Προβλήματα ΕΠΑΕ στο νομό Δωδεκανήσου

Οι  Πρωτοβάθμιες και Δευτεροβάθμιες ΕΠΑΕ του Νομού Δωδεκανήσου, που λειτουργούν σε Ρόδο και Κω, αντιμετωπίζουν λίγο ή πολύ τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίζουν και οι υπόλοιπες ΕΠΑΕ της χώρας.

Επιγραμματικά αναφέρονται :

• Προβλήματα στην λειτουργία των επιτροπών.
• Προβλήματα στον ορισμό μελών των ΕΠΑΕ.
• Αντικειμενική και αξιοκρατική αξιολόγηση των μελετών.
• Αναβάθμιση της ποιότητας των υποβαλλόμενων μελετών.
• Υλοποίησης των έργων σύμφωνα με τις εγκεκριμένες από την ΕΠΑΕ μελέτες.
• Διάχυση του έργου της ΕΠΑΕ στην κοινωνία.

Ο σύλλογός μας, εκτός των παραπάνω, θα ήθελε να σταθεί σε ένα θέμα που κατά την άποψή του αποτελεί ουσιαστική παθογένεια της λειτουργίας των επιτροπών και που χρίζει ιδιαίτερης προσοχής.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 2 της 31252/87 Απόφασης « περί Σύνθεσης των πρωτοβάθμιων ΕΠΑΕ » αναφέρεται :
Η επιτροπή είναι τετραμελής και απαρτίζεται από :

• Έναν υπάλληλο αρχιτέκτονα της οικείας Δ/νσης Πολεοδομίας, ως προέδρου.
• Έναν υπάλληλο αρχιτέκτονα των ΟΤΑ ως εκπρόσωπο της ΤΕΔΚ.
• Έναν αρχιτέκτονα ως εκπρόσωπο του ΤΕΕ.
• Έναν αρχιτέκτονα ως εκπρόσωπο του ΣΑΔΑΣ ή του τοπικού Συλλόγου, αν υπάρχει.

Επίσης οι ΕΠΑΕ αποτελούν οργανικό κομμάτι των Πολεοδομιών, ανήκουν  σ' αυτές και έχουν την ευθύνη λειτουργίας τους, σύμφωνα με το άρθρο 1  παρ. 1 της προαναφερθείσας απόφασης « περί Σύστασης επιτροπών ΕΠΑΕ ».

Τα πολεοδομικά γραφεία ελέγχουν την εφαρμογή των πολεοδομικών διατάξεων ενώ οι ΕΠΑΕ την ένταξη του κτιρίου στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον ώστε στα πλαίσια των στόχων της οικιστικής ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης (Άρθρο 3 παρ.1 του Ν.1577/85).

Είναι γνωστό σε όλους ότι οι πολεοδομίες της χώρας αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα, θεσμικά, οργανωτικά και άλλα, με αποτέλεσμα την συνεχή απαξίωσή τους από το κράτος, τους πολίτες αλλά και από τους ίδιους τους μηχανικούς που συναλλάσσονται μαζί τους.

Η συσσώρευση των προβλημάτων και η ρουτίνα της καθημερινότητας μετατρέπονται σε νοοτροπία της «διεκπεραίωσης» ενώ οι μελέτες αντιμετωπίζονται ως  «άδειες»  με μόνο και ικανό στοιχείο το ορθό τοπογραφικό και διάγραμμα κάλυψης.

Η υπηρεσιακή αντίληψη διαχέεται στις ΕΠΑΕ διάμεσο κυρίως του προέδρου της, που έχει συνήθως τον κύριο λόγο στις συνεδριάσεις, αφού γνωρίζει καλύτερα τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες της μελέτης, του ιδιώτη, του έργου, του χώρου επέμβασης κ.λ.π.

Οι μελέτες αξιολογούνται ως προς την  πολεοδομική τους διάσταση, αφού αυτό ενδιαφέρει κυρίως τον πρόεδρο, ενώ κάποιες προσπάθειες αρχιτεκτονικής συζήτησης ή αξιολόγησης περιορίζονται στο τυπικό της διαδικασίας με το πρόσχημα του στενού χρόνου συνεδρίασης.

Από την πλευρά τους τα άλλα μέλη της επιτροπής, για τον δε εκπρόσωπο της ΤΕΔΚ της περισσότερες φορές απουσιάζει από τις συνεδριάσεις αφού έχει μονίμως φόρτο εργασίας ή είναι απασχολημένος σε άλλες επιτροπές, για δε τους εκπροσώπους του ΤΕΕ και ΣΑΔΑΣ, που συνήθως είναι ελευθεροεπαγγελματίες αρχιτέκτονες, η παρουσίες είναι συστηματικότερες αλλά η όποια διάθεση αρχιτεκτονικής συζήτησης καταπνίγεται στο ότι « η αρχιτεκτονική είναι υποκειμενική και εμένα έτσι μ' αρέσει » .  

Έτσι στις συνεδριάσεις των ΕΠΑΕ υποβάλλονται μελέτες με χαμηλή αρχιτεκτονική ποιότητα αλλά με άριστη πολεοδομική τεκμηρίωση από συναδέλφους ή  μη, που αδιαφορούν για το παραγόμενο έργο που εκτός των άλλων είναι και ψευδές αφού το κτίριο που υποβάλλεται στην ΕΠΑΕ για αξιολόγηση καμία σχέση δεν έχει με αυτό που στο τέλος θα κατασκευαστεί και ηλεκτροδοτηθεί.

Οι ΕΠΑΕ είναι μία από τις τρείς θεσμοθετημένες αμιγώς Αρχιτεκτονικές επιτροπές της χώρας, που ελέγχουν, αξιολογούν ή έχουν άποψη σε θέματα, ευαίσθητα ή μη, που έχουν αρχιτεκτονικό λόγο σε όλα τα έργα μεγάλης κλίμακας, Δημόσια ή ιδιωτικά και άρα κατά τον Νόμο αποτελούν το εργαλείο εκείνο του κράτους που θα προστατεύσει το φυσικό αδόμητο περιβάλλον και θα επιτρέψει την ορθολογική και ισόρροπη ανάπτυξη του δομημένου περιβάλλοντος προς όφελος του πολίτη και της πόλης γενικότερα.

Συνεπώς  θα πρέπει να απαρτίζεται από πρόεδρο και μέλη με στόχους, με όραμα, με ευαισθησίες, με αγάπη για την αρχιτεκτονική, που να δίνει κίνητρα,   η ίδια καταρχάς με την συμπεριφορά της και την λειτουργία της,  προς όφελος της αρχιτεκτονικής και του πολιτισμού που αυτή παράγει.

Θα πρέπει να απαλλαγεί άμεσα από την υπηρεσιακή νοοτροπία και τα συμφέροντα της αγοράς και να στραφεί σ' αυτό που είναι ταγμένη να κάνει.

Εμείς οι αρχιτέκτονες, από την πλευρά μας, οφείλουμε να την προστατεύσουμε, να την ισχυροποιήσουμε και να την καταστήσουμε ένα αξιόλογο όργανο αρχιτεκτονικού ελέγχου  και όχι τυπικής διαδικασίας.

Για το Δ.Σ.
Ιωάννης Μαρουλλάκης, πρόεδρος
Δημήτριος Μελένος, αντιπρόεδρος