(174.11) Αρχαιολογικό μουσείο Θεσπιών – επέκταση

Φοιτήτρια: Κουρούνη Ισμήνη
Επιβλέποντες καθηγητές: Σταύρος Γυφτόπουλος & Ελένη Αλεξάνδρου
Σύμβουλος καθηγήτρια: Ελένη Χανιώτου
Σχολή αρχιτεκτόνων μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης: 28 Νοεμβρίου 2011

Η διπλωματική εργασία με θέμα «αρχαιολογικό μουσείο Θεσπιών - επέκταση» προτείνει την επαναλειτουργία του μουσείου Θεσπιών, το οποίο θα έχει  τοπικό χαρακτήρα και θα συμπληρώνει το υπάρχον δίκτυο αρχαιολογικών μουσείων της Βοιωτίας. Το νέο κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει εκτός από τη δημιουργία νέων αιθουσών και βοηθητικών χώρων απαραίτητων για τη λειτουργία του μουσείου,  μικρό αμφιθέατρο και καφετέρια - foyer τα οποία μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα από τις ώρες λειτουργίας της έκθεσης

 

Το αρχαιολογικό μουσείο των Θεσπιών δεν προτείνεται ως ένα μουσείο αυτόνομο και ανεξάρτητο αλλά εντάσσεται σε ένα υπάρχον δίκτυο αρχαιολογικών μουσείων που ξετυλίγει τη βοιωτική ιστορία και όχι μόνο.

Στο τρίγωνο που σχηματίζεται μεταξύ των αρχαιολογικών μουσείων της Αθήνας, της Θήβας και των Δελφών προστίθενται μουσεία τοπικού ενδιαφέροντος με χαρακτήρα συμπληρωματικό που στόχο έχουν να προβάλλουν την ιδιαίτερη ιστορία επιμέρους περιοχών.

Ήδη το 2008 ανακαινίζεται το αρχαιολογικό μουσείο της Χαιρώνειας ενώ το 2009 γίνονται και τα εγκαίνια του αρχαιολογικού μουσείου του Σχηματαρίου έπειτα από την αποκατάσταση του υφιστάμενου κελύφους. Συγχρόνως το 2010 ολοκληρώνεται και η κατασκευή της επέκτασης του αρχαιολογικού μουσείου της Θήβας σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Μιχαήλ Σουβατζίδη.

Ως πρόταση από τον πρώην δήμο Θεσπιών καθώς και την Θ΄ εφορεία προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων διατυπώνεται η ανακαίνιση και η λειτουργία του αρχαιολογικού μουσείου Θεσπιών.

 

 

Εξαιτίας της έλλειψης κονδυλίων και της αδυναμίας κάλυψης των σύγχρονων μουσειολογικών και μουσειογραφικών απαιτήσεων από το υφιστάμενο κτίριο η υλοποίηση της πρότασης εκκρεμεί. Εκτός από την ύπαρξη του υφιστάμενου κτιρίου του μουσείου και η σχέση των Θεσπιών με την ευρύτερη περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος δικαιολογεί την επιλογή του συγκεκριμένου χωριού για την υποδοχή μιας τέτοιας χρήσης.

Οι Θεσπιές είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό στην περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που μελετάται. Υπήρξαν δήμος με το πρόγραμμα Καποδίστρια και διαθέτουν το Γυμνάσιο και το Λύκειο της περιοχής, γεγονός που διευκολύνει την επίσκεψη των μαθητών στο μουσείο. Ως προς τη θέση τους στο οδικό δίκτυο θα λέγαμε ότι έχουν μια ακτινωτή σύνδεση με τα υπόλοιπα χωριά και τελικά τις περισσότερες σχέσεις άμεσης πρόσβασης. Συγχρόνως, καθώς οι Θεσπιές αποτελούν πέρασμα από την οδό Θηβών - Λειβαδιάς στις παραλίες του Κορινθιακού κόλπου ευνοείται η στάση των τουριστών - Ελλήνων και αλλοδαπών -  στο χωριό και η επίσκεψή τους στο μουσείο κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες οπότε και κατευθύνονται στις παραλίες για μπάνιο ή κατασκήνωση.

Τέλος οι Θεσπιές και η ευρύτερη περιοχή τους είναι χωροθετημένες σε κάμπο που ορίζεται δυτικά από το όρος Ελικώνας και ανατολικά από το όρος Κιθαιρώνας. Ο κάμπος καλύπτεται με καλλιέργειες, γεγονός που προσδίδει στην περιοχή αγροτικό χαρακτήρα.

Πρέπει  να σημειωθεί ότι τα περισσότερα ευρήματα βρίσκονται διάσπαρτα σε αυτόν τον κάμπο και η ακεραιότητά τους κινδυνεύει από της αγροτικές διεργασίες (όργωμα, ράντισμα κ.α.) οι οποίες άλλοτε βέβαια φέρνουν στο φως και νέα ευρήματα. Καθίσταται λοιπόν αναγκαία η περισυλλογή και η φύλαξη σε μουσειακό χώρο όσων ευρημάτων κρίνεται ότι μπορούν να μετακινηθούν από το σημείο στο οποίο βρέθηκαν. Για τα υπόλοιπα πρέπει να διασφαλιστούν αποστάσεις ασφαλείας από το δρόμο ή τους αγρούς και με τις κατάλληλες πληροφορίες και φωτογραφίες στο μουσείο, μετά την επίσκεψη, να γίνονται εύκολα αναγνωρίσιμα.

Το χωριό έχει δύο βασικές οδικές αρτηρίες, τον περιφερειακό και τον κεντρικό δρόμο που διασχίζει το χωριό και το χωρίζει σε δύο μαχαλάδες, τον πάνω και τον κάτω. Κοντά στον κεντρικό δρόμο χωρίς όμως μέτωπο σε αυτόν βρίσκεται το αρχαιολογικό μουσείο Θεσπιών.

Εμπόδιο στη θέαση του μουσείου από το δρόμο αλλά και την ανατολική θέα από το μουσείο προς τον απέναντι οικισμό του Λεονταρίου, αποτελεί ένα υφιστάμενο κτίριο (πρώην οινοποιείο), ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας το οποίο έχει κριθεί ακατάλληλο προς χρήση και δεν του αναγνωρίζεται κανένα αρχιτεκτονικό ή ιστορικό ενδιαφέρον. Στην πρόταση της επέκτασης του αρχαιολογικού μουσείου των Θεσπιών το οικόπεδο αυτό απαλλοτριώνεται και το κτίριο κατεδαφίζεται.

 

 

Τα κτίρια της επέκτασης του αρχαιολογικού μουσείου Θεσπιών διατηρούν αναλογίες κάτοψης όμοιες με αυτές του υπάρχοντος πέτρινου (επανάληψη της μονάδας του παλιού στη δομή του νέου). Το σημείο σύνδεσής τους υλοποιείται με στοά ελαφριάς μεταλλικής κατασκευής.

Εκτός από την παλιά αυλή του μουσείου που διατηρείται και στην οποία σχεδιάζεται μικρό υπαίθριο αμφιθέατρο, δημιουργείται και μία δεύτερη εσωτερική αυλή -  χώρος εκτόνωσης της καφετέριας του μουσείου.

Σχετικά με την προσαρμογή του κτιρίου στο ανάγλυφο του εδάφους, οι κτιριακοί όγκοι ακολουθούν την κλίση του οικοπέδου ενώ τονίζεται ιδιαίτερα με μεγαλύτερο ύψος ο κατακόρυφος άξονας κυκλοφορίας.

Η κίνηση των επισκεπτών στο χώρο έχει οριστεί με ακρίβεια βάση σχεδιασμού - πέρασμα από τη μία αίθουσα στην άλλη. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στους ενδιάμεσους χώρους μετάβασης οι οποίοι όχι μόνο διαθέτουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον (ράμπα, πεζογέφυρα, στοά, κλιμακοστάσιο) αλλά αποτελούν χώρους παρατήρησης και ανακάλυψης του κελύφους του μουσείου. Αυτό επιτυγχάνεται με διαπερατότητες που αποκαλύπτουν σταδιακά τους όγκους και ευνοούν τη σύγκριση του παλιού με το νέο.

Αξιοσημείωτο για το σχεδιασμό του μουσείου αποτελεί η ενσωμάτωση υπόγειου αμφιθεάτρου για διαλέξεις, συζητήσεις, προβολές, πολιτιστικές εκδηλώσεις οι οποίες μπορούν να διοργανώνονται όχι μόνο από το μουσείο αλλά και τους συλλόγους της περιοχής, τα σχολεία και το δήμο.

Ο σχεδιασμός επιτρέπει σε αμφιθέατρο και καφετέρια να λειτουργούν ανεξάρτητα από τη λειτουργία της έκθεσης. Ο διττός αυτός χαρακτήρας του χώρου ενισχύει τη σχέση του χρήστη με το κτίριο καθώς πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των επισκέψεων και τελικά το μουσείο καθίσταται πόλος ψυχαγωγίας, ενημέρωσης, πολιτισμού.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.