Η εμπορευματοποίηση της Αρχιτεκτονικής

Η διοργάνωση ήταν ανεπαρκής και το στήσιμο της έκθεσης κακό, με πολύ μικρές εκτυπώσεις των αρχιτεκτονικών έργων, τις φωτογραφίες σε κακή ανάλυση και τα κείμενα μη αναγνώσιμα. Τα προβαλλόμενα αρχιτεκτονικά έργα απαξιώθηκαν, τη στιγμή που τα κατακόρυφα φωτιστικά ‘ανέκριναν’ τους επισκέπτες.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε κυριολεκτικά ‘στα όρθια’, στο χώρο της έκθεσης, χωρίς καθίσματα, με τους βραβευμένους αρχιτέκτονες να μιλούν ελάχιστα λεπτά χωρίς να μπορούν να δείξουν παράλληλα εικόνες από τα έργα που περιγράφανε.. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι αρχιτέκτονες αλλά και οι καθηγητές πανεπιστημίου (κάποιοι εκ των οποίων έτυχε παράλληλα να έχουν βραβευτεί) ανέχθηκαν την κατάσταση αυτή.

Όπως είναι προφανές με αυτές τις συνθήκες, και τη συνολική διάρκεια της εκδήλωσης να μην ξεπερνάει τα είκοσι λεπτά, δεν πραγματοποιήθηκε σε καμία περίπτωση η προαναγγελθείσα υποσχόμενη ‘συζήτηση για την ελληνική αρχιτεκτονική του μέλλοντος’.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Σε πρώτο επίπεδο, ανεξάρτητα από την ποιότητα της έκθεσης, έρχεται το θεμελιώδες αρχιτεκτονικό ερώτημα που αναζητά απάντηση διεθνώς και αφορά τη διαδικασία των βραβεύσεων. Δηλαδή ποιος φορέας, με ποια διαδικασία και κριτήρια και με ποια αφορμή απονέμει βραβεία. Παρεμπιπτόντως πρώτο βραβείο καλύτερου αρχιτεκτονικού έργου πήρε η μελέτη του ‘σύμβουλου’ καθηγητή κ. Μπίρη που ήταν αποτέλεσμα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που διοργάνωσε το ίδιο περιοδικό (ΔΟΜΕΣ) για λογαριασμό της ΓΕΚ. Όπου βέβαια να θυμίσουμε ότι η εν λόγω  μελέτη επιλέχθηκε προς υλοποίηση όντας ένα από τα δύο ισότιμα τρίτα βραβεία..

Στην Ελλάδα το πολύπαθο επάγγελμα των αρχιτεκτόνων βάλλεται διαρκώς, με την πολύχρονη παγκόσμια πρωτότυπη καπήλευση του από τους πολιτικούς μηχανικούς να φαντάζει πλέον πταίσμα. Την ίδια στιγμή παρατηρείται μια κατακόρυφη άνοδος της προβολής αρχιτεκτονικών θεμάτων στα έντυπα μέσα και αρχιτεκτονικών έργων από ποικίλα θεματικά ή μη περιοδικά. Αυξάνονται επίσης τα τελευταία χρόνια οι εκθέσεις αλλά και οι βραβεύσεις αρχιτεκτονικών έργων από όποιον θέλει να εκμεταλλευτεί εμπορικά ένα κλάδο με το βασικό πλεονέκτημα των εντυπωσιακών εικόνων και το ναρκισσισμό των αρχιτεκτόνων. Θα πρέπει να προβληματίσει τον κλάδο των αρχιτεκτόνων και τα συλλογικά του όργανα ότι μια περιοδική έκδοση (πανεπιστημιακών συμφερόντων) διενεργεί σε τακτά διαστήματα αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς μελετών προς κατασκευή, ενώ πλέον απονέμει και βραβεία καλύτερων αρχιτεκτονικών έργων με την προοπτική να τα θεσμοθετήσει.. Η επαγγελματική κατάσταση του κλάδου, η ποσότητα και κυρίως η ποιότητα του παραγόμενου αρχιτεκτονικού έργου και η κοινωνική ευθύνη των αρχιτεκτόνων δε συνάδουν με αυτού του είδους την εμπορευματοποίηση της Αρχιτεκτονικής.

Αλέξιος Βανδώρος,
Αρχιτέκτων μηχανικός

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή στις 18-03-2010