ΦΤΙΑΧΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ

Και το έφτιαξε - παρότι οι αρχές των ΗΠΑ έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τον δυσκολέψουν. Η συναρπαστική ιστορία του έγινε ντοκιμαντέρ, το Garbage Warrior, που θα προβληθεί στο φεστιβάλ Ecocinema. Το ΟΙΚΟ το είδε και μίλησε με το σκηνοθέτη του.

Ένα κοπάδι πάει προς το γκρεμό κι εγώ είμαι μέρος του. Δεν θέλω να πέσω στο γκρεμό και πρέπει να το επηρεάσω με κάποιο τρόπο να αλλάξει πορεία. Ουσιαστικά προσπαθώ να σώσω το τομάρι μου - κι αυτό είναι μια ισχυρότατη κινητήριος δύναμη.» Αυτή είναι μια από τις πρώτες φράσεις που ο Μάικλ Ρέινολντς απευθύνει στην κάμερα του Ολιβερ Χοτζ, εξηγώντας το πάθος του για την αρχιτεκτονική εκτός κανόνων που έχει μέτρο το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Αν κανείς παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ, θα καταλάβει ότι ο Ρέινολντς έχει πολύ περισσότερα στο μυαλό του από το τομάρι του.

Γυρισμένο επί τρία χρόνια στις ΗΠΑ, την Ινδία, το Μεξικό, τα νησιά Αντάμαν, το ντοκιμαντέρ του Χοτζ αφηγείται την ιστορία ενός οραματιστή αρχιτέκτονα και του αγώνα του να συστήσει στον κόσμο επαναστατικά διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης της αρχιτεκτονικής και της ζωής. Πρόκειται για το πορτρέτο ενός ιδιοφυούς ανθρώπου που αμφισβητεί το κατεστημένο της αρχιτεκτονικής από τότε που αποφοίτησε από την Σχολή το 1968 και θέλει να αλλάξει τον κόσμο. «Η αρχιτεκτονική όπως την ξέραμε δεν έχει καμία σχέση με το περιβάλλον, μετά βίας έχει ελάχιστη σχέση με τους ανθρώπους. Οταν ξεκίνησα μιλούσα για ποιότητα ζωής. Τώρα μιλάμε για επιβίωση.»

Τότε η απόπειρά του να φτιάξει ένα σπίτι από κουτάκια μπίρας αναστάτωσε τόσο τους συμβατικούς κατασκευαστές που τον ανάγκασαν να σταματήσει. Εμοιαζε σε όλους σαν τον ήρωά του, τον Νώε. «Ο Νώε έχτιζε ένα πλοίο όταν δεν υπήρχε θάλασσα πουθενά και όλοι τον κορόιδευαν. Εβλεπε κάτι να έρχεται. Καιρός είναι να το δούμε κι εμείς.»

Σύντομα ο Ρέινολντς επινόησε την ιδέα του Earthship, ενός σπιτιού εκτός συμβατικών δικτύων που τροφοδοτείται με ηλιακή ενέργεια, ανακυκλώνει το νερό της βροχής και τα απόβλητά του, κατασκευάζεται από μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων και έχει μηδενικά έξοδα λειτουργίας. Εγκαταστάθηκε σε ένα κομμάτι ερήμου στο Νέο Μεξικό, όπου άρχισε να πειραματίζεται. Κάποια από τα σπίτια που έφτιαξε ήταν σκέτη καταστροφή, κάποια τεράστιες επιτυχίες. «Η πρόοδος έρχεται μέσα από τα λάθη». Τα επόμενα 25 χρόνια ο ίδιος και το συνεργείο του -μια ομάδα από ιδιοφυή φρικιά που τον ακολούθησαν- έφτιαξαν μια κοινότητα ενεργειακά ανεξάρτητη, ένα πεδίο δοκιμών για αυτόνομες κατοικίες που οδήγησαν στην τελειοποίηση του θρυλικού Earthship - το οποίο σήμερα ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο για να κατασκευάσει.

Η πορεία δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Οι πειραματικές του κατασκευές που αψηφούν τα πολιτειακά κριτήρια μιας οικοδομής τον έφεραν σε σύγκρουση με τις αρχές των ΗΠΑ που προασπίζουν τα συμφέροντα κάθε μεγάλης οικοδομικής επιχείρησης. Ξαφνικά βρέθηκε να κατηγορείται ότι παραβιάζει νόμους και του αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Εν μια νυκτί οι προσπάθειες τόσων ετών πήγαν στα σκουπίδια. «Οταν δημιουργείς το δικό σου ρεύμα, τη δική σου θέρμανση, το δικό σου σύστημα ύδρευσης, ουσιαστικά δημιουργείς τη δική σου πολιτική. Μάλλον αυτό φοβούνται», λέει.

Δεν το έβαλε κάτω. Στο ντοκιμαντέρ θα παρακολουθήσετε τον αγώνα του να στήσει και να περάσει ένα νομοθετικό πλαίσιο για τη δημιουργία ενός «πεδίου δοκιμών βιώσιμης αρχιτεκτονικής». Οι αποτυχίες έρχονται η μία μετά την άλλη. «Δεν ζητάμε λεφτά, ζητάμε την άδεια να φτιάξουμε ένα πεδίο δοκιμών αρχιτεκτονικής. Πριν από χρόνια, το Νέο Μεξικό έγινε τόπος δοκιμής της ατομικής βόμβας με συνοπτικές διαδικασίες, δεν μπορούμε να θυσιάσουμε μερικά στρέμματα ερήμου για να δοκιμάσουμε την αρχιτεκτονική;» Για αρκετό καιρό η απάντηση που δεχόταν ήταν συνεχώς όχι...

Τον Απρίλιο του 2005, ο Μάικ και 7 μέλη του συνεργείου του ανταποκρίνονται σε μια κλήση για βοήθεια από τα νησιά Αντάμαν που μόλις έχουν χτυπηθεί από το καταστροφικό τσουνάμι. Σε έναν τόπο που όλες οι υποδομές έχουν καταστραφεί, τα πηγάδια έχουν θαλασσινό νερό και χιλιάδες άνθρωποι ζουν χωρίς στέγη, οι ιδέες και οι κατασκευές του δίνουν μαγικές λύσεις. Ολα αυτά τον ενθαρρύνουν, επιστρέφει στις ΗΠΑ έτοιμος να παλέψει και πάλι για τον νομοθετικό πλαίσιο. Θα τα καταφέρει; Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί τη συναρπαστική εξέλιξη..

Της ΜΑΝΙΝΑΣ ΝΤΑΝΟΥ
(ΟΙΚΟ)