«ΠΙΕΣΗ – ΡΟΗ – ΔΙΑΦΥΓΗ» ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΚΑΝΑΛΙΟΥ ΕΚΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΚΗΦΙΣΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «ΠΙΕΣΗ – ΡΟΗ – ΔΙΑΦΥΓΗ» ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΚΑΝΑΛΙΟΥ ΕΚΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΚΗΦΙΣΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

Φοιτητής: Παναγιώτης Μαρτάκης
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Σάσα Λαδά
Παράδοση διπλωματικής: 1/7/2005

Πίεση – ροή - διαφυγή… Το φυσικό μετατρέπεται σταδιακά σε τεχνητό, η πόλη επιβάλλεται στην φύση που προϋπάρχει και την παραμορφώνει. Δράση – αντίδραση… Η φύση πιέζεται και αντιδρά, μετατρέποντας με την σειρά της την πόλη και τα στοιχεία της σε δημιούργημα μιας δύναμης που εκτονώνεται, που διαφεύγει.

Ο ποταμός Κηφισός αποτελεί για την Αθήνα το κατ΄ εξοχήν πεδίο επιβολής του τεχνικού περιβάλλοντος που κατασκευάζει η πόλη στην θέση της φύσης που προϋπάρχει. Από ένα ρέον φυσικό στοιχείο, ο ποταμός μετατράπηκε σταδιακά σε ένα τεχνητό έργο, ξεκινώντας με τον εγκιβωτισμό της κοίτης του και την δημιουργία τεχνητής εκβολής και φτάνοντας στην δημιουργία δρόμου ταχείας κυκλοφορίας στην θέση της πορείας του. Η ζωντανή θέα της ύπαρξης ενός ποταμού που ρέει μέσα από την πόλη θα διαγραφεί σταδιακά από την συλλογική αστική μνήμη καθώς δεν θα υπάρχει τίποτα να θυμίζει στις επόμενες γενιές το προϋπάρχον.

Η εκβολή του Κηφισού, αν και τεχνητό δημιούργημα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το μόνο σημείο που ο ποταμός δηλώνει την ύπαρξή του. Το κανάλι που δημιουργήθηκε για να διοχετεύσει τα νερά του ποταμού προς την θάλασσα, ορίζει ένα δυναμικό γραμμικό στοιχείο που εισβάλει βίαια στον θαλάσσιο χώρο. Παράλληλα, αποτελεί το σημείο από όπου ο ποταμός διαφεύγει από την πίεση που δέχεται από την πόλη που διέσχισε, συνεχίζοντας την πορεία του απελευθερωμένος από τεχνητούς εγκλωβισμούς.

Η δύναμη του νερού που διαφεύγει μέσα από τα στενά όρια του καναλιού είναι το μορφοποιητικό στοιχείο της επέμβασης. Το ποτάμι παρασύρει στο πέρασμά του κομμάτια της πόλης τα οποία πετάγονται βίαια στην εκβολή του, η τοποθέτηση και η συμπλοκή των οποίων φανερώνουν την δύναμη του στοιχείου που τα μορφοποίησε. Παράλληλα, τα σχήματα και τα υλικά τους παραπέμπουν στο παρελθόν τους, κάνουν δηλαδή διακριτό τον τόπο προέλευσης, την πόλη. Με αυτό τον τρόπο γίνεται μια προσπάθεια σχολιασμού και επαναπροσδιορισμού της σχέσης πόλη – φύση μέσα από το πρίσμα του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.

Η επέμβαση στο χώρο του καναλιού εκβολής του Κηφισού κινήθηκε σε δύο επίπεδα: στο πρώτο, γίνεται προσπάθεια, όπως προαναφέρθηκε, να σχολιαστεί και να επαναπροσδιοριστεί η σχέση πόλη – φύση, ενώ στο δεύτερο, επιχειρείται η διασύνδεση  της σχέσης αυτής με τις χρήσεις που προσδίδονται στο χώρο. Οι χρήσεις παίζουν ρόλο αφηγητή της ιστορίας της πορείας του ποταμού μέσα από την πόλη και συνδέουν τον χρήστη με την ιστορία και τον τόπο. Έτσι, όπως ο ποταμός δεχόμενος την πίεση της πόλης καταφέρνει να διαφύγει στην εκβολή, έτσι και ο χρήστης των χώρων που δημιουργούνται στο κανάλι εκβολής «διαφεύγουν» από την πόλη μέσω αυτών.

Δημιουργούνται δύο βασικά χωρικά σύνολα που σκοπός τους είναι η μεταφορά του χρήστη σε έναν διαφορετικό χώρο από αυτόν της πόλης, κυριολεκτικά και μεταφορικά: ένας σταθμός επιβίβασης υδροπλάνων και ένας σταθμός επιβίβασης σκαφών. Σε συνδυασμό με αυτά, δημιουργείται ένα σύνολο δημόσιων χώρων όπως μια υπερυψωμένη πλατεία πάνω από την θάλασσα, ένα κεντρικό κτίριο πολλαπλών χρήσεων και ένας πολυχώρος εκδηλώσεων. Τα στοιχεία αυτά συνδέονται μεταξύ τους δημιουργώντας μια κτιριακή οντότητα που μορφοποιήθηκε από την δύναμη του ποταμού, την δύναμη της φύσης.

Φοιτητής: Παναγιώτης Μαρτάκης
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Σάσα Λαδά
Παράδοση διπλωματικής: 1/7/2005

 Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.