Που πρέπει να αποσκοπούν οι ΕΠΑΕ (Γ’ Μέρος)

<< Α Μέρος   << Β Μέρος

Ζούμε σε μία εποχή όπου από την μια νομιμοποιούνται οι ημιυπαίθριοι και από την άλλη κάθε μήνα δημιουργούνται χιλιάδες νέοι άνεργοι. Η παραοικονομία ανθεί, η αυθαιρεσία έχει εγκατασταθεί μόνιμα και οι δουλειές είναι λίγες.

Η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και του αστικού τοπίου είναι καθημερινή υπόθεση, ενώ θέματα όπως προσαρμογή στο τοπίο, ενοποίηση ακαλύπτων, εξασφάλιση συνθηκών άνεσης, φυσικού φωτισμού,  δροσισμού, ηλιασμού και σκίασης, εξοικονόμηση ενέργειας, οικολογικά οικοδομικά υλικά, παθητικά ηλιακά ή υβριδικά συστήματα, κ.α. είναι παράμετροι ανύπαρκτοι στις χιλιάδες μελέτες που παραπέμπονται στις ΕΠΑΕ.

Και συχνά επιτυχημένοι μηχανικοί θεωρούνται αυτοί που ξέρουν να τεντώνουν τις διατάξεις του ΓΟΚ και να χρησιμοποιούν τα παραθυράκια του ώστε να πετύχουν τον μεγαλύτερο δυνατόν όγκο κτιρίου και την υπέρμετρη εκμετάλλευση του κάθε οικοπέδου-ακινήτου.

Τι κάνουμε λοιπόν; Μήπως πρέπει να καταργηθούν οι Αρχιτεκτονικές Επιτροπές;
Σκεφτείτε το, λιγότεροι έλεγχοι για να βγει μια άδεια, πιο εύκολη ή και πιο φθηνή κατασκευή, μεγαλύτερη «ευελιξία» στην σχεδίαση (τι μπορεί να σταματήσει ένας νεοδιόριστος ελεγκτής πολεοδομικού γραφείου σε μια μελέτη ξενοδοχείου, εμπορικού κέντρου, πολυκατοικίας δίπλα σε διατηρητέο).

Θα αυξηθούν μήπως οι δουλειές τότε, που σήμερα βρίσκονται σε τραγική ύφεση. Ή μήπως το παραγόμενο προϊόν δηλαδή τα κτίρια θα είναι ωραιότερα, λειτουργικότερα και προσαρμοσμένα στην τοποθεσία. Ή δεν θα έπρεπε να μας απασχολούν αυτά τα θέματα;

Τα γεγονότα δεν οδηγούν σ’ αυτό το συμπέρασμα. Οι δουλειές δεν θα αυξηθούν αν αφεθούν όλα ελεύθερα, όπως εξάλλου γίνεται χρόνια τώρα και οι δουλειές μειώθηκαν. Όχι όμως εξαιτίας του ελέγχου των Αρχιτεκτονικών Επιτροπών.

Αντίθετα πιστεύω ότι οι Αρχιτεκτονικές Επιτροπές μπορούν και καλύτερα. Θα πρέπει να ξαναδούν προσεκτικά τον ρόλο τους και τις δυνατότητες που τους παρέχει το νομικό πλαίσιο λειτουργίας τους. Να βελτιωθούν, αποδίδοντας το μέγιστο δυνατόν αποτέλεσμα προς την κατεύθυνση αναβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης των ενοίκων των κτιρίων που εγκρίνουν και προστασίας του περιβάλλοντος.

-Να θυμούνται ότι είναι Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και αυτόν το ρόλο οφείλουν να διαδραματίσουν κατά τις έστω σημειακές επεμβάσεις τους στην παραγωγή του δομημένου περιβάλλοντος, καθώς και ότι είναι συλλογικό όργανο και έτσι πρέπει να λειτουργούν.

-Να στοχεύουν στην επίτευξη αποτελεσμάτων σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, αποφεύγοντας στείρες αντιπαραθέσεις, μη ξεχνώντας ότι οι ΕΠΑΕ δεν υπάρχουν για να κάνουν δύσκολη τη ζωή των μελετητών ή και
κατασκευαστών που παλεύουν να επιβιώσουν στις σημερινές δύσκολες συγκυρίες, ούτε για να επιβάλλουν ατομικές ή προσωπικές απόψεις περί αρχιτεκτονικής, αλλά να ελέγχουν την σωστή και ολοκληρωμένη έκφραση της αρχιτεκτονικής άποψης που επέλεξε ο μελετητής.

-Να φροντίζουν να κατευθύνουν τους μελετητές και κατασκευαστές προς την κατασκευή αρτιότερων έργων με χρήση νέων μεθόδων και τεχνολογιών, σεβασμό στο περιβάλλον, βελτίωση συνθηκών διαβίωσης, εξοικονόμηση ενέργειας και γενικά όλα όσα λέγονται τα τελευταία χρόνια ενόψει των κλιματικών αλλαγών που πρέπει να σταματήσουν να είναι λόγια και να γίνουν πράξη.

-Και να παίρνουν πρωτοβουλίες για τα φυσικά τοπία, τις προστατευόμενες περιοχές, την παράδοση και το κλίμα.

Προτάσεις για την επίτευξη της βελτίωσης της αποδοτικότητας

Συγκεκριμένα προτείνεται:
- Να γίνεται σε διαρκή βάση, με ευθύνη του ΤΕΕ, ενημέρωση του κοινού, του συνόλου του τεχνικού κόσμου και ιδιαίτερα των νέων μηχανικών ότι οι μελέτες των έργων πρέπει να ανταποκρίνονται στις επιταγές της νομοθεσίας για σωστή ένταξη του κάθε κτιρίου στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον και στο οικοδομικό τετράγωνο, για εξασφάλιση των καλύτερων το δυνατόν όρων διαβίωσης των ενοίκων και των περιοίκων, βελτίωση αισθητικής και λειτουργικότητας, προστασία περιβάλλοντος, εξοικονόμηση ενέργειας κτλ.

- Να θεσπιστεί η καθιέρωση του προελέγχου της μελέτης ως υποχρεωτική για κατασκευές μέσα σε εγκεκριμένο σχέδιο και οικισμούς γενικά (όταν η μελέτη είναι πανέτοιμη για κατασκευή δύσκολα αλλάζει η θέση του κτιρίου στο Ο.Τ. ή η σύνθεση των όγκων του).

- Να γίνεται υποχρεωτικά έλεγχος των κατασκευών πριν την ηλεκτροδότηση-υδροδότηση κτλ.

- Να γίνεται εισαγωγικό σεμινάριο των μελών νέων Αρχιτεκτονικών Επιτροπών, με ευθύνη του ΤΕΕ ΤΚΜ, σε όλα τα θέματα αρμοδιότητάς τους (γενική νομοθεσία για συλλογικά όργανα του δημοσίου, εγκυρότητα διοικητικών πράξεων, αρμοδιότητες και δυνατότητες επεμβάσεων κτλ).

- Οι Αρχιτεκτονικές Επιτροπές να συναντώνται κάθε 4 μήνες, με πρωτοβουλία και ευθύνη του ΣΑΘ, ώστε να συζητούν μεταξύ τους, να επιλύουν τυχόν απορίες και προβλήματα και να χαράσσουν κοινή γραμμή και στάση. Η καλή συνεργασία των μελών των ΕΠΑΕ είναι απαραίτητη για την απόδοσή της ως συνόλου (όλων των ΕΠΑΕ) όσο άξια και ικανά και αν είναι τα μέλη της ως άτομα.

- Μία φορά τον χρόνο να συναντώνται οι επιτροπές του νομού, με ευθύνη του ΤΕΕ ΤΚΜ, να ενημερώνονται και να χαράσσουν γραμμή για την στάση τους σε θέματα που ναι μεν δεν επιβάλλονται ρητά από το ισχύον νομικό πλαίσιο, αποτελούν όμως επιτακτική ευθύνη του ρόλου τους και του ονόματος που φέρουν, αρχι-τέκτονες

- Ο έλεγχος των μελετών της Άνω Πόλης να σταματήσει να διενεργείται σε Α΄βαθμό από την Β’ ΕΠΑΕ, αλλά να γίνεται από την ΕΠΑΕ Κέντρου ή μια νέα 4η Α’ ΕΠΑΕ, ώστε να υπάρχει δυνατότητα εκδίκασης ένστασης από Β’ ΕΠΑΕ και όχι μόνον από δικαστήριο ή το ΑΠΑΣ όταν συστήνεται.

- Να εξεταστεί η πιθανότητα επιλογής των μελών ΕΠΑΕ από το σύνολο των συναδέλφων. Αυτό μπορεί να γίνει δοκιμαστικά σε 1η φάση για τον εκπρόσωπο ΣΑΘ, που οι αριθμοί το επιτρέπουν ευκολότερα.

Αλεξάνδρα Τσαχαλίνα
ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ, διευθύντρια Πολεοδομίας Δυτικής Θεσσαλονίκης