοιάζει με τεράστιο φουγάρο πλοίου ή με τεράστιο, αναποδογυρισμένο χωνάκι παγωτού με σπασμένη άκρη. Οι εργασίες για την κατασκευή της, που είχαν εγκαταλειφθεί το 1978, τελείωσαν με τη βοήθεια ενός από τους μαθητές του Λε Κορμπιζιέ, του Ζοζέ Ουμπρερί. Με την εκκλησία αυτή του Σεν Πιέρ (Αγίου Πέτρου), ολοκληρώνεται ένα σύνολο κτιρίων που αποτελεί το μεγαλύτερο πολεοδομικό τοπίο του Λε Κορμπιζιέ στην Ευρώπη (το μοναδικό μεγαλύτερο απ' αυτό στον κόσμο είναι η «νέα» πόλη του Τσαντιγκάρ, στην Ινδία). Στην άκρη της παλιάς πόλης του Φιρμινί, στο λεγόμενο «Firminy Vert» (Πράσινο Φιρμινί), υπάρχουν έξι συγκροτήματα διαμερισμάτων σχεδιασμένα από τον Λε Κορμπιζιέ ή μαθητές του. Δίπλα τους βρίσκεται ένα πολύ ωραίο τσιμεντένιο στάδιο, ένα εντυπωσιακό πολιτιστικό κέντρο σε σχήμα σφήνας, μια πισίνα και τώρα η εκκλησία.

Πέρυσι τον Νοέμβριο, όταν γίνονταν ταραχές σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Γαλλίας, το Φιρμινί, μια σχετικά φτωχή, πολυφυλετική πόλη με υψηλή ανεργία, ήταν από τις λίγες όπου δεν κάηκε ούτε ένα αυτοκίνητο. Ο έφορος των κτιρίων του Λε Κορμπιζιέ στο Φιρμινί, Ιβάν Μετό, λέει γι' αυτό: «Η καλή αρχιτεκτονική δεν μπορεί να αναγκάσει τους ανθρώπους να ζουν αρμονικά μεταξύ τους. Η κακή αρχιτεκτονική σίγουρα τους εμποδίζει να το κάνουν. Η προσέγγιση του Λε Κορμπιζιέ δεν δημιουργεί κοινωνική αρμονία. Όμως την καθιστά δυνατή και την ενθαρρύνει».

Οι αμφιλεγόμενες «μηχανές για να ζεις»
 
 
Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ Λε Κορμπιζιέ ήταν ο «Απόστολος του τσιμέντου», ο καλλιτέχνης των πολυώροφων τσιμεντένιων κτιρίων. Για τους επικριτές του, είναι ο πατέρας ή ο παππούς εκατομμυρίων άχαρων κτιριακών συγκροτημάτων, εμπορικών κέντρων και πολυώροφων γκαράζ. Για τους θαυμαστές του, ο Γαλλοελβετός αρχιτέκτονας είναι μια συκοφαντημένη ιδιοφυΐα.

Ο Λε Κορμπιζιέ χαρακτήριζε τα κτίριά του «μηχανές για να ζεις». Οι επικριτές του υπογραμμίζουν τη λέξη «μηχανές», ο Λε Κορμπιζιέ υπογράμμιζε το «να ζεις». Ήθελε να χρησιμοποιήσει τη «μηχανή» - τα σύγχρονα υλικά και κατασκευαστικές τεχνικές - για να απελευθερώσει τον απλό άνθρωπο από τα χωρίς αέρα και φως και γεμάτα υγρασία φτωχόσπιτα του 19ου αιώνα.

Συνέλαβε την ιδέα του πολυώροφου οικιστικού συγκροτήματος με στόχο να προσφέρει στις μάζες, σε λογικές τιμές, κατοικίες ευρύχωρες, γαλήνιες, γεμάτες φως. Ένα από τα διασημότερα σχέδιά του, στο οποίο υιοθέτησε αυτή την προσέγγιση, είναι η 12ώροφη «Οικιστική Μονάδα» που κατασκεύασε το 1952 στη Μασσαλία.

Το συγκρότημα αυτό, οι κατοικίες στο οποίο είναι σήμερα περιζήτητες, περιλαμβάνει ορόφους με καταστήματα, λέσχες, παιδικό σταθμό, γυμναστήριο και ξενοδοχείο. Στην κορυφή του υπάρχει κήπος και πισίνα.

ΤΑ ΝΕΑ , 20/12/2006 , Σελ.: N43
http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A&f=18721&m=N43&aa=1