ΥΠΟΓΕΙΑ - ΠΟΣΟ ΧΑΜΗΛΑ ΘΑ ΠΕΣΟΥΜΕ ??

Παρατηρούμε με ανησυχία, σε κάθε τροποποίηση του ΓΟΚ , τις τάσεις συνεχών περιορισμών, βύθισης και συσκότισης των υπογείων στα ελληνικά κτίρια (βλ. 3212/2003 και 3775/2009 για τους ημιυπαίθριους και τα υπόγεια). Έχει πλέον καταντήσει κουραστική και ανιαρή αυτή η "must" κεκτημένη συνήθεια συνεχούς μείωσης των επιτρεπομένων, όπως συμβαίνει με τον 3775/2009, όπου με αφορμή  την τακτοποίηση της αλλαγής χρήσης των υπαρχόντων υπογείων από αποθήκες σε χώρους κυρίας χρήσης, βυθίζει τα νέα υπόγεια ακόμα πιο χαμηλά (στα 0,80 εκ!! από το περιβάλλον έδαφος, με σχεδόν ολοσχερή κατάργηση ανοιγμάτων ), αδιαφορώντας ακόμα και για θέματα ασφαλούς αποχέτευσης και πυρασφάλειας (Να μπορεί να φτάσει η μάνικα του πυροσβέστη, βρε αδερφέ!).

Η αλλαγή αυτή γίνεται φυσικά (όπως πάντα) ΔΗΘΕΝ στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος, της μυστηριώδους αντίληψης για ανάγκη μείωσης των ΣΔ και της βελτίωσης !!?? των συνθηκών ζωής του ανθρώπου που προέρχεται από την μείωση αυτή.

Διαβλέποντας τις καταστροφικές συνέπειες αυτής της κεκτημένης τάσης που για άγνωστους σε εμένα λόγους προτείνει και θεσμοθετεί συνεχή μείωση των πάντων (ΣΔ, Κάλυψη, Ημιυπαίθριοι, Υπόγεια, Ύψη κτιρίων κλπ) και πριν χαθεί ένα ακόμα σημαντικό κτιριοδομικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής , της πολεοδομίας, της ασφάλειας, της υγιεινής, της λειτουργικότητας και του βιοκλιματικού σχεδιασμού στον βωμό μιας υστερικής και κατά την γνώμη μου απόλυτα αντιεπιστημονικής και απλοϊκής προσέγγισης σοβαρών κτιριοδομικών θεμάτων, αποφασίσαμε να διερευνήσουμε κάπως περισσότερο το παρεξηγημένο αυτό θέμα των  υπογείων.  Ιδιαιτέρως επισημαίνουμε τις συνεχείς διεθνείς τάσεις επέκτασης τόσο του κοινόχρηστου χώρου και των δικτύων όσο και του ιδιωτικού χώρου με κύριες χρήσεις στον υπόγειο χώρο (urbanisme souterrain ).

Όταν εμείς στην χώρα μας για μυστηριώδεις λόγους υποχρεωνόμαστε να θάβουμε και να κρύβουμε ολοένα και περισσότερο τα υπόγειά μας, σε άλλες χώρες γίνονται σημαντικές προσπάθειες φωτισμού και αερισμού των υπόγειων χώρων σε οποιοδήποτε βάθος (πχ. Εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο "Les Halles" - Paris ), με γνώμονα την καλύτερη και ασφαλέστερη διαβίωση και δραστηριοποίηση του ανθρώπου στους χώρους αυτούς που τους θεωρούν σαν λειτουργικούς δομημένους χώρους για την αξιοπρεπή άσκηση ανθρώπινων λειτουργιών και όχι σαν απεχθή και ανασφαλή υγρά κατώγια, καταφύγια για τα τρωκτικά.

ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ
 
H περίφημη cour Anglaise - μέθοδος κτισίματος για τον φωτισμό και αερισμό των υπογείων.
Επισημαίνουμε την έξοδο πυρασφαλείας.

ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ

Θα προσπαθήσουμε εδώ να προτείνουμε μια διαφορετική αρχή σκέψης , μια διαφορετική αντίληψη για την νομοθετική αντιμετώπιση του θέματος των υπογείων.

Κατ' αρχάς, μετά την ισχύ και εφαρμογή του 3775/2009 αρθρα 40 και 41 και την τακτοποίηση των υπογείων των οποίων η οροφή βρίσκεται μέχρι και 1,50 μ από το περιβάλλον έδαφος, που άλλαξαν ή θα αλλάξουν χρήση, θεωρούμε ότι είναι πλέον αδιανόητη κάθε εμπλοκή της αλλαγής χρήσης τους σε θέματα νομιμότητας, εφ'όσον η νέα χρήση τους επιτρέπεται στην περιοχή.

Επίσης ανόητη και αντίθετη στις διατάξεις της πυρασφάλειας και υγιεινής ,είναι και κάθε απαίτηση παρεμπόδισης του φωτισμού, αερισμού και ασφαλούς αποχέτευσης των υπογείων με την οποιαδήποτε υποχρέωση "θαψίματός" τους. Αφού οι χώροι αποκτούν πλέον την δυνατότητα μετατροπής τους σε χώρους κυρίας χρήσης είναι αυτονόητη η δυνατότητά τους (υποχρεωτική! βάση του κτιριοδομικού κανονισμού για χώρους κυρίας χρήσεως) για πρόσθετο φωτισμό και αερισμό, πάντα εντός του επιτρεπόμενου ιδεατού στερεού του κτιρίου.

ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σχηματικές τομές

Υπόγεια στο Συνεχές σύστημα

Ας απαγκιστρωθούμε σταδιακά από ιδεοληψίες για δήθεν επιπτώσεις στο Περιβάλλον από δήθεν αυξήσεις ΣΔ . Είναι προφανές ότι καμία απολύτως επιβάρυνση στο περιβάλλον δεν θα προκαλέσει ένα υπόγειο που βρίσκεται εντός του νομίμου ιδεατού στερεού του όγκου ενός κτιρίου, αν αλλάξει η χρήση του σε χώρο κυρίας χρήσης ή αν φωτισθεί και αερισθεί με κάποιο κτιριοδομικό τρόπο. Αντίθετα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βελτιώσει και θα κάνει πιο άνετες και αξιοπρεπείς, τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων- χρηστών τους, σύμφωνα και με τους ορισμούς του Συντάγματος. Επίσης στις περισσότερες περιπτώσεις (μονοκατοικίες, μεζονέτες κλπ ) δεν θα αυξήσουν ούτε καν την "περίφημη" πυκνότητα κατοίκησης τους, απλά θα κάνουν πιο άνετες τις συνθήκες διαβίωσης των χρηστών τους.

Αλλά και στην περίπτωση πολυκατοικιών ή άλλων πολυώροφων κτιρίων, εφόσον κατασκευασθούν σύμφωνα με όλες τις απαιτήσεις και προδιαγραφές του κτιριοδομικού κανονισμού ώστε να είναι ασφαλείς και υγιείς για κύριες χρήσεις πάλι δεν θα προκαλέσουν κάποια ιδιαίτερη επιβάρυνση στο περιβάλλον και τις υποδομές. Αντίθετα θα δημιουργήσουν σημαντικές οικονομίες κλίμακος και θα αποτρέψουν ή θα περιορίσουν την συνεχή επέκταση του δομημένου χώρου σε βάρος του φυσικού χώρου.

Τέτοιου είδους περιορισμοί και διωκτικές αντιλήψεις εναντίον των υπογείων, σε συνδυασμό και με την τρομοκρατική νομοθεσία για τα αυθαίρετα, ωθούν (ή διευκολύνουν ! ) χιλιάδες ανθρώπους στην ισόβια απόκρυψη εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων υπογείων και την ισόβια αποφυγή πληρωμής των δημοτικών τελών και των αντίστοιχων φόρων, για την επιφάνεια και την χρήση που τους κάνουν. 

Υπόγεια σε οικόπεδα με προκήπιο

Θεωρούμε ότι στον υπό αναθεώρηση (κατά την γνώμη μας στον έχοντα ανάγκη ριζικής αλλαγής!) ΓΟΚ,
θα πρέπει πλέον να είναι υποχρεωτική η κατασκευή και η φορολόγηση ενός υπογείου χώρου σε κάθε κτίριο (εντός και εκτός σχεδίου!). Η οροφή του υπογείου θα είναι σε μια στάθμη μέχρι 1,50 μ. από το περιβάλλον διαμορφωμένο έδαφος και θα υπάρχει υποχρεωτική πρόβλεψη φωτισμού και αερισμού με κάποιο κτιριοδομικό «εργαλείο» (πόρτα, παράθυρο, φωταγωγός, cour anglaise, κλπ. Ο χώρος αυτός, θα είναι υποχρεωτικά εντός του επιτρεπτού ιδεατού στερεού του κτιρίου, δεν θα μετρά ποτέ σε οποιοδήποτε ΣΔ , αλλά θα αναφέρεται παντού και θα χρεώνεται κανονικά με τους αντίστοιχους φόρους ανάλογα με την χρήση του και σύμφωνα με τα επιτρεπόμενα στην περιοχή.
Έτσι βοηθητικοί χώροι (λεβητοστάσια, αντλιοστάσια, μηχανοστάσια, χώροι στάθμευσης κλπ ) θα πληρώνονται με μια (α) τιμή, ενώ χώροι κυρίας χρήσης θα πληρώνονται με την αντίστοιχη τιμή των χώρων αυτών στην περιοχή, που μπορεί να είναι αρκετές φορές πολλαπλάσια του α.

Επίσης υπενθυμίζουμε ότι σε κεντρικές και σε άλλες καθορισμένες περιοχές της πόλης και των προαστίων της, είναι επιθυμητό και αναγκαίο να υποχρεώνονται οι ιδιοκτήτες κάποιων μεγάλων κτιρίων, καθώς και όλες οι Υπηρεσίες του Δημοσίου και του Δήμου με ιδιόκτητα κτίρια, να κατασκευάζουν και να συντηρούν τουλάχιστον και ένα δεύτερο κοινόχρηστο μπετόκτιστο υπόγειο προορισμένο για ειδικές χρήσεις που έχουν σχέση με την ασφάλεια του ανθρώπου (όπως πχ. καταφύγια πολέμου και κλιματολογικών καταστροφών, εγκαταστάσεις αποθήκευσης εξοπλισμού πυρασφάλειας κλπ ). Επίσης πρέπει να επισημάνουμε την ολοένα αυξανόμενη αναγκαιότητα υπόγειων χώρων για εγκαταστάσεις βιοκλιματικών εφαρμογών (πχ. γεωθερμία), μηχανολογικές εγκαταστάσεις ΑΠΕ τόσο στις περιοχές ΕΝΤΟΣ όσο και στις περιοχές ΕΚΤΟΣ των ορίων οικισμών.

Κάθε μείωση λοιπόν των οικοδομήσιμων χώρων στά υπόγεια θα είναι σε βάρος των συνθηκών διαβίωσης και της ασφάλειας  των κατοίκων χρηστών του και τελικά αντίθετη στις διατάξεις του Συντάγματος.

Tου Αθ.Ζούλια - Δρ. Αρχιτέκτονα - Πολεοδόμου