(186.11) Μεσολόγγι : Η Ταυτότητα της πόλης

Φοιτήτρια: Νέλλα Στεφανάτου
Επιβλέπων Καθηγητής: Ανδρέας Κούρκουλας
Σύμβουλοι Καθηγητές: Ειρήνη Εφεσίου, Χρύσανθος Κιρπότιν, Μπούκη Μπαμπάλου -Νουκάκη, Κωνσταντίνος Σερράος
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης:  2 Δεκεμβρίου 2011

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ο όλος προβληματισμός αυτής της διπλωματικής, ξεκινάει από τη σχέση της πόλης με το νερό και το πως το Μεσολόγγι προσδιορίζεται από το υγρό στοιχείο. Στα πλαίσια μίας στρατηγικής που θεωρεί το ανθρωπογενές και το φυσικό οικοσύστημα ως αδιαίρετο σύνολο προτείνονται χειρισμοί σε όλες τις κλίμακες που επιδιώκουν την αποκατάσταση της ισορροπίας αυτού του συνόλου.

 

 

Αντικείμενο αυτής της διπλωματικής υπήρξε το Μεσολόγγι, η πόλη από την όποια κατάγομαι. Ο όλος προβληματισμός, ξεκινάει από τη σχέση της πόλης με το νερό. Για μένα το Μεσολόγγι, μέσα από τη μελέτη μου για τον τόπο και τη βιωματική μου εμπειρία αποτελεί ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο πόλης και τοπίου και δεν περιορίζεται στην οικιστική ζώνη. Πρόκειται  για μία ιδιάζουσα περίπτωση και αυτό γιατί, η ιδιαίτερη, έντονη και ισχυρή ταυτότητα του τοπίου είναι αυτή που καθορίζει και την ανάπτυξη της πόλης. Η πόλη αντλεί την ατμόσφαιρά της από το ίδιο το τοπίο.

Η οριζοντιότητα, η επιπεδότητα, η αβαθής θάλασσα, η αντανάκλαση- ο καθρεφτισμός, τα ίχνη μέσα στη λιμνοθάλασσα και οι κατασκευές μέσα στο νερό διαμορφώνουν το χωρικό πλαίσιο.  Έναν μαγικό κήπο μιας ακύμαντης και σιωπηλής λιμνοθάλασσας λουσμένης  στη γκρίζα άχλη της και φωτισμένη από σμήνη κάτασπρων   πουλιών. Το Μεσολόγγι θα μπορούσε να είναι μία από τις αόρατες πόλεις που περιγράφει ο Italo Calvino. Το Μεσολόγγι είναι διπλή πόλη αφού κουβαλάει πάντα το είδωλό της, είναι μία υδάτινη πολιτεία.

 

 

 

Σήμερα, η ισορροπία του συστήματος «πόλη και νερό», έχει διαταραχθεί. Κατά τη γνώμη μου, το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι η πόλη εξελίχθηκε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι παράμετροι και τα χαρακτηριστικά του τοπίου. Οι συνεχείς επιχωματώσεις που πραγματοποιούνται από το 1874 μέχρι και σήμερα απομάκρυναν τη θάλασσα από την πόλη. Σήμερα, έχει δημιουργηθεί στο παραθαλάσσιο μέτωπο μία ζώνη με μεγάλης κλίμακας οικοδομικά τετράγωνα η οποία, αποτελεί ένα φράγμα, ένα εμπόδιο. Η πόλη φαίνεται να στρέφει την πλάτη της προς τη θάλασσα. Η σχέση των κατοίκων της με το νερό έχει αλλοιωθεί. Καθώς εισέρχεται κανείς στην πόλη, δεν αντιλαμβάνεται ότι το σημείο αναφοράς της, είναι η λιμνοθάλασσα γιατί, δεν μπορεί να προσανατολιστεί με βάση αυτήν. Η κίνηση είναι έμμεση και μπλοκαρισμένη από το «τείχος - φράγμα». Επιπλέον, το μοναδικό κανάλι της πόλης αποτελεί και το όριο της. Η πόλη είναι αποκομμένη από το λιμάνι.

Θέλοντας να αποκαταστήσω αυτή τη σχέση και να επαναπροσδιορίσω την ταυτότητα της πόλης, εντοπίζω τα νευραλγικά σημεία όπου παρεμβαίνοντας κάποιος, η ταυτότητα της πόλης αρχίζει να αλλάζει. Ασχολούμαι ενδεικτικά με όλες  σχεδόν τις κλίμακες λαμβάνοντας πάντα υπόψη τα χαρακτηριστικά του τοπίου, στα πλαίσια μιας στρατηγικής που επιδιώκει να αποκαταστήσει την ταυτότητα της πόλης. Στόχος μου, είναι η αποκατάσταση της ισορροπίας των δύο πόλων του οικοσυστήματος ,του ανθρωπογενούς και του φυσικού, με την εισχώρηση του ενός μέσα στο άλλο. Έτσι, θεωρώ το Μεσολόγγι ως κατοικία με κήπο της, τη λιμνοθάλασσα.  Προσπαθώ να κατεβάσω τη δημόσια εκτόνωση στη λιμνοθάλασσα και να την εντάξω στη ζωή της πόλης. Έτσι, καταρχάς,

1. καταρρίπτω το «τείχος» του παραλιακού μετώπου, σπάζοντας τα μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα
2. αποκαθιστώ τις ασυνέχειες του αστικού ιστού, ώστε η κίνηση και το βλέμμα να καταλήγουν άμεσα στο νερό
3. προτείνω γενική επέκταση της πόλεως προς τη θάλασσα
4. ρυθμίζω τα δίκτυα κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων από και προς την πόλη και τη λίμνη
5. διευθετώ το όριο στη ζώνη του μικτού οικοσυστήματος, εκεί δηλαδή που το ανθρωπογενές οικοσύστημα συναντά το φυσικό, σε μία προσπάθεια ομαλής μετάβασης και φιλτραρίσματος απο τον έναν στον άλλο πόλο
6. τέλος, εστιάζω στο σχεδιασμό μιας κατασκευής μέσα στο νερό, που θα ενισχύει την περιήγηση στο υδάτινο πάρκο και θα λειτουργεί ως τοπικός και υπερτοπικός πόλος έλξης. Θα λειτουργεί ως βαρίδι για τους ντόπιους, ώστε η λιμνοθάλασσα να ενταχθεί στην καθημερινή τους ζωή. Προτείνω την κατασκευή μιας συμπληρωματικής ιχθυαγοράς στην καρδιά της λιμνοθάλασσας με εστιατόριο και ένα καθιστικό χώρο από όπου θα μπορεί κανείς να επιβιβάζεται στις μικρές βάρκες της περιοχές (τις γαϊτες) και να περιηγείται εν πλω στη λίμνη καθώς και να επισκέπτεται τα ιστορικά νησάκια.

Το Μεσολόγγι μαζί με το Αιτωλικό αποτελούν τα δύο αστικά κέντρα που βρίσκονται στο σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού. Η περιοχή βρίσκεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και καταλαμβάνει το ΝΔ άκρο του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Η ευρύτερη περιοχή οριοθετείται περιμετρικά από τον ποταμό Εύηνο, το όρος Αράκυνθο στα ανατολικά, τις λοφώδεις απολήξεις των Ακαρνικών Ορέων βόρεια, τον ποταμό Αχελώο, δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος και νότια α πό  τον Πατραϊκό Κόλπο.  Αποτελεί έναν από τους πιο πλούσιους υγροτόπους της Ευρώπης.

 

 

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ενιαία λιμνοθάλασσα στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες της Μεσογείου με έκταση 112.000 στρέμματα και βάθος που κυμαίνεται από 0.30μ.-1.70μ. Η περιοχή περιλαμβάνει ένα από τα πιο σπάνια και ποικίλα σε φυσικές διαπλάσεις οικοσυστήματα. Οι βασικές παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής είναι τρεις : η αλιεία, η γεωργική εκμετάλλευση και η παραγωγή άλατος. Με βάση τη γεωμορφολογία της περιοχής, όπως προέκυψε από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο διάστημα 1960-1995, έχει δημιουργηθεί ένα σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών στο οποίο διακρίνονται έξι επιμέρους ενότητες με διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους.H περιοχή μελέτης σχετίζεται με την ενότητα που συνορεύει άμεσα την πόλη του Μεσολογγίου,  τη λιμνοθάλασσα Κλείσοβας (18.000 στρέμματα)

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.