(170.11) Container (s)

Φοιτήτρια : Περδίκη Χρυσή
Επιβλέπων καθηγητής : Βασιλάτος Παναγιώτης
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης : 1/4/2011

Σύντομη περιγραφή
Χρησιμοποιημένα εμπορευματοκιβώτια τα οποία βρίσκονται σε αχρησία στα λιμάνια των πόλεων συλλέγονται και μετατρέπονται με ελάχιστο κόστος στην ελάχιστη δομική και λειτουργική μονάδα ξενώνων προσωρινής στέγασης μεταναστών. Τα εν λόγω μπλοκς εμπορευματοκιβωτίων δεσμεύουν αχρησιμοποίητα αστικά κενά για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Αναλυτική περιγραφή

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, και η Ελλάδα, έχουν αποτελέσει τόπους διαφόρων ειδών μετανάστευσης, καθ' όλη τη διάρκεια του 20^ου αιώνα. Η αλλαγή, κυρίως μετά το 1989, από χώρες προέλευσης σε χώρες προορισμού μεταναστών, που συμπίπτει με την κατάρρευση των καθεστώτων του αυτοαποκαλούμενου υπαρκτού σοσιαλισμού, βρίσκει τις νοτιοευρωπαϊκές κοινωνίες και την επίσημη πολιτική αρχικά απροετοίμαστες.

Σήμερα περισσότεροι από ένας στους δέκα κατοίκους της Ελλάδας είναι μετανάστες/τριες, περίπου μία στους δύο είναι γυναίκα, ενώ παραπάνω από τους μισούς έρχονται από τα γειτονικά Βαλκανικά κράτη. Πιο συγκεκριμένα, η απογραφή του 2001, κατέγραψε 797.091 άτομα, ποσοστό που μεταφράζεται στο 7,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας και το 10% στην περιοχή της πρωτεύουσας. Παρά τα υψηλά ποσοστά συγκεντρώσης μεταναστών, η πληθώρα μη κυβερνητικών οργανώσεων που φροντίζουν σχεδόν αποκλειστικά για τα διάφορα ζητήματα (νομικής φύσεως, ρουχισμού, στέγασης και σίτησης) των μεταναστών/τριών, υποδεικνύει την έλλειψη κρατικού μηχανισμού διαχείρισης της εν λόγω μειονότητας.

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Παρότι παγκόσμιο φαινόμενο, η μετανάστευση επιλύεται, τελικά, σε τοπικό επίπεδο. Όσον αφορά την πόλη της Αθήνας, οι γεωγραφίες της εγκατάστασης των μεταναστών συγκροτούνται γύρω από το κέντρο της πόλης, με υψηλή ανάμειξη με κατοικία ντόπιων νοικοκυριών, ενώ η κλίμακα των συγκεντρώσεων είναι τέτοια που δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για «γκέτο». Στις εν λόγω περιοχές επικεντρώθηκε η παρούσα διπλωματική εργασία, επιλέγοντας τελικά ως περίπτωση μελέτης το 4^ο Δημοτικό Διαμέρισμα Αθηνών, τα Σεπόλια.

Κεντρική ιδέα είναι να μην επιβαρυνθεί ο αστικός ιστός με ένα ακόμη κτιριακό στατικό όγκο δομημένο σε δεδομένο χώρο και χρόνο, αλλά να δημιουργηθεί μέσα στην πόλη, μέσα από την επανάληψη ενός συγκεκριμένου μοτίβου, ένα δίκτυο μεταφερόμενων κατασκευών με χαρακτήρα υπερτοπικό.

Η μετέλη ξεκίνησε καταγράφοντας αρχικά όλα τα κενά οικόπεδα καθώς και τα ύψη κτιρίων της περιοχής. Ακολούθησε η διαδικασία επιλογής εκείνων των αχρησιμοποίητων αστικών κενών τα οποία θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν τους ξενώνες στέγασης μεταναστών/τριών, για όσο χρονικό διάστημα το εκάστοτε καθεστώς ιδιοκτησίας επιτρέπει ή για όσο συνεχίζει να υφίσταται ανάγκη στη συγκεκριμένη περιοχή.

Τα κριτήρια επιλογής των οικοπέδων όσον αφορά τη θέση τους στον αστικό ιστό, αλλά και όσον αφορά τη δομή της κατασκευής που επιλέγεται στη συνέχεια, είναι τα παρακάτω:

i. Εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
ii. Ένταξη σε γειτονιά αμιγούς κατοικίας.
iii. Απομάκρυνση από κύριους οδικούς και εμπορικούς άξονες.
iv. Μέγιστος αριθμός ορόφων γειτνιαζόντων κτιρίων το 6.
v. Δυνατότητα πρόσβασης φορτηγού και γερανού για τη μεταφορά και τοποθέτηση της κατασκευής αντίστοιχα.
vi. Ελάχιστες διαστάσεις οικοπέδου 8,80 μ. (πρόσωπο) x 7,50 μ (βάθος).

 

 

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
Ελάχιστη δομική και λειτουργική μονάδα της κατασκευής αποτελεί το χρησιμοποιημένο, ελαφρώς τροποποιημένο εμπορευματοκιβώτιο (container). Βασικοί λόγοι επιλογής του αποτέλεσαν οι διαστάσεις του, το χαμηλό κόστος του, η δυνατότητα μεταφοράς του, η τυποποίηση σε επίπεδο κατασκευής, μεταφοράς και στοίβαξης, η ύπαρξή του σε αφθονία και αχρησία στα λιμάνια ολόκληρης της Ευρώπης, η ιδέα της επανάχρησης, η λογική του ελάχιστου στην κατασκευή και το αισθητικό αποτέλεσμα.

Παρόλο που τα εμπορευματοκιβώτια σχεδιάστηκαν αρχικά ως δοχεία μεταφοράς αγαθών, χρησιμοποιούνται επίσης ως χωρικές μονάδες στην αρχιτεκτονική και είναι κατάλληλα για κατασκευές χαμηλού κόστους.

 

 

 

Τα χαρακτηριστικά του container

Διαστάσεις
Η τυποποίηση του εμπορευματοκιβωτίου στη δεκαετία του '70, με βάση τα ISO πρότυπα, υπήρξε απαραίτητη προϋπόθεση για την επερχόμενη παγκόσμια κυριαρχία των εμπορευματοκιβωτίων. Τα εμπορευματοκιβώτια έχουν το σταθερό πλάτος των 8 ποδιών (2,438 μέτρα) και ποικίλα ύψη και μήκη: ο πρότυπος κύβος έχει ύψος 8,5 πόδια (2,6 μέτρα περίπου) και μήκος 20 πόδια (6 μέτρα περίπου).

 

 

 

Παραγωγή
Ο μεγαλύτερος όγκος εμπορευματοκιβωτίων κατασκευάζεται σήμερα στην Ασία και κατά βάση στην Κίνα, γεγονός σύμφωνο με τον όγκο εξαγώμενων προϊόντων της εν λόγω χώρας. Τα εμπορευματοκιβώτια φτάνουν και συνήθως παραμένουν στα ευρωπαϊκά λιμάνια, εφόσον κοστίζει λιγότερο να αγοραστεί καινούριο εμπορευματοκιβώτιο για την επόμενη εισαγωγή από την Ανατολή παρά να σταλεί το ίδιο εμπορευματοκιβώτιο άδειο πίσω για επανάχρηση.

Κόστος
Τα εμπορευματοκιβώτια αποτελούν μία αρκετά ανέξοδη λύση: ένα καινούριο εμπορευματοκιβώτιο των 20 ποδιών σε μήκος κοστίζει γύρω στα 2,500 ευρώ και ένα χρησιμοποιημένο περίπου 1,300 ευρώ, μία τιμή ασυναγώνιστη συγκρινόμενη με το κόστος ανέγερσης μίας συμβατικής κατασκευής. Από τα παραπάνω ωστόσο φαίνεται ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσεις ένα εργοστασιακά νέο εμπορευματοκιβώτιο στην Ευρώπη, γιατί, όπως προαναφέρθηκε, τα περισσότερα παράγονται στην Ασία οπότε έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον μία φορά για τη μεταφορά εμπορευμάτων.

Διαδικασία
Αφότου αγοραστεί ένα εμπορευματοκιβώτιο ελέγχεται για τυχόν φθορρές. Στη συνέχεια ένας πλευρικός τοίχος κόβεται στα σημεία όπου θα τοποθετηθεί πόρτα και φεγγίτης. Ακολούθως το εμπορευματοκιβώτιο βάφεται εσωτερικά και εξωτερικά. Στη συνέχεια τοποθετείται εσωτερικά μόνωση από πετροβάμβακα, γίνεται η ηλεκτρολογική εγκατάσταση και η επένδυση με ξύλινα πανέλα. Τοποθετούνται τα κουφώματα και τα εμπορευματοκιβώτια σφραγίζονται αφότου αποθηκευτούν αποσυναρμολογημένα στο εσωτερικό τους τα λοιπά εξαρτήματα του συνόλου (ένας εξώστης για κάθε εμπορευματοκιβώτιο και ένα κοινόχρηστο μεταλλικό κλιμακοστάσιο για κάθε ξενώνα καθώς και η επίπλωση. Έξι εώς οκτώ εμπορευματοκιβώτια μεταφέρονται σε οικόπεδο όπου έχει γίνει ήδη η εκσκαφή, η τοποθέτηση δοκών έδρασης των εμπορευματοκιβωτίων και η σύνδεση με τα δίκτυα της πόλης. Στη συνέχεια αδειάζεται το εσωτερικό των εμπορευματοκιβωτίων και στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο με τις ειδικές τυποποιημένες κλειδαριές σε δύο στήλες των τριών ή των τεσσάρων ανάλογα. Η σκάλα και οι εξώστες προσαρμόζονται στο συγκρότημα. Τοποθετείται στεγάνωση στα δύο κορυφαία εμπορευματοκιβώτια. Η τελευταία εργασία είναι η συναρμολόγηση των επίπλων, η οποία γίνεται από τους ίδιους τους χρήστες.

 

 

 

Αισθητικό αποτέλεσμα
Η παγκοσμιοποιημένη εικόνα του εμπορευματοκιβωτίου δημιουργεί στη θέασή της συγκεκριμένους συνειρμούς. Παρόλο που στην αρχιτεκτονική τοποθετείται σε συγκεκριμένη τοποθεσία και είναι φαινομενικά στάσιμο, παραμένει κινητό και μεταφερόμενο εώς ένα βαθμό.

Το μπλοκ εμπολευματοκιβωτίων ως αρχιτεκτόνημα είναι διάφορο (σχεδόν «ξένο σώμα») σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα γειτονικά του. Απευθύνεται σε άτομα που - λόγω της διαφορετικής εθνικότητάς τους και του προσωρινού ή αβέβαιου της διαμονής τους - αφενός σκέπτονται, αισθάνονται και δρουν διαφορετικά απ' όλους τους άλλους, αφετέρου όμως πρέπει να συνυπάρχουν με αυτούς μια και συνδέονται («συγγενεύουν») μαζί τους. Η κατασκευή πετυχαίνει να εξωτερικεύσει με σαφήνεια τις προθέσεις (εφήμερο, οικονομικό), τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες των χρηστών του και των λειτουργιών που ικανοποιούνται μέσα και γύρω από αυτό.

 

 

Τέλος, η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί και εκφράζει μία ερευνητικού χαρακτήρα πρόταση για τη διαμόρφωση μιας νέας εναλλακτικής αντιμετώπισης αντίστοιχων θεμάτων.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.