(151.11) Ξενώνας ασθενών σε αποκατάσταση και ανάπλαση του ευρύτερου χώρου στο πάρκο Ελευθερίας στην Αθήνα

Φοιτητές : Καλκούνου Παναγιώτα, Μουρούτη Ίρις
Επιβλέποντες καθηγητές : Αμερικάνου Ε., Κεβεντσίδης Κ., Πατρίκιος Γ.
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Ημερομηνία Παράδοσης : 1 Απριλίου 2011

 

 

Η διπλωματική αυτή επιδιώκει να ολοκληρώσει την αναζήτηση σε ερωτήματα που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών στην αρχιτεκτονική σχολή της Ξάνθης και αφορούν κυρίως στον ρόλο της αρχιτεκτονικής στην αναδιάρθρωση της κοινωνικών δομών μέσω του σχεδιασμού κτισμάτων που θα λειτουργούν ως ενεργοί κοινωνικοπολιτικοί χώροι. Πρόκειται για ένα ερευνητικό πείραμα, κατά το οποίο μια χρήση με αμφιλεγόμενο χαρακτήρα, (αυτή του αναρρωτηρίου - θεραπευτηρίου), εισχωρεί σε μια ελιτίστικη περιοχή, σε ένα «φιλέτο» γης, κάτι που σε γενικές γραμμές θα προκαλούσε δυσφορία, τόσο λόγω συνθηκών αγοράς, αλλά κυρίως λόγω του συγκεκριμένου χαρακτήρα της γειτονιάς. Το οικόπεδο στο οποίο εκτυλίσσεται το σενάριο της διπλωματικής, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης των Αθηνών, ένα κέντρο που ασφυκτιά από εστίες πολιτισμού, (Μέγαρο Μουσικής, Μουσείο Ελ. Βενιζέλου), απομονώνοντας τις όποιες δυσάρεστες ή μη συμβατές χρήσεις, δημιουργώντας έτσι μια εικόνα ειδυλλιακού αστικού τοπίου, απομακρυσμένη από την κοινωνική πραγματικότητα. Η πραγματοποίηση ενός τέτοιου σεναρίου, θα έφερνε πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές επιπτώσεις της κτισμένης αρχιτεκτονικής.

 

 

Το οικόπεδο
Η περιοχή παρέμβασης αποτελεί ένα κομμάτι από μια ευρύτερη έκταση μέσα στην οποία αναπτύσσονταν οι εγκαταστάσεις του 1ου Συντάγματος Πεζικού, που έμεινε γνωστή ως «στρατιωτικά παραπήγματα».. Το οικόπεδο παρέμβασης περιορίζεται στα 11 στρέμματα που καταλαμβάνει σήμερα το εκκλησιαστικό Λύκειο με όρια τις οδούς Δεινοκράτους και Ιατρίδου, το Ναυτικό νοσοκομείο και το ΝΙΜΙΤΣ. Στην έκταση αυτή περιλαμβάνονται συνολικά 13 κτίρια που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα και κύρια χρήση τους ήταν το 401 γενικό στρατιωτικό νοσοκομείο, ενώ σήμερα δύο από αυτά στεγάζουν το εκκλησιαστικό λύκειο, άλλα δύο καλύπτουν βοηθητικές ανάγκες, ενώ τα υπόλοιπα έχουν εγκαταλειφθεί.

Το ισχυρότερο κίνητρο που μας προκάλεσε να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο οικόπεδο, είναι το περίκλειστο του χαρακτήρα του σε αντίθεση με την τόσο κεντρική θέση του στον αστικό ιστό. Ενώ η ύπαρξη του πάρκου Ελευθερίας θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι αποτελεί συνδετήριο τμήμα μεταξύ της περιοχής κατοικίας και του κέντρου πόλης, ουσιαστικά παραμένει ένα στατικό κομμάτι πρασίνου μεταξύ των ορίων των νοσοκομείων και του Μεγάρου Μουσικής. Παράλληλα, το οικόπεδο παρέμβασης, ενώ παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον καθώς περιλαμβάνει ακόμα τον κτιριακό όγκο του παλαιού στρατιωτικού νοσοκομείου, παραμένει κλειστό και θέτει όρια και το ίδιο προς τις γύρω κατοικίες, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να μην γνωρίζουν την ύπαρξή του, και έτσι να αποκλείεται η δυνατότητα αβίαστης προσπέλασης προς το πάρκο Ελευθερίας και η πρόσβαση στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας.

Οι προτάσεις μας πάνω στην ανάδειξη του χώρου, και στη γενικότερη αναγκαιότητα ενοποίησης των χώρων πρασίνου, περιλαμβάνουν την απαλλοτρίωση μικρών τμημάτων των ιδιοκτησιών του ΝΙΜΙΤΣ και του Ναυτικού νοσοκομείου και την ένταξη τους στο σχεδιασμό της πορείας που θα ενώσει τη Δεινοκράτους με τη Βασιλίσσης Σοφίας. Η πορεία αυτή βασίζεται στη διαμόρφωση πλατειών και πρασίνου, με εναλλαγή στάσεων και κινήσεων, ανάμεσα από τις ήδη υπάρχουσες χρήσεις ώστε να επιτευχθεί η ενοποίηση και η ανάδειξή τους.

 

 

 

Σε ό,τι αφορά το οικόπεδο και τον κτιριακό του όγκο, η πρόταση μας επηρεάστηκε κυρίως από την ταυτόχρονη ανακήρυξη του μεγαλύτερου αριθμού των κτιρίων ως διατηρητέα, με την εκπόνηση της διπλωματικής και περιόρισε των σχεδιασμό των εσωτερικών πορειών ενδιάμεσα αυτών.

Το κτίριο
Η επιλογή της κτιριολογίας, έγινε με γνώμονα τις κυρίαρχες χρήσεις της περιοχής (κατοικία και νοσηλεία) καθώς και της αρχικής κύριας χρήσης - νοσηλεία - που φιλοξενούσαν τα διατηρητέα κτίρια του οικοπέδου. Έτσι, στα πλαίσια της προσπάθειας, να δώσουμε τη συγκεκριμένη έκταση προς κατοίκηση, έστω και προσωρινή, προκειμένου να την εντάξουμε στον χαρακτήρα της γειτονιάς, επιλέξαμε να λειτουργεί ως ξενώνας για τους ασθενείς και τους συνοδούς τους. Επιπροσθέτως, η χρήση της προσωρινής κατοίκησης, δίνει πιο συνοικιακό χαρακτήρα στο οικόπεδο, και στην επέκτασή του προς το πάρκο Ελευθερίας, ενδυναμώνοντας την πρόθεσή μας να αναδείξουμε το χώρο, ώστε να ενεργοποιηθεί με την επανάχρησή του ως κομμάτι της γειτονιάς.

 

 

 

Το κτιριολογικό πρόγραμμα διαμορφώνεται ως εξής :

-    Δημόσιες χρήσεις
Είσοδος - υποδοχή,διοίκηση,εργαστήρια απασχόλησης και αναψυκτήριο - λέσχη φαγητού : 810 τ.μ.

-    Ο ξενώνας περιλαμβάνει συνολικά 32 διαμερίσματα, το καθένα από τα οποία προορίζεται για τη διαμονή ενός ασθενούς και των συνοδών του.
Διαμερίσματα των 2,3 και 4 ατόμων και κοινόχρηστα καθιστικά    :2800 τ.μ.

-    Βοηθητικές χρήσεις:
Αποθήκες,Η/Μ και υπόγειος χώρος στάθμευσης : 2430 τ.μ.

-    Υποστηρικτικές ιατρικές εγκαταστάσεις (διατηρητέα κτίρια)
Βασικές ιατρικές χρήσεις
Εργαστήρια και θάλαμοι νοσηλείας : 406 τ.μ.
Βοηθητικές χρήσεις : 337 τ.μ.
Σύνολο : 6783 τ.μ.

 

 

 

Η κεντρική ιδέα του κτιρίου βασίζεται στην εσωτερική κίνηση και στην αντιμετώπιση των διαμερισμάτων ως ξεχωριστές μονάδες, που όμως λειτουργούν ως ένα σημείο συλλογικά, σε επίπεδο ημιυπαίθριων εκτονώσεων. Στόχος λοιπόν ήταν η κίνηση να υλοποιείται ως μια πορεία - συνέχεια της χαλαρής κίνησης στο πάρκο και να μην παίρνει διακπεραιωτικό χαρακτήρα σύνδεσης κλιμακοστασίων και διαμερισμάτων. Από την άλλη, τα διαμερίσματα σχεδιάζονται με βάση έναν τύπο που όμως παίρνει παραλλαγές και προεκτάσεις, δίνοντας έτσι ποικιλία στην τυποποίηση. Η επιλογή της ιδιωτικότητας σε ένα κτίριο κοινωνικής κατοικίας δεν είναι συνήθης αλλά λόγω της ιδιαιτερότητας των χρηστών σε ό,τι αφορά την ευαίσθητη σωματική και ψυχολογική τους κατάσταση, κρίθηκε απαραίτητη, προκειμένου να γίνονται οικειοποιήσιμα τα διαμερίσματα. Ωστόσο, οι κοινόχρηστοι χώροι δεν παραλείπονται, τοποθετούνται είτε σε αυτόνομους χώρους, είτε μεταξύ των διαμερισμάτων, ενώ και τα διαμερίσματα ανά δύο μοιράζονται κοινά πλατύσκαλα εισόδων. Χαρακτηριστικό λειτουργικό και μορφολογικό στοιχείο του συγκροτήματος, αποτελούν οι διάδρομοι κίνησης, καθώς αποκολλούνται από το κύριο σώμα του κτιρίου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαμπερότητα των διαμερισμάτων, αντιμετωπίζονται ως ανεξάρτητα στοιχεία, και τελικά διαφοροποιούνται από το υλικό δόμησης του κτιρίου.

 

 

Οι μονάδες
Οι μονάδες των κατοικιών εξαρχής αντιμετωπίστηκαν ανά δυάδες συνεργαζόμενες σε κοινό μάτι κανάβου ή σε επίπεδο εισόδων. Στο κοινό μάτι κανάβου τοποθετούνται είτε οι υγροί χώροι, προκειμένου να επιτευχθεί η καθετότητά τους, είτε οι κοινόχρηστοι ημιυπαίθριοι. Τα ισόγεια διαμερίσματα επιλύθηκαν με την δημιουργία υψομετρικής διαφοράς από το δρόμο (οδός Δεινοκράτους), σε υποβάθμιση και υποχώρηση κατά έναν κάναβο, ώστε να δημιουργηθεί αυλή και να εξασφαλιστεί η ιδιωτικότητά τους.

Η τελική μελέτη της διπλωματικής πραγματοποιή8ηκε συνολικά σε κλίμακα 1 : 500 (master plan - αστικού σχεδιασμού) σε γενική κάτοψη και πρόπλασμα, με επικέντρωση στο κυρίως κτιριολογικό σε κατόψεις, όψεις, τομές και προπλάσματα κλίμακας 1 : 200.

 

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.