ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ‘’ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ’’;

Όσοι συμμετέχουν στους αρχιτεκτονικούς συλλόγους στην Περιφέρεια, σε πανελλαδική κλίμακα στον ΣΑΔΑΣ-Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων, στο Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, στην Επιστημονική Επιτροπή αρχιτεκτόνων του ΤΕΕ, στο ελληνικό τμήμα της UIA,στις Αρχιτεκτονικές Σχολές  γνωρίζουν ότι ασχολούνται με τις επιλεγμένες προτεραιότητες που θέτουν οι Φορείς τους, λειτουργούν ‘’παράλληλα’’ καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να διασταυρωθούν, να καλλιεργήσουν μια πιο μόνιμη συνεργασία και κοινή δράση, να προχωρήσουν στέρεα σε επεξεργασίες για θέματα ζωτικής σημασίας για τον κλάδο των αρχιτεκτόνων.

Εντούτοις έχει πολλές φορές τεθεί η αναγκαιότητα ανάληψης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και μιας κοινά αποδεκτής και σταθερής προσπάθειας  από την αρχιτεκτονική κοινότητα,  με στόχους :

• Το μετασχηματισμό  της δομής του Επιμελητηρίου, σε κλαδική βάση, ώστε να αποτελέσει τον  φορέα έκφρασης και των Αρχιτεκτόνων μέσα από  ένα αποτελεσματικότερο και λειτουργικότερο σχήμα, με ουσιαστική δομή, με οικονομική αυτοτέλεια και νομοθετημένες αρμοδιότητες.

• Την ύπαρξη τεκμηριωμένων θέσεων κι απόψεων πάνω σε θέματα άσκησης του επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα στη χώρα μας σε σχέση με τη νέα παγκόσμια αλλά και Ευρωπαϊκή πραγματικότητα, με αιχμή την επίλυση των θεσμικών μας προβλημάτων.

• Τη θέσπιση ενός κώδικα αρχών – μιας εθνικής συμφωνίας με την πολιτεία- σε θέματα ‘’παραγωγής’’  της Αρχιτεκτονικής και των επιλογών της τελευταίας- για το δομημένο περιβάλλον , οι οποίες εν πολλοίς αποφασίζονται ερήμην ή και αντίθετα προς τις απόψεις μας.

Με άλλα λόγια  ο τρόπος οργάνωσης του κλάδου, οι θεσμικές παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής, η ενιαία παρουσία του κλάδου έναντι των μεγάλων επαγγελματικών προβλημάτων, αποτελούν θέματα που χρήζουν αντιμετώπισης.

Ο καθείς μπορεί να παραθέσει κατάλογο θεμάτων, για κοινή επεξεργασία από την αρχιτεκτονική κοινότητα:

         ► Το μέλλον των πόλεων και η αναζήτηση επιλύσεων για τα μείζονα θέματα μητροπολιτικής διαχείρισης είναι στο προσκήνιο.
Στόχος πρέπει να είναι η προστασία και ανάδειξη των δημοσίων χώρων, η επαναθεώρηση στρατηγικών για την διαφύλαξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, των δημοσίων χώρων και την διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος μέσα από ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για μια βιώσιμη ανάπτυξη και αναβάθμιση των αστικών τόπων.

          ► Ο θεσμικός διάλογος για τον πολεοδομικό-χωροταξικό σχεδιασμό και τις οφειλόμενες πολιτικές δεν έχει καν αρχίσει. Μείζονα σημασία έχει η ανασύσταση και ενδυνάμωση των σημαντικών θεσμών:
     √ Εθνικού Συμβουλίου χωροταξίας
     √ Ανώτατου Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου, ώστε να επεξεργαστούν προτάσεις, να υποβάλλουν ιδέες ,να ανατρέψουν πολλές πτυχές εφαρμοσμένων πολιτικών, στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Να γνωμοδοτούν  για τα θέματα που σχετίζονται με τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό.
Μεγαλύτερη σημασία έχει η αναβάθμιση της Αρχιτεκτονικής ως πολιτιστικής αξίας στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης .Η Χώρα να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών της Ε.Ε. και να στηρίξει την Αρχιτεκτονική.

            ► Η εξυγίανση του θεσμικού πλαισίου που καθορίζει τις αρμοδιότητες των τεχνικών επαγγελμάτων στην παραγωγική διαδικασία, είναι προτεραιότητα.
Απαιτούνται απλές -καθαρές-λιτές διαδικασίες χωρίς περιπλοκές και ασάφειες.
Καθορισμός επαγγελματικών δικαιωμάτων με σαφήνεια , πληρότητα και με βάση το γνωστικό αντικείμενο που εκπορεύεται από τα προγράμματα σπουδών.

► Η ύφεση της κατασκευαστικής δραστηριότητας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα ,τα δομικά προβλήματα  του θεσμικού πλαισίου άσκησης επαγγέλματος ,επιτείνουν το πρόβλημα της απασχόλησης και των όρων άσκησης του επαγγέλματος.

Απαιτούνται παρεμβάσεις σε θέματα ανάπτυξης ,αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων και διεύρυνσης των δραστηριοτήτων του αρχιτέκτονα .Ο εμπλουτισμός των πολιτικών για τις κατασκευές με όχημα την αρχιτεκτονική θα διευρύνει τις δραστηριότητες. Η απαξίωση της αρχιτεκτονικής και η διακοπή σχεδόν των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, δημιουργούν σοβαρότατο πρόβλημα. Απαιτούνται  θεσμικές ρυθμίσεις  ώστε να οδηγηθούμε  στην αντικατάσταση της πολιτικής των κατασκευών με αυτήν της ποιότητας του σύγχρονου αρχιτεκτονικού έργου.
Η στρατηγική αυτή πρέπει να απαντά στα προβλήματα που συναρτώνται με την ελλειμματική ανάπτυξη του αστικού ιστού σε όλα τα επίπεδα και επομένως με την αναβάθμιση της αρχιτεκτονικής παρουσίας, την υποβάθμιση των αστικών χώρων αλλά και της περιφέρειας των πόλεων και επομένως με την ανάπτυξη και ολοκληρωμένο σχεδιασμό των κενών στο εσωτερικό των πόλεων και στην περιφέρεια αυτών, την υποβάθμιση- γήρανση δομών και κτιριακών συνόλων και επομένως με την αξιοποίηση και  επανάχρηση  εγκαταλειμμένων κελυφών και συνόλων.
Με βάση τα παραπάνω θεωρώ ότι αυτό που έχει  σημασία για τον κλάδο είναι η ολοκληρωμένη διερεύνηση για την διατύπωση κρίσιμων θέσεων για το παρόν και το μέλλον του αρχιτέκτονα και της αρχιτεκτονικής στη χώρα.

Η προετοιμασία και πραγματοποίηση του 11ου Πανελλήνιου αρχιτεκτονικού συνεδρίου, με συνέργεια της αρχιτεκτονικής κοινότητας, μπορεί να συμβάλλει στην προώθηση κι επίτευξη βασικών στόχων του κλάδου.

Θέμα Συνεδρίου
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ
(Πρόσβαση στην άσκηση του επαγγέλματος
Θεσμική κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων των αρχιτεκτόνων)

Ως βασικές ενότητες –θεματικές περιοχές, προτείνονται:  

1- ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

- Ευρωπαϊκός χώρος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
- Προγράμματα σπουδών-ελάχιστος χρόνος σπουδών 5 έτη -master
- Προγράμματα σπουδών 5 ετών (3+2). Ο πρώτος κύκλος δεν δίδει πρόσβαση στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα κι επαγγελματική αναγνώριση.

2- ΑΣΚΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

- Επαγγελματική κατάρτιση, στον προπτυχιακό κύκλο-Πραχτική επαγγελματική εξάσκηση
- Συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση κι εκπαίδευση
  Καθιέρωση συστήματος προγραμμάτων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης
  Καθιέρωση τίτλου(αναγνώριση της εκπαίδευσης σε εθνικό κι ευρωπαϊκό επίπεδο)
- Άδεια άσκησης επαγγέλματος

3- ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

- Οδηγία 36/2005 κι οδηγίες που σχετίζονται με το επάγγελμα
Προϋποθέσεις/ Δεσμεύσεις /Προοπτικές για το αρχιτεκτονικό επάγγελμα, ως ελεύθερο επάγγελμα
(επί τη βάσει της 36/05, αφού η 85/384/ΕΟΚ καταργήθηκε)
-Αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων που έχουν αποκτηθεί σε άλλο κράτος-μέλος
-Διαδικασίες ΣΑΕΙ-Επαγγελματικές ισοτιμίες χωρίς εξετάσεις για άδεια άσκησης επαγγέλματος
-Εγγραφή στο ΤΕΕ-Επαγγελματικά δικαιώματα αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του τεχνικού τομέα
-Επιτροπή καθορισμού επαγγελματικών δικαιωμάτων στο Υπουργείο Παιδείας
-Επαγγελματικά δικαιώματα μηχανικών κι Αρχιτεκτόνων
-Μητρώο επαγγελματικών τίτλων(κι άρα συγκεκριμενοποίηση επαγγελματικών δραστηριοτήτων με κριτήρια τους ακαδημαϊκούς τίτλους, την εμπειρία, την κατάρτιση)
-Φορέας πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων

4- ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΧΩΡΟ

-Παρουσίαση θέσεων ευρωπαϊκών ενώσεων κι φορέων(επαγγελματικών κι ακαδημαϊκών)
-Παρουσίαση θέσεων εκπροσώπων Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
-Παρουσίαση θέσεων ελληνικών κομμάτων
-Παρουσίαση θέσεων των εκπροσώπων της Πολιτείας κι Φορέων, στις επιτροπές-συμβούλια της Ε.Ε. που εισηγούνται για οδηγίες.

5- ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

-Άσκηση της αρχιτεκτονικής από τους αρχιτέκτονες
-Επαγγελματικά δικαιώματα των αρχιτεκτόνων και θεσμική κατοχύρωση
-Υλοποιήσεις κι εξειδικεύσεις με βάση την πλατφόρμα  Εθνικής Πολιτικής για την αρχιτεκτονική
-Θεσμικές μεταβολές στη δόμηση, στην αστική πολιτική για την αναζωογόνηση των πόλεων, των οικισμών, του περιβάλλοντος.
-Μνημόνιο συνεργασίας των Φορέων των αρχιτεκτόνων της Χώρας και του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ με τις Ευρωπαϊκές Ενώσεις Αρχιτεκτόνων.

Στο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ  είχε τεθεί το θέμα, πλην όμως έως τώρα δεν έχει υπάρξει πρόοδος. Ελπίζω με τη συγκρότηση του νέου Συμβουλίου –με αξιόλογη καθυστέρηση επτά μηνών ,είναι αλήθεια- να αναθερμανθεί το θέμα.
Διαφαίνεται όμως ότι οι αρχιτέκτονες και οι Φορείς της αρχιτεκτονικής κοινότητας πρέπει να συνδράμουν σε μια τέτοια προσπάθεια. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα. Υπάρχει ενδιαφέρον η θα αντιμετωπιστεί και αυτό το θέμα, στα περίκλειστα όρια του στενού πυρήνα των ‘’ασχολουμένων’’ χωρίς να επηρεάσει κανένα;
    

Θανάσης Κ. Παππάς, Αρχιτέκτων

*Αποφοίτησε από το IUAV το 1978. Από το 1980 ζει με την οικογένειά του στην Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης. Εργάζεται στο Δήμο Μενεμένης ως προϊστάμενος της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου και από το 1986 είναι Διευθυντής των Τεχνικών Υπηρεσιών.
Διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης, μέλος του Δ.Σ. και Γεν. Γραμματέας του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, ενώ από το 2007 είναι πρόεδρος της μόνιμης επιτροπής αρχιτεκτονικών θεμάτων του ΤΕΕ-ΤΚΜ.