(133.11) Αστικές γεννήτριες ενίσχυσης χωρικής εμπειρίας

Φοιτήτριες: Π. Αθαναηλίδη, Α. Τομαρά
Επιβλέποντες: Κ. Ουγγρίνης, Σ. Γιαννούδης

Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών - Πολυτεχνείο Κρήτης 

Παρουσίαση: Δεκέμβριος 2011

Pierre Levy:  'Το μυαλό του ομιλητή την ώρα της συνομιλίας στο κινητό τηλέφωνο δεν βρίσκεται στον τόπο που βρίσκεται ο ίδιος σωματικά αλλά έχει μεταφερθεί νοητικά στον τόπο του συνομιλητή του.'
Η διπλωματική αυτή, κατανοώντας τη σύγχρονη κατάσταση των αστικών δημόσιων χώρων μετά την είσοδο της φορητής επικοινωνίας επαναπροσδιορίζει τον όρο της επικοινωνίας και της βιωματικής εμπειρίας στο χώρο προτείνοντας το σχεδιασμό τριών αντικειμένων τα οποία καλούνται να γίνουν μεσολαβητές ενδυνάμωσης και καταλύτες της σχέσης μεταξύ ανθρώπου και χώρου.

Ορισμός θέματος
Στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας, η ζωή στις πόλεις κινείται με ταχύτατους ρυθμούς καθοδηγούμενη τις περισσότερες φορές από ηλεκτρονικά δίκτυα και ψηφιοποιημένα αγαθά. Πανταχού παρόν σε αυτήν την κατάσταση είναι το κινητό τηλέφωνο και γενικότερα οι νέες συσκευές φορητής επικοινωνίας, τα λεγόμενα mobile media. Η είσοδος των νέων τεχνολογιών φορητής επικοινωνίας έχει οδηγήσει στην αποξένωση των ανθρώπων και στη νοητική τους απουσία από τους αστικούς δημόσιους χώρους. Οι άνθρωποι είναι πλέον μάζες σωμάτων, που κινούνται κατά ροές στον αστικό δημόσιο χώρο, με τη συγκέντρωσή τους καθώς και τα ποσοστά πυκνότητάς τους να εξαρτώνται από τη συνδεσιμότητά τους αλλά και από το ποσό της πληροφορίας που τους παρέχεται.

Η κυριαρχία των εικόνων και της νέας τεχνολογίας στους αστικούς δημόσιους χώρους έφερε σημαντικές αλλαγές στην αντιληπτική κατάσταση των χωρικών δομών, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο βιώνεται πλέον ο χώρος. Με ενεργοποιημένη μόνο την αίσθηση της όρασης (κύριο μέσο αντίληψης του σύγχρονου κόσμου), ο χώρος και ο χρόνος που διατίθενται στο χρήστη για να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον συνεχώς συρρικνώνονται.

Η ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες πρέπει να αρχίσει να επαναπροσδιορίζει τον όρο της βιωματικής εμπειρίας του ανθρώπου με το χώρο μέσω μιας ανθρωποκεντρικής και πολυαισθητηριακής προσέγγισης του σχεδιασμού.

Η διπλωματική αυτή, κατανοώντας τη σύγχρονη κατάσταση των αστικών δημόσιων χώρων, έρχεται να προτείνει το σχεδιασμό τριών αντικειμένων τα οποία καλούνται να γίνουν μεσολαβητές ενδυνάμωσης και καταλύτες της σχέσης μεταξύ ανθρώπου και χώρου. Τα αντικείμενα αυτά, επαναπροσδιορίζοντας τον ορισμό της επικοινωνίας και της βιωματικής εμπειρίας στο χώρο γίνονται το ενδιάμεσο επίπεδο διαχείρισης της πληροφορίας, δημιουργώντας ένα διαδραστικό αστικό δημόσιο περιβάλλον.

Ορισμός αντικειμένου σχεδιασμού
Tα αντικείμενα τοποθετούνται σε σταθερά χωρικά πλαίσια του αστικού δημόσιου χώρου, ως μεμονωμένες μονάδες με δυνατότητα ελεύθερης μετακίνησης και τοποθέτησης ή ως σύνολα. Τα σύνολα προκύπτουν από τον συνδυασμό αυτών των μονάδων και παράγουν κυτταρικές μορφές μεγάλης κλίμακας, όπου εκτός από τις λειτουργίες, τις νέες χρήσεις και δραστηριότητες που προσφέρουν, επηρεάζουν την εικόνα του χώρου αλλάζοντας το αστικό τοπίο. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνονται οι σχεδιαστικές και λειτουργικές προδιαγραφές του συνόλου των μονάδων.

Ο αριθμός των αντικειμένων αλλά και η ακριβής θέση τους μέσα στο σύνολο αποφασίζεται μετά τη διεξαγωγή ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού, στο οποίο συμμετέχουν άνθρωποι χωρισμένοι σε ομάδες ανάλογα με την ιδιότητα και τις ανάγκες τους. Το δίκτυο που δημιουργείται από τις μονάδες μέσα στον αστικό ιστό χαρτογραφείται σε μια ψηφιακή βάση δεδομένων, η οποία μέσω μιας κατάλληλης εφαρμογής μπορεί να δίνει τα στοιχεία στις μονάδες και στο κινητό τηλέφωνο του κάθε χρήστη.

Tο πρώτο αντικείμενο, η «μονάδα επικοινωνίας», έχει ως σκοπό να επαναπροσδιορίσει τον όρο κοινωνικοποίηση και κοινωνική δραστηριότητα στον αστικό δημόσιο χώρο, συμβάλλοντας στην τόνωση της δημόσιας επικοινωνίας, ενισχύοντας παράλληλα την άμεση φυσική και μη επαφή μέσω διαδραστικών χρήσεων. Η μονάδα αυτή φέρει οπτικοακουστικό υλικό (οθόνες, ηχεία, μικρόφωνα, κάμερες) και συσκευές που υποστηρίζουν την τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας και του διάχυτου και πανταχού παρόντα υπολογισμού δίνοντας τη δυνατότητα ανάγνωσης της πόλης μέσω πολλών διαφορετικών φίλτρων (μουσική, χρώμα, κτλ), προωθώντας την έννοια του παιχνιδιού, της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας.

Το δεύτερο, η «μονάδα ιδιωτικοποίησης», δίνει τη δυνατότητα προσωρινής ιδιωτικοποίησης (όχι αποξένωσης) από οποιοδήποτε δίκτυο εντοπισμού. Η εξωτερική επιφάνεια της μονάδας αυτής είναι επικαλυμμένη με ηλεκτρονικό χαρτί πάνω στο οποίο μπορεί ο καθένας να αφήσει το προσωπικό του μήνυμα, λειτουργώντας έτσι σαν μια μεγάλη επιφάνεια δημόσιας έκφρασης.

Το τρίτο, η «φυτεμένη μονάδα» προσπαθεί να δώσει μια λύση στο πρόβλημα της έλλειψης πρασίνου στον αστικό δημόσιο χώρο. Τα φυτά σε κάθε μονάδα τοποθετούνται από τους χρήστες, δίνοντας την αίσθηση της συμμετοχικότητας και παράλληλα ενισχύοντας το αίσθημα της οικειότητας και της εξατομίκευσης. Η μονάδα αυτή έχει οικολογικό χαρακτήρα, αφού η φύτευση γίνεται με τη μέθοδο του υδροπονικού συστήματος (απουσία χώματος, μεταφορά νερού με θρεπτικά συστατικά μέσα από κύκλωμα σωλήνων).

Κάθε πλαίσιο μιας μονάδας κατασκευάζεται με συναρμολόγηση μικρότερων κομματιών του. Στη συνέχεια, τα πλαίσια ενώνονται μαγνητικά για να σχηματιστεί ολόκληρη η μονάδα, με ηλεκτρικούς μαγνήτες που τοποθετούνται στο εσωτερικό των σωλήνων. Γίνεται χρήση καλουπιών για τη μαζική παραγωγή των διαφόρων κομματιών, τα οποία είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να φέρουν στο εσωτερικό τους όλον τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό.

Οι μονάδες αυτές, δεν είναι απλά αντικείμενα - προιόντα μαζικής παραγωγής, αλλά μεσολαβητές δημιουργίας πλαισίων εμπειρίας, τα οποία βιώνονται με όλες τις αισθήσεις ικανοποιώντας ταυτόχρονα δημόσιες δραστηριότητες. Το αντικείμενο γίνεται το μέσο σύνδεσης και επικοινωνίας του χρήστη με το περιβάλλον αλλά και με άλλους χρήστες. Με άλλα λόγια, προάγεται ένα νέο είδος κοινωνικού διαλόγου, διαμορφώνοντας ένα νέο, αναγεννημένο περιβάλλον και μια καινουργια στάση ζωής σε σχέση με τον αστικό δημόσιο χώρο.

Ο χάρτης και οι τρισδιάστατες εικόνες παρακάτω δείχνουν μία πιθανή υλοποίηση της ιδέας αυτής, εφαρμοσμένη στην πόλη των Χανίων. Πολλοί άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών και χαρακτηριστικών συμμετέχουν και χρησιμοποιούν τις μονάδες σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις τους. Ο διαγραμματικός χάρτης δείχνει τα προφίλ των ανθρώπων που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο σενάριο. Επίσης, δείχνει τη συνολική διαδρομή που περνά από μεμονωμένες μονάδες ή από μικρά σύνολα μονάδων και καταλήγει στον τελικό προορισμό, που είναι η μεγάλη εγκατάσταση στην Πλατεία Μητρόπολης στα Χανιά.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.