Έργα μεταφορικών υποδομών ως μοχλός ανάκαμψης και ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας

Αγαπητοί Συνάδελφοι,
σας καλωσορίζουμε στη σημερινή εκδήλωση, στη διημερίδα του ΤΕΕ. Το ΤΕΕ συνεχίζει παρά τα προβλήματα ύπαρξης και λειτουργίας του, που έχουν δημιουργηθεί, να ανταπεξέρχεται στον θεσμικό Ρόλο του, ως Τεχνικού Συμβούλου της Πολιτείας. Η λειτουργία αυτή βρίσκεται σε αντιστοιχία με τον τεχνικό κόσμο, που αποτελεί τον κύριο μοχλό ανάπτυξης και παραγωγής σε αντίθεση με την ανεύθυνη αερολογία μεταπρατών και στημένων οικονομίστικων μελετητών. Η δέσμευσή μας εξακολουθεί, ότι το ΤΕΕ και όλος ο τεχνικός κόσμος θα προχωρήσουν σε κοινές δράσεις, κοινές διεκδικήσεις για την αντιμετώπιση των δύσκολων προβλημάτων που ζούμε.

Είναι πλέον δεδομένη η αποτυχία της πολιτικής κατεύθυνσης των 3 τελευταίων Κυβερνήσεων∙ αποτυχία που αποδέχεται πλέον ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ. Μόνο, ο εκάστοτε μόνιμα αποτυχών Υπουργός Οικονομικών χθες ο κ. Παπακωνσταντίνου, σήμερα ο κ. Στουρνάρας, που πιστεύει, όπως το 2010 προέβλεπε ότι θα είμαστε στις αγορές το 2011, ότι το 2014 έρχεται ανάκαμψη.
Αποτυχία που έχει σημαδέψει τη ζωή μας, τη χώρα μας, την αξιοπρέπεια κάθε Έλληνα. Λίγες ημέρες πριν ανακοινώθηκε ότι το χρέος μειώθηκε 1 δις €, έπειτα από 3 χρόνια διάλυσης της κοινωνικής συνοχής, του εναπομείναντα παραγωγικού ιστού, του κοινωνικού κράτους. 3 δις € ληστεύτηκαν από το ΕΤΑΑ (το 1,5 δις € από το ΤΣΜΕΔΕ). Ούτε σε απόλυτα νούμερα δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Ο τεχνικός κόσμος βουλιάζει καθημερινά:

Μηδενικός σχεδιασμός - φόροι - χρέη - αυξήσεις - κλείσιμο εταιρειών και μετανάστευση.
Εδώ και 1,5 χρόνο ζητήσαμε την ανακεφαλοποίηση του Ταμείου μας, με στόχο να χρηματοδοτηθούν έργα επ' ωφελείας της Χώρας μέσω του τραπεζικού συστήματος. Αντ' αυτού προβλέπονται αυξήσεις ασφαλιστικών εισφορών και η γνωστή διαχείριση της Τράπεζας της Ελλάδος συνεχίζεται.

Ο κατήφορος σε θεσμικό επίπεδο συνεχίζεται.

Η επιβολή νεοφιλελεύθερων δογματισμών που δεν έχουν εφαρμοστεί πουθενά στον πλανήτη συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Κατά παραγγελία μελέτες μαϊμού, για να αιτιολογήσουν πολιτικές απορρύθμισης, Επιτροπές και Ανεξάρτητες Αρχές, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού, για να χτυπήσουν παραγωγικούς τομείς και να κλείσουν τα μάτια στα καρτέλ δομικών υλικών. Αθέμιτος ανταγωνισμός, εκπτώσεις, στησίματα διαγωνισμών, όλα επιτρέπονται, μέσα από το δήθεν άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Μελέτες με εκπτώσεις 75% και 80% ανατίθενται και την ίδια στιγμή, με έναν διαγωνιζόμενο και έκπτωση 5%, επίσης. Η αδιαφάνεια, το χάος και η υποχώρηση της ποιότητας, τα κύρια χαρακτηριστικά που τα πληρώνουμε πολλαπλά στα έργα.
Σήμερα, η νέα θεσμική κατηφόρα προβλέπει από παπαγαλάκια των στημένων μελετητών ΚΕΠΕ, ΙΟΒΕ και άλλων, την κατάργηση της άδειας άσκησης, όχι πια στη λογική της απελευθέρωσης, αλλά της «πρωτοτυπίας» της μετατροπής της Χώρας σε ζούγκλα και στην αγοραία αντιμετώπιση των επιστημόνων της Χώρας.

Ταυτόχρονα η ανεργία έχει ξεφύγει, είναι εκτός ελέγχου και δεν καταγράφεται για τους Έλληνες επιστήμονες, ενώ οι εισακτέοι στο ΕΜΠ και τις πολυτεχνικές Σχολές αυξάνονται κατά χιλιάδες.
Οι δήθεν διαθρωτικές αλλαγές περιορίζονται μόνο στη μείωση μισθών και συντάξεων, στις αυξήσεις φόρων και εισφορών.

Η δήθεν ανάπτυξη έχει ανατεθεί σε όσους χαρίζεται η δημόσια περιουσία, τα κοινωνικά αγαθά και οι ανεκτίμητης αξίας δημόσιες εταιρείες. Δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί η ανεργία των 2 εκατ. με αυτές τις πολιτικές. Ακόμη και τα έργα παραχώρησης να ξεκινήσουν - που δεν ξεκίνησαν - είναι πια σταγόνα στον ωκεανό. Η δημόσια διοίκηση αντί να εκσυγχρονιστεί, διαλύεται σε γνώση, σε δομές, σε στελέχωση.

Αυτή η αδιέξοδη πολιτική πρέπει να ανατραπεί. Το μοντέλο της ύφεσης, της απορρύθμισης, της κατάρρευσης, του Κράτους Δικαίου, του κοινωνικού κράτους, του Συντάγματος ή θα σταματήσει ή θα οδηγήσει τη Χώρα σε ανεξέλεγκτες τραγικές καταστάσεις.

Η λύση δεν έρχεται χαρίζοντας δημόσιες υποδομές και περιουσία. Ανάπτυξη δεν επιτυγχάνεται ιδιωτικοποιώντας ανεκτίμητης στρατηγικής αξίας δίκτυα είτε ενεργειακά είτε τηλεπικοινωνιακά είτε συγκοινωνιακά. Οι επιπτώσεις γνωστές: η αστοχία κάποιων οικονομολόγων, επιεική χαρακτηρισμός, ο ανύπαρκτος σχεδιασμός, έφεραν το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος σε ένα από τα πιο ακριβά αεροδρόμια της Ευρώπης.

Οι συνέπειες χτυπούν τη Χώρα. Η ύφεση και ο κακός σχεδιασμός έχουν μειώσει εκπληκτικά τους κυκλοφοριακούς φόρτους στους αυτοκινητόδρομους, με προφανείς συνέπειες στην κοινωνία, στο κόστος και στα ίδια τα έργα.

Για τους λόγους και για την έγκυρη ενημέρωση των πολιτών, το ΤΕΕ αποφάσισε την ίδρυση Παρατηρητηρίου για τα έργα παραχώρησης, που μπορεί να συμμετέχει και το Υπουργείο.

Κύριε Υπουργέ,
Ζορίστε τις τράπεζες και επανακινείστε πραγματικά τα έργα στο σύνολό τους και όχι κουτσουρεμένα, με διαφάνεια και κοινωνική ευαισθησία. Μην προχωρήσετε δαπανώντας πόρους του ΕΣΠΑ για ελάφρυνση του ξένου τραπεζικού συστήματος.

Το ΤΑΙΠΕΔ, δημοπρατήριο χωρίς τιμές εκκίνησης, συνεχίζει με αδιαφάνεια , χωρίς να έχει ενημερώσει κανέναν, ποιες οι τιμές αφετηρίας, ποιες οι εκτιμήσεις εσόδων, ποιο το σχέδιο και οι δεσμεύσεις. Δεν έχει ενημερώσει γιατί όλα αυτά είναι ανύπαρκτα χωρίς να υπηρετείται το δημόσιο συμφέρον. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει μετεξελιχτεί σε Χωροτάκτη, Υπουργείο Δημοσίων Έργων, υπουργείο θεσμικής αποσύνθεσης.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,
το ΠΔΕ έχει μηδενιστεί. Το ΕΣΠΑ δυστυχώς κατευθύνεται σε αντίστοιχες λογικές. Οι προτάσεις μας για ωρίμανση μικρών και μεσαίων έργων δεν υιοθετήθηκαν. Η νέα προγραμματική περίοδος δεν περιλαμβάνει υποδομές και η προετοιμασία της είναι σε εμβρυακή μορφή. Επομένως, έργα δεν θα υπάρχουν.

Το τραπεζικό σύστημα σε αντίθεση με το άνοιγμα των επαγγελμάτων μαζεύεται σε 3 ομίλους με γνωστές αρνητικές συνέπειες για την εγγυοδοσία και τη χρηματοδότηση των έργων και της οικονομίας.

Πριν λίγους μήνες 256 πρότυπα δομικών υλικών εναρμονίστηκαν με την εθνική νομοθεσία, χωρίς μεταβατικές διατάξεις. Το έργα που τρέχουν κινδυνεύουν να απενταχθούν και όσα θεωρούνται ώριμα απαιτούν αναθεώρηση μελετών. Και όλα αυτά, για να εξυπηρετηθεί η παραγωγή συγκεκριμένων ευρωπαϊκών Χωρών, να κλείσουν ελληνικές βιοτεχνίες και βιομηχανίες, να ανέβει σημαντικά το κόστος των έργων, χωρίς η χώρα να αρθρώσει μια λέξη για αυτά.
Αν συνεχίσουμε έτσι, δεν θα υπάρχουμε σε σύντομο χρόνο. Πρέπει να αλλάξει ο πυρήνας της εφαρμοζόμενης πολιτικής.

Έχουμε καταθέσει σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση της κατάστασης και τις διατυπώνουμε ξανά, για να συζητηθούν στη διημερίδα:

1. Ένα ιεραρχημένο σχέδιο δημόσιων υποδομών είναι η μόνη λύση στον εφιάλτη που ζούμε και θα συνεχίσουμε, αν δεν αλλάξουμε ρότα.

Ένα σχέδιο που δεν θα έχει σκοπό τα έργα για τα έργα, τα έργα στην υπηρεσία της πολιτικής διαπραγμάτευσης, αλλά τις δημόσιες υποδομές στην υπηρεσία της οικοδόμησης παραγωγικής δομής, της αποκέντρωσης, της ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας και όχι συγκεκριμένων συμφερόντων.

2. Η Κυβέρνηση πρέπει να διαπραγματευτεί και να θέσει εκτός μνημονίου τις δημόσιες υποδομές και το ΠΔΕ. Να αλλάξει τους όρους της νέας προγραμματικής περιόδου, να απελευθερώσει τις παραγωγικές δυνάμεις από την υποταγή στους μεταπράτες και στο τραπεζικό σύστημα.

3. Το θεσμικό πλαίσιο παραγωγής έργων χρήζει αναθεώρησης. Δεν μπορεί οι Ο.Τ.Α. να έχουν το ίδιο πλαίσιο δημοπράτησης με τα Υπουργεία. Δεν μπορεί η Γ.Γ. Δημοσίων Έργων να μην έχει στρατηγική κατεύθυνση, σχεδιασμό ελέγχους, πρότυπα. Δεν μπορεί να μην έχει υπάρχουν πρότυπα συμβάσεων δημόσιων έργων, παραχωρήσεων, ΣΔΙΤ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα κακών συμβάσεων, τα έργα παραχώρησης. Χωρίς μελέτες εφαρμογής, χωρίς σοβαρούς προϋπολογισμούς, χωρίς πραγματικό χρονοδιάγραμμα.

4. Τα Μητρώα και τα τιμολόγια δημόσιων έργων πρέπει να αναθεωρηθούν. Τα Μητρώα πρέπει να μετεξελιχθούν σε πραγματικά Μητρώα ελέγχου και να απλοποιήσουν τις διαγωνιστικές διαδικασίες. Από την εμπειρία μας το κέρδος είναι η εξοικονόμηση 2 ετών καθυστερήσεων.
Τα τιμολόγια των δημοσίων έργων, πρέπει να πάψουν να υπάρχουν, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση, ένα σύγχρονο παρατηρητήριο τιμών και προδιαγραφών, χωρίς έλεγχο του αθέμιτου ανταγωνισμού. Χάνονται δις € από το ΕΣΠΑ, λόγω τιμολογίων.

5. Η πρότασή μας για άμεση ωρίμανση έργων και μετακύλιση του κύριου κόστους μελετών στη φάση της κατασκευή και της χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ.

6. Ομόλογο των απωλειών του ΕΤΑΑ και ανακεφαλαιοποίησή του, με σκοπό τη χρηματοδότηση έργων δημόσιων υποδομών.

7. Το σημαντικότερο όλων, όμως, είναι ο σχεδιασμός. Ειδικά στη σημερινή θεματολογία. Ο σχεδιασμός των μεταφορών, ο ρόλος και ο χαρακτηρισμός των λιμένων, των αξόνων οδοποιίας, των μέσων σταθερής τροχιάς όχι αντιμετωπίζοντας τη Χώρα ως διαμετακομιστικό τόπο υπηρεσιών, αλλά ως τόπο αειφόρου ανάπτυξης και δόμησης παραγωγικής δομής.

Το ΤΕΕ έχει ήδη ξεκινήσει μια σειρά από πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη διάσωση του τεχνικού κόσμου, στον σχεδιασμό των δημόσιων υποδομών, στην πρόταση για οικοδόμηση παραγωγικής δομής.

Πιο σημαντικές είναι:

• Η απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών και διαδικασιών της 1ης φάσης αξιολόγησης (το ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα πρέπει να περιλάβει άμεσα τιε περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις)
• Η ίδρυση παρατηρητηρίου τιμών και προδιαγραφών δομικών υλικών
• Η ελάφρυνση από διαδικασίες και γραφειοκρατικά βάρη (χαρακτηριστικά με τη διανομή ψηφιακής υπογραφής μια σειρά από χιλιάδες έγγραφα θα μπορούν να χορηγούνται ηλεκτρονικά)
• Δράσεις εξωστρέφειας, όπως η εκπροσώπηση της Χώρας για ανάληψη έργων καθώς και η συμμετοχή και των κατασκευαστών σε εκθέσεις του εξωτερικού και στο διαδίκτυο σε 5 ξένες γλώσσες
• Η εφαρμογή παρεμβάσεων της εξοικονόμησης ενέργειας σε όλα τα δημόσια και δημοτικά κτήρια (Σύμφωνο Δημάρχων, βράβευση ΤΕΕ από ευρωπαϊκή επιτροπή/ 4th Covenant of Mayors Ceremony, σε αντίθεση με κύκλους που θέλουν να μειώσουν τον Ρόλο και την ύπαρξη του ΤΕΕ)
Αν υπάρχουμε, το ΤΕΕ και ο τεχνικός κόσμος της Χώρας θα τα καταφέρει. Ελπίζουμε να σταματήσει η επίθεση σε όλα τα επίπεδα, που συνεχίζει με αμείωτη ένταση.

Συνάδελφοι,
Η διαχωριστική γραμμή είναι μεταξύ των υγιών παραγωγικών δυνάμεων και των μεταπρατών. Σε αυτό το δίλημμα όλοι πρέπει να πάρουν ξεκάθαρη θέση.
Καλή επιτυχία στη διημερίδα.
Όλοι μαζί, με συντονισμένη δράση, μπορούμε να τα καταφέρουμε και να ανατρέψουμε την ύφεση, τη φτώχεια και τον κατήφορο της Χώρας.
Ευχόμαστε ο Υπουργός να απαντήσει και στα θέματα της διημερίδας και να δεσμευτεί στη μη απορρύθμιση του τεχνικού κόσμου, που σύσσωμος θα είναι ενάντια στην κατάργηση της άδειας άσκησης επαγγέλματος.
Ελπίζουμε η παρουσία του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού να σηματοδοτήσει μια άλλη πολιτική στον χώρο των έργων, του τεχνικού κόσμου και της αντιμετώπισης του ΤΕΕ.

Χρήστος Σπίρτζης
Πρόεδρος ΤΕΕ