Οικοδομικές άδειες

Στο πλαίσιο της ανοιχτής πρόσκλησης στο διάλογο για την αρχιτεκτονική >>>

Δείτε τα ερωτήματα ΕΔΩ (& συμμετοχή σας)


Κατατέθηκε στη βουλή το νομοσχέδιο για τις οικοδομικές άδειες με το οποίο αλλάζει η λειτουργία των πολεοδομικών υπηρεσιών και ο τρόπος ελέγχου κατασκευών. Ποια είναι η άποψη σας για το νέο σύστημα έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχου των κατασκευών και πως θα επηρεάσει το επάγγελμα του αρχιτέκτονα;

Ύστερα από την απαξίωση του ρόλου του δημοσίου, ζητήθηκε απεγνωσμένα  η απλοποίηση του τρόπου έκδοσης αδειών (έστω με ευθύνη μηχανικού, με προϋπόθεση όμως την απλοποίηση και κωδικοποίηση της νομοθεσίας).

Με το Κεφ.Α. το ΥΠΕΚΑ-ΤΕΕ, αντί να κάνει τα αυτονόητα και να φτιάξει έναν απλούστατο κανονισμό (πχ η πρόταση Αθ.Ζούλια για τον Σ.Ο.) καταργώντας τις χιλιάδες των αντιφατικών σελίδων -και επομένως την πολυερμηνεία και τη διαφθορά, δεν έσβησε ούτε μια γραμμή από την χαοτική νομοθεσία αλλά επέρριψε σύσσωμη την ευθύνη στις πλάτες των μηχανικών υπό την απειλή εξοντωτικών ποινών.

Με το Κεφ.Β. (ελεγκτές δόμησης) η επέκταση, μετά τους ενεργειακούς επιθεωρητές, ενός ιδιωτικοποιημένου (άρα αυτο-) κατασταλτικού μηχανισμού, προσφέρεται στον λιμοκτονούντα κλάδο των μηχανικών ως «επαγγελματικό αντικείμενο».

Τέλος, στο Κεφ.Γ., τα Σ.Α. που αντικαθιστούν τις ΕΠΑΕ χωρίς να διαφέρουν από αυτές (η αλλαγή ονόματος απλά καταργεί το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους ώστε να μπορούν πλέον να επιβάλλουν και άποψη στο μελετητή) είναι επίσημα πλέον επιτροπές αστυνόμευσης της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, εντασσόμενα κι αυτά στον παραπάνω μηχανισμό.

Σε συνθήκες κρίσης η διοίκηση φροντίζει πρωτίστως για τα επαγγέλματα που διασφαλίζουν την κοινωνική τάξη και ασφάλεια. Υπό αυτό το πρίσμα, το νομοσχέδιο αναβαθμίζει το ρόλο μας καθώς εντασσόμαστε πλέον στα σώματα ασφαλείας - και ας τίθεται στην κατάψυξη ο σεβασμός στον επιστημονικό μας λόγο....

Αποτελεί η οικονομική κρίση μια ευκαιρία να επαναπροσδιοριστούν οι τρόποι που σχεδιάζουμε και οικοδομούμε τα κτίρια και το περιβάλλον σε παγκόσμια και τοπική κλίμακα;

«Ευκαιρία» είναι η σωστή λέξη. Η οικονομική κρίση δεν σχετίζεται με τον τρόπο που σχεδιάζαμε και οικοδομούσαμε έως σήμερα, άρα ο επαναπροσδιορισμός αυτού του τρόπου δεν θα αποτελέσει φυσική συνέπεια στα πλαίσια κάποιας ίασης. Όμως οι -άσχετες με την κρίση- ανατροπές στο σύστημα δόμησης καθίσταται δυνατό να εφαρμοστούν χάρη στο αναισθητικό σοκ που έχει αυτή προκαλέσει. Μια λειτουργική, αξιοκρατική και ευφυής διοίκηση θα αξιοποιούσε την παράλληλη συντεχνιακή αδράνεια για να αποτινάξει από το θεσμικό πλαίσιο κάθε  ανορθολογισμό. Μια διοίκηση ανίκανη, γραφειοκρατική ή και διαπλεκόμενη όμως, προάγει ρυθμίσεις που μοιάζουν άσχετες με τα διαπιστούμενα προβλήματα. Στην περίπτωση του ΥΠΕΚΑ-ΤΕΕ, η αρχιτεκτονική εισήχθη ως ασθενής με διθυραμβική διάγνωση εγκεφαλικού αλλά η επέμβαση τελικά αφορούσε ευνουχισμό....

Μοιραία γεννάται το ερώτημα αν η «αστοχία» αυτή είναι απλά δείγμα αδυναμίας κατανόησης και προχειρότητας μιας διοίκησης που άγεται και φέρεται από ευκαιριακά μικροσυμφέροντα ή, αντιθέτως, είναι ένδειξη προμελετημένης υποταγής σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις ιδιωτικοποίησης. Όμως το πρωτεύον ζήτημα είναι οτι με πρόσχημα τα -υπαρκτά ή μη- προβλήματα η κατάργηση της αρχιτεκτονικής πράξης, η ποινικοποίηση της ελεύθερης δημιουργίας, ο αποκλεισμός από τα δημόσια έργα, η τρομοκράτηση του αρχιτεκτονικού γραφείου μικρής κλίμακας και η δυσβάσταχτη αύξηση  των ασφαλιστικών εισφορών, έχουν ένα -σαφή κατά την άποψή μου- στόχο: την εξώθηση των αρχιτεκτόνων σε καθεστώς εξαρτημένης εργασίας εντός εταιρικών σχημάτων.

Αυτή η αλλοτροίωση, εάν δεν αποκρουστεί από το κοινωνικό σώμα ως ξένη με την ιστορία και τον τρόπο ζωής μας, μπορεί μόνο να οδηγήσει σε αρχιτεκτονικό μεσαίωνα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ:
Παρακάτω αναφέρω τα συμπτώματα, τις απαιτήσεις της κοινής λογικής και την αναντίστοιχη «θεραπεία» που εφαρμόστηκε:

Νοσηρό σύστημα παραγωγής έργων δημοσίου:
Αντί να παταχτεί η διαφθορά στις τεχνικές υπηρεσίες θεσμοθετήθηκε η πλήρης απομάκρυνση των «ενοχλητικών» μελετητών από το έργο με την απαγόρευση συμμετοχής τους στην επίβλεψη. Και αντί να αξιοποιηθεί η επιστημονική συνεισφορά των μηχανικών στον έλεγχο της κατασκευής, αυτοί υποχρεώθηκαν να υπάγονται σε κατασκευαστική εταιρεία ώστε ο επιστημονικός λόγος να μην έχει την παραμικρή ισχύ.

Ανάγκη Ενεργειακής βελτίωσης κτιρίων:
Διατυμπανίστηκε ο θάνατος του οπλισμένου σκυροδέματος και της οπτοπλινθοδομής (ιστορική αυθάδεια: χιλιάδες χρόνια μεσογειακής εμπειρίας ποινικοποιήθηκαν ως υπαίτια για την... κλιματική αλλαγή από τους δερβίσηδες της ξηράς δόμησης).  Αντί λοιπόν να δοθεί έστω ένα κίνητρο προς την κατεύθυνση του βιοκλιματικού σχεδιασμού -υπενθυμίζω εδώ οτι η πρωτοφανής εξάπλωση των ηλιακών συσσωρευτών οφείλεται αποκλειστικά στην ιδιωτική βούληση- επιβλήθηκε ο ΚΕΝΑΚ, ένας ανόητος κανονισμός που φορτώνει παράλογα φορτία στον πολίτη, προωθεί συγκεκριμένες λύσεις (άρα και εταιρείες), απαξιώνει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και θεωρεί οτι ο μηχανολογικός εξοπλισμός είναι ο μόνος ικανός να δώσει λύσεις.

Σπάνιοι και μη υλοποιούμενοι Αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί:
Μετά διθυράμβων η (αρχιτεκτόνισσα) ειδική γραμματέας του ΥΠΕΚΑ διαφήμιζε την αλλαγή του τρόπου διενέργειας των διαγωνισμών, διαμαρτυρόμενη για την απαξίωση, λέει, των αρχιτεκτόνων. Ο νέος νόμος θριαμβολογεί πως όλα τα σημαντικά δημόσια έργα θα γίνονται με αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, αλλά αντί να ορίσει αδιαπραγμάτευτα το ποιό έργο θεωρείται «σημαντικό», αφήνει τον χαρακτηρισμό στην εκάστοτε ερμηνεία των φορέων των ΟΤΑ και του δημοσίου. Και δεν αναφέρομαι στα έργα που η ίδια η ηγεσία έχει ήδη αναθέσει απευθείας σε διάφορους «αστέρες».

Διαφθορά στις ΕΠΑΕ και απόκλιση από το θεσμικό τους ρόλο:
Όποιον αξιοπρεπή αρχιτέκτονα και να ρωτήσετε θα συμφωνήσει πως πρέπει να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία των ΕΠΑΕ ως συμβούλων και όχι ελεγκτών, να γίνουν δημόσιες οι συνεδριάσεις, να σταματήσει η 2πλή ψήφος του προέδρου, η στελέχωση με υπόδειξη των κομματικών επιτελείων, να ελεγχθεί η εκτροφή κυκλωμάτων αθέμιτου ανταγωνισμού και, κυρίως, να μην ελέγχεται αρχιτέκτονας από αρχιτέκτονα. Αντ'αυτών, οι ΕΠΑΕ απλά μετονομάστηκαν σε Σ.Α. και θα ελέγχουν πλέον πρωτίστως τους αρχιτέκτονες, που δεν θα συμμορφώνονται με τον «τσελεμεντέ» του ΥΠΕΚΑ.

Αρχιτεκτονική ένδεια και καταστροφή της υπαίθρου:
Αντί να ασκείται επιτέλους η αρχιτεκτονική από αρχιτέκτονες, αντί να καταργηθούν οι απαράδεκτοι ειδικοί όροι δόμησης και να προσαρμοστεί η διοίκηση με τις επιταγές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, εξαπλώνεται το σύστημα μορφολογικής τυποποίησης ώστε να γίνει ο μιμητισμός κανόνας που θα αποκλείει ειδικά τους αρχιτέκτονες (σημειωτέα εδώ η συμπλεγματική συμπεριφορά των «αρχιτεκτόνων» του ΥΠΕΚΑ η οποίοι δεν επτοήθησαν από την σύσσωμη απόρριψη των προτάσεών τους από την αρχιτεκτονική κοινότητα -11^ο ΠΣΑ, ΣΑΔΑΣ, ΕΜΠ, Δημόσια Διαβούλευση- αλλά προφανώς από αντίδραση στην κριτική προσέθεσαν την παρ.3 στο άρθρο 25).

Αυθαίρετη Δόμηση - Ημιυπαίθριοι:
Δεν ήταν οι αρχιτέκτονες οι υπαίτιοι της καθιέρωσης του «κλεισίματος» των ημιυπαιθρίων (αντιθέτως, με τη συμμετοχή του κράτους και του ΤΕΕ, μόνοι αυτοί εκτοπίστηκαν από την πιάτσα των εργολάβων ως ενοχλητικοί παρίες του συστήματος της κερδοσκοπίας). Η Διοίκηση δεν είχε παρά να κεφαλαιοποιήσει τα θετικά αποτελέσματα που είχε στην κοινωνική συνείδηση η επί χρόνια ηρωική αντίσταση των αρχιτεκτόνων (που συχνά αποκλείονταν από την αγορά λόγω της άρνησής τους να ευτελίσουν την αρχιτεκτονική σε εμπόρευμα). Αντί όμως να τελειώνει μια και καλή με την αυθαίρετη δόμηση, με τους νόμους της «τακτοποίησης» και της νομιμοποίησης δικαίωσε ξανά τους παρανομούντες, ανανέωσε την εντολή προς τους πολίτες να μην ενδιαφέρονται για την αρχιτεκτονική και την ασφάλεια των κατασκευών και παρέδωσε τους αρχιτέκτονες στον περίγελο του κόσμου της κατασκευής -να χάνουν από πελάτες και όσους πολίτες τους εμπιστεύτηκαν.

του Ανδρέα Μαριάτου