(140.11) H.A.P.P_ Hydra’s Art Platform Project

Φοιτητής : Ζαπαντιώτης Φώτης
Επιβλέπουσα διδάσκουσα : Σοφία Τσιράκη
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης : Δεκέμβριος 2011
Ημ.πρώτης δημοσίευσης στο gra: 2012-02-23


Eίτε πρόκειται για ομάδες φοιτητών, είτε για ανερχόμενους καλλιτέχνες, είτε για μεγάλα ονόματα της σύγχρονης τέχνης, ενθαρρύνοντας την κριτική σύγκλιση του τοπικού με το παγκόσμιο.

Διαπιστώνοντας την ιδιάζουσα σύζευξη που έχει επιτευχθεί στο νησί της Ύδρας τα τελευταία δέκα χρόνια ανάμεσα στον τόπο και τη σύγχρονη τέχνη, αποφάσισα να ασχοληθώ ακριβώς με αυτές τις δύο ιντριγκαδόρικες, ως προς τη μεταξύ τους σχέση, πραγματικότητες.

Το θέμα της διπλωματικής αφορά μια πλατφόρμα εικαστικών συνομιλιών ανάμεσα σε Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, ενθαρρύνοντας την κριτική σύγκλιση του τοπικού με το παγκόσμιο. Ένας χώρος, που καλείται να λειτουργήσει με έναν διττό ρόλο, αυτού της ''σχολής'' - του χώρου δημιουργίας και χώρου εκπαίδευσης-  και αυτού, του χώρου έκθεσης και προβολής του αποτελέσματος, φέρνοντας τον θεατή πιο κοντά στην πιο ζωντανή πλευρά της σύγχρονης τέχνης.  αυτή, της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τη στιγμή που η γλώσσα δομείται, αποδομείται και επαναδοκιμάζεται.

Παρακολουθώντας τις εικαστικές δράσεις στον τόπο, άρχισε σταδιακά να γεννιέται η ιδέα για ένα κτίριο που στο σημείο που θα βρισκόταν και με τον τρόπο που θα εξελισσόταν, θα έδινε στην επίσκεψη και την εμπειρία της έκθεσης, έναν βιωματικό χαρακτήρα. Μιας τελετουργικής αναζήτησης του στόχου στο χωροχρόνο, που θα εκπληρωνόταν και θα κορυφωνόταν μέσα στο σώμα του κτιρίου μου.

Αντίθετα με τις στατικές γεωμετρικές μορφές των όγκων στον οικισμό της Ύδρας, αυτό που προσπάθησα να αναγνώσω και να αναλύσω στην εικόνα του τόπου, ήταν οι άυλες δυνάμεις του, οι ροές εκείνες που ενεργοποιούσαν τα κενά στον χώρο. Για μένα, η αρχιτεκτονική αντίληψη του βουνού δεν έχει μόνο σαν υπόβαθρο την πτύχωση της επιφάνειας της γης που συγκροτεί τις όψεις του τοπίου, αλλά έχει να κάνει εξίσου και με το πλέγμα των ροών κίνησης που αυτή η βάση επιβάλλει και προδιαγράφει. Το τοπίο αποκτά σχήμα, δυνάμεις τέτοιες αναφερόμενες στο σχήμα των μονοπατιών και αυτά πάλι διαμορφώνονται ανταποκρινόμενα στις πτυχώσεις του τοπίου. Με λίγα λόγια, η βάση αναγκάζει σε κίνηση, η κίνηση γίνεται ίχνος, το ίχνος μονοπάτι και το κτισμένο προβάλλει σαν συνάρθρωση των κινήσεων και των θεάσεων, πληρώνοντας στην ουσία το κενό που αφήνει η κίνηση.

Όντας κομμάτι ενός δακτυλίου, μιας εκθεσιακής πομπής που εννοιολογικά ξεκινά απ' τον οικισμό της Ύδρας και καταλήγει πάλι σε αυτόν, άρχισα, λοιπόν, να φαντασιώνομαι ότι το ίδιο το κτίριο θα μπορούσε να κινηθεί στα χνάρια ενός περιπάτου, μιας περιδιάβασης στον σημείο. Αυτό δηλαδή που στον οικισμό καθίσταται ως κενό, εδώ αντιστρέφεται και το ίχνος της περπατησιάς μετουσιώνεται σε ύλη για να γίνει κτίσμα και να μεταθέσει την κίνηση, σχεδόν χωρίς να εκτραπεί, από το εξωτερικό στο εσωτερικό.

Μιλώντας με όρους οργανικά συμπληρωματικούς ως προς τη γη και όχι αυτοαναφορικά, η συνθετική χάραξη εκφράζεται με μια κοιλότητα, σπείρα που φωλιάζει πίσω απ' το όριο του λόφου, συγκεντρώνοντας κεντρομόλα την ενέργειά της στο κέντρο και μια ευθεία που βρίσκει δίοδο προς την θάλασσα κατευθύνοντας και εκτονώνοντας την ενέργεια αυτή. Η σχέση του κτισμένου με τη γη εκφράζεται ως μονοκονδυλιά που ξεδιπλώνεται άλλοτε βυθιζόμενη στο έδαφος και άλλοτε αναδυόμενη από αυτό για να κορυφωθεί προς τον ουρανό ενώ, το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται και η ίδια η χάραξη της γραμμής, είναι τέτοια, ώστε να δίνουν την εντύπωση της κίνησης, θαρρείς πως ο ίδιος ο όγκος του κτιρίου προσπαθεί να ξεκολλήσει από το έδαφος και να συρθεί στην επιφάνειά του.

Στοιχεία του τόπου, όπως οι πεζούλες, οι τοίχοι αντιστήριξης, μαντριά, υδρευτικά έργα για την συλλογή των νερών, η εσώστρεφη ανάπτυξη των μοναστηριών της περιοχής αλλά και η ίδια η λειτουργία του κτιρίου, μόρφωσαν ένα αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο διαφορετικό από εκείνο της σημειακής αυτοαναφορικής ανάπτυξης των κατοικιών του οικισμού.

Στην επεξεργασία του χώρου, η κίνηση, ως αρχιτεκτονικό μοτίβο, μου έδωσε την δυνατότητα να συνθέσω έναν χώρο ευμετάβλητο, κινούμενο με διαφορετικές ποιότητες, εύπλαστο για να δράσουν οι καλλιτέχνες σ' αυτόν και να θέσουν σε κίνηση και διάλογο το έργο τους με το κοινό. Έναν χώρο που περιμένει να διαμορφωθεί και να συμπληρωθεί από τους χρήστες του.

Η κίνηση δεν διαχωρίζεται από τους χώρους δημιουργίας-χώρους έκθεσης. Ο επισκέπτης όσο και ο δημιουργός βιώνει τελετουργικά το χώρο και γίνεται έτσι το κτίριο στο σύνολό του ένα ζωντανό προβαλλόμενο ατελιέ. Αυτός ο όχι σαφής διαχωρισμός των ορίων ανάμεσα στους εκθεσιακούς χώρους, τους χώρους εργαστηρίων κ των χώρων κίνησης, ήταν μια σχεδιαστική επιλογή που απορρέει από το γεγονός πως η σύγχρονη τέχνη δεν έχει πλέον ανάγκη τους συμβατικούς χώρους έκθεσης, αλλά μπορεί να εκτεθεί σε οποιονδήποτε χώρο καθώς δεν αναφέρεται πια μόνο σε δισδιάστατους πίνακες.

Ο άξονας του σώματος του εισερχόμενου στο κτίριο θεατή, εξακολουθεί σε αντιστοιχία της εξωτερικής περιπατικής δράσης του, να μην είναι κατακόρυφος, ώστε να αναλογεί συνειρμικά στον αντίστοιχο όταν κινείσαι έξω από αυτό. Η κεκλιμένη επιφάνεια της ράμπας, η οποία επαναπροσδιορίζει την κατακορυφότητα του σώματος αλλά και του βλέμματος, επιβάλλει σε μια σχεδόν κοπιαστική, ανηφορική πορεία που μπορεί να εννοηθεί ως πορεία στο τοπίο.

Ανάλογα προς την συνθετική χάραξη, η κίνηση στο κτιριακό συγκρότημα έχει τον χαρακτήρα φυγόκεντρης δύναμης που κινεί τα σώματα ανιχνευτικά σε μια σταδιακή εξέλιξή της έως την στιγμή της κορύφωσης και του τελικού προορισμού. Ο χώρος, ρευστός και πολύπλοκος, αποκαλύπτεται στον επισκέπτη σταδιακά, ενώ η ελικοειδής ανάπτυξη της κίνησης αναγκάζει το σώμα να στρέφεται και να αλλάζει συνεχώς κατεύθυνση, εντείνοντας το αίσθημα της ανυπομονησίας και του απρόσμενου. Τέλος, Οι χωρικές δυνάμεις που δημιουργούνται, συρράφονται με το φως και τις ποιότητες που αυτό δημιουργεί, οδηγώντας στο βίωμα και όχι απλά στην έκθεση της τέχνης.

Στο κτιριολογικό πρόγραμμα, περιλαμβάνονται τρείς χώροι εργαστηρίων, ζωγραφικής, μικρής και μεγάλης κλίμακας γλυπτών, μία αίθουσα προβολής video art, μία αίθουσα ψηφιακής επεξεργασίας, βιβλιοθήκη και ένας αμφιθεατρικός χώρος πολλαπλών χρήσεων, ενώ στην ιδιωτική πτέρυγα τοποθετούνται ο χώρος της κουζίνας, η τραπεζαρία, οι κοιτώνες και οι λοιποί χώροι διημέρευσης.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.