ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχές 2011
Φοιτητές : Εύα Ανδρονικίδου, Μελίνα Αναλυτή, Roberto Franceschini, Wooseop Song
Επιβλέποντες Καθηγητές : Μαρία Γούλα, Patricia Perez, Ιωάννα Σπανού
Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης - U.P.C.
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιούνιος 2011
Η υπό μελέτη περιοχή βρίσκεται στην Ισπανία σε έναν από τους κόλπους της Costa Brava, και περιλαμβάνει την ιστορική πόλη Torroella de Montgrí (όπου βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Μontgrí) και τη γύρω από αυτή περιοχή (περιφέρεια Baix Empordá).
Περιβάλλεται βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά από βουνά (Montgrí, Begur). Την περιοχή τη διαρρέει ο ποταμός Τερ. Η μεγαλύτερη έκτασή της αποτελείται από ένα μωσαϊκό από καλλιέργειες. Την παραλιακή ζώνη τη συνθέτουν το οικοσύστημα των αμμολόφων , και το οικοσύστημα των ελών (αλμυρού νερού), ενώ στους πρόποδες του Montgrí βρίσκεται ο τουριστικός οικισμός Estartit.
Στόχος της μελέτης είναι η τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής με γνώμονα την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού τοπίου και των διαφόρων οικοσυστημάτων της.
Σε πρώτο στάδιο γίνεται η μελέτη της ευρύτερης περιοχής και η πρόταση ενός ρυθμιστικού σχεδίου και των βασικών-γενικών ιδεών για την επίλυση του.
Σε δεύτερο στάδιο επιλέγεται μία μικρότερη έκταση της περιοχής, στην οποία εφαρμόζονται σε μικρότερη κλίμακα οι γενικές ιδέες του master plan.
Η περιοχή μελέτης που επιλέχθηκε είναι ένα τμήμα της παράκτιας ζώνης. Βρίσκεται ανάμεσα από δύο φυσικά όρια που δομούν το τοπίο. Από την μια πλευρά οριοθετείται με την εκβολή του ποταμού Τερ, ενώ από την άλλη η παλιά κοίτη του ποταμού που πλέον δημιουργεί ένα είδος υγροτόπου (agua molls), αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της περιοχής μελέτης και του παραλιακού οικισμού Estartit. Το επάνω όριο της επιλεγμένης περιοχής μελέτης, παράλληλα του παραλιακού μετώπου, συνορεύει με αγροκαλλιέργειες, με ένα παραθαλάσσιο camping, και με ένα οικισμό χτισμένο κατά ένα μέρος του, αφού το πολεοδομικό σχέδιο της παραλιακής ζώνης εγκαταλείφθηκε και σήμερα απομένουν μόνο τα ίχνη του πολεοδομικού ιστού (δρόμοι κλπ).
Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως υδροβιότοπος όπου στα φυσικά του χαρακτηριστικά συμπεριλαμβάνονται σειρές - συστήματα αμμολόφων, έλη αλμυρού νερού, η εκβολή του ποταμού Τερ και ο υγρότοπος (agua molls). Ενδιαφέρουσα είναι η μικροτοπογραφία της περιοχής όπως διαμορφώνεται από υψώματα αλλά και από μικρά κοιλώματα, υποβαθμίσεις του εδάφους. Το οικοσύστημα που έχει αναπτυχθεί είναι αποσπασματικό και η οικολογική σύνδεση είναι ασυνεχής. Αυτό οφείλεται στις πιέσεις που δέχονται οι προστατευόμενες περιοχές όπως είναι τα έλη και οι αμμόλοφοι από τα κτιστά στοιχεία (καμπινγκ, οικισμός, παλιός πολεοδομικός ιστός) και δημιουργούν εύθραστα όρια που επηρεάζουν τις προστατευόμενες περιοχές, αλλά και στα όρια που δημιουργούνται απο τα τεχνητά στοιχεία (όπως για παράδειγμα τα ίχνη του πολεοδομικού ιστου διακόπτουν τη φυσική συνέχεια των ελών ή τη σύνδεσή τους με τους αμμόλοφους).
Ενδιαφέρον της περιοχής θα αποτελέσει μια ιδιαίτερη δομή - μορφολογία του εδάφους που παρατηρείται στην περιοχή (οι λεγόμενες closes). Είναι συνήθως χώροι που περικλείονται από τοπογραφικά χαμηλά υψώματα και έχουν έκταση περίπου από 0.5 εως 1.2 εκτάρια. Συναντάμε στην περιοχή συστήματα τέτοιων περίκλειστων χώρων, συνήθως σε ομάδες. Η έννοια αυτής της δομής του περίκλειστου (την ονομάζουμε έννοια "δωματίων"), θα απασχολήσει την παρούσα μελέτη και θα αποτελέσει εργαλείο σχεδιασμού για το project.
Σκοπός της μελέτης είναι η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και του υδροβιότοπου αλλά και η πρόταση ενός σχεδιού για την τουριστική ανάπτυξη της ζώνης.
Για το σκοπό αυτό επανασχεδιάζεται η επιλεγμένη περιοχή με βάση τα ήδη υπάρχοντα οικοσυστήματα και με στόχο την αποκατάστασή τους στα σημεία που κρίνεται αναγκαίο, την ενδυνάμωσή τους αλλά και την προστασία τους.
Ο σχεδιασμός συμπεριλαμβάνει τις υποδομές για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής , με σεβασμό στην οικολογική ανάπτυξη.
Για να επιτευχθούν τα παραπάνω, η περιοχή χωρίζεται σε ένα τμήμα πιο τεχνητό - «αστικό» δηλαδή σχεδιασμένο για να υποδεχθεί τις βασικές υποδομές για την τουριστική ανάπτυξη, το οποίο μεταβάλλεται σταδιακά κατά μήκος της παρέμβασης σε ένα τοπίο πιο φυσικό και προστατευμένο (μέχρι την εκβολή του ποταμού Τερ).
Στόχοι σχεδιασμού.
Α. Διατήρηση της χρήσης του camping και επανασχεδιασμός του χώρου
Το camping διατηρεί τη λειτουργία του, αλλά επανασχεδιάζεται καλύπτοντας μικρότερο χώρο. Ο σχεδιασμός του είναι βασισμένος στην έννοια του «δωματίου» (closes). Οργανώνεται σε «δωμάτια», τα οποία οριοθετούνται με υψομετρικές διαφορές (-1μ ως 2μ) και βλάστηση.
Β. Δημιουργία parking
To parking βρίσκεται δίπλα στο camping, για να εξυπηρετεί το camping αλλά και την παραλία. Είναι σχεδιασμένο με την έννοια του «δωματίου», σε ένα «δωμάτιο» βυθισμένο κατά 2μ. Επικοινωνεί με τον δρόμο που συνδέει τον χώρο των καλλιεργειών με τον οικισμό του Estatit. Ο χώρος εκτός της υψομετρικής διαφοράς οριοθετείται με βλάστηση ωστέ να ενδυναμωθεί η ζώνη προστασίας του φυσικού χώρου από τον τεχνητό.
Γ. Εφαρμογή φυτοκαθαρισμού
Ο φυτοκαθαρισμός εφαρμόζεται στον χώρο που βρίσκεται κάτω από το camping και το parking, έτσι ώστε να συλλέγει τα νερά του camping και να τα καθαρίζει. Το νερό επιστρέφει στην περιοχή των ελών καθαρό.Ο σχεδιασμός του είναι βασισμένος στη δομή - μορφολογία των closes - «δωματίων», και στην κλειστή τοπογραφία των ελών.
Λειτουργία : το νερό ρέει από ένα κεντρικό κανάλι το οποίο τροφοδοτεί τις φυσικές «λεκάνες» του νερού, που περιβάλλονται από φυσικά χωμάτινα αναχώματα. Οι φυσικές αυτές λεκάνες αφήνουν στα τοιχώματά τους ανοίγματα για να μεταφέρεται το νερό από τη μία στην άλλη και σταδιακά να καθαρίζεται.
Δ. Αφαίρεση των ιχνών του παλιού πολεοδομικού ιστού.
Για να επιτευχθεί η κατά μήκος σύνδεση τόσο σε ανθρώπινο, όσο και σε οικολογικό επίπεδο, είναι αναγκαία η απαλλοτρίωση των ιχνών του παλιού πολεοδομικού ιστού.
Ε. Μετατόπιση του υπάρχοντος κτιστού τμήματος του παλιού πολεοδομικού ιστού
Στ. Αποκατάσταση και προστασία της «φυσικής» ζώνης.
Οικοσυστήματα των ελών και των αμμολόφων. Αλυκές και μεικτοί υγρότοποι.
Θεωρόντας κρίσιμη την κατάσταση των οικοσυστημάτων κρίθηκε αναγκαίο να αποκατασταθούν και να προστατευτούν. Για να επιτευχθεί η οικολογική σύδεση των οικοσυστημάτων, δουλεύτηκε κυρίως η κατά μήκος σύνδεση και αποκατάστασή τους.
Δουλεύουμε με την τοπογραφία και την κατεύθυνση του ανέμου, που μας επιτρέπει τη δημιουργία αυτής της σύνδεσης κατα μήκους.
1. Αποκατάσταση του οικοσυστήματος των αμμολόφων
Δημιουργία καινούργιων τοπογραφικών στοιχείων.
Οι αμμόλοφοι χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες. Στην πρώτη σειρά αμμολόφων που είναι μεταβλητοί , στη δευτερή σειρά ημί-μεταβλητοί και στην τρίτη που βρίσκονται οι σταθεροί αμμόλοφοι.
Η παραλιακή ζώνη της περιοχής διατηρεί την πρώτη σειρά αμμολόφων, η οποία είναι αποσπασματική και κατεστραμμένη.
Για να ενδυναμώσουμε το οικοσύστημα των αμμολόφων αποκαθιστούμε την πρώτη σειρά και σχεδιάζουμε τις δύο επόμενες. Αυτό επιτυγχάνεται με το σχεδιασμό και την εφαρμογή καινούργιων τοπογραφικών στοιχείων. Με την τοποθέτηση δεσμίδων καλαμιών σε μορφή ορθογωνικού κανάβου για τους ημιμόνιμους και τους σταθερούς αμμόλοφους και με τοποθέτηση κάθετων πασσαλοσανιδών για τους μεταβλητούς προετοιμάζεται το έδαφος για τους καινούργιους αμμόλοφους. Σε δύο - τρία χρόνια , οι κατασκευές καλύπτονται με άμμο και πέρνουν την μορφή των φυσικών αμμολόφων. Το προστατευμένο από τον άνεμο τμήμα των αμμολόφων καλύπτεται με βλάστηση (μεταβλητός αμμολοφός : 20% κάλυψη με βλάστηση Agropyron junceiforme, ημιμόνιμος αμμόλοφος : 80% κάλυψη με βλάστηση Βarron, Ammophila arenaria, σταθερός αμμόλοφος : σε αυτόν φτάνει λιγότερο αλάτι και μπορεί να είναι καλυμμένος στο μεγαλύτερο μέρος του με βλάστηση). Ανάμεσα στους ημιμόνιμους και στους σταθερούς αμμολόφους δημιουργείται μια τοπογραφική υποβάθμιση όπου συγκεντρώνει αλμυρό νερό και είναι πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα.
Οι κατασκευές των τοπογραφικών στοιχείων τοποθετούνται σύμφωνα με τη φορά του ανέμου, για την καλύτερη διακίνηση της άμμου και για τη δημιουργία ανοιγμάτων μεταξύ των αμμολόφων οπου δημιουργεί μια συνδεση της θάλασσας με την πίσω ζώνη των ελών.
Στην τοποθέτηση των κατασκευών διατηρείται μια γωνία 45° (από και ως 45°).
2. αποκατάσταση του οικοσυστήματος των ελών
Αφαιρόντας τα ίχνη του παλιού πολεοδομικού σχεδίου (μέσα στα οποία έχουν δημιουργηθεί έλη αλμυρού νερού), επανασχεδιάζουμε τα όρια των ελών.
Δημιουργούνται νέα όρια , διάτρητα , διαπερατά , με εργαλείο σχεδιασμού τα φυσικά αναχώματα, για να επιτευχθεί η κατά μήκος οικολογική τους σύνδεση. Το οικοσύστημα των ελών εκτείνεται κατά μήκος της παραλίας , ακριβώς πάνω από την τελευταία ζώνη των αμμολόφων (σταθερή) και καταλήγει στο φυσικό όριο της εκβολής του ποταμού Τερ. Σε αυτό το σημείο , το ανάχωμα που εγκιβωτίζει τον ποταμό ανοίγει με τη βοήθεια ενός υδατοφράχτη, και με βάση των κλίσεων μια ποσότητα νέρου περνάει και τροφοδοτεί το οικοσύστημα των ελών. Από την άλλη πλευρά τα έλη συνδέονται με τον χώρο του φυτοκαθαρισμού των νερών, οπότε το οικοσύστημα τροφοδοτείται και από εκεί με το φιλτραρισμένο , καθαρό νερό.
Ζ. Δημιουργία ζώνης προστασίας μεταξύ των καλλιεργιών και της «φυσικής» προστατευόμενης ζώνης.
Η ζώνη αυτή εκτείνεται κατά μήκος, από τον ποταμό Τερ εώς και την παλιά του κοίτη- τωρινός υγρότοπος (agua molls). Η ζώνη αυτή δημιουργεί ένα «στρώμα» προστασίας της προστατευόμενης περιοχής από της καλλιέργειες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη φύτευση συστάδων πεύκων που δημιουργούν ένα φίλτρο προστασίας, και σε κάποια σημεία δημιουργούμε μικρές υψομετρικές διαφορές.
Σε αυτή την ενδιάμεση ζώνη συμπεριλαμβάνεται μία διαδρομή για πεζούς.
Μία ανθρώπινη βασική σύνδεση κατά μήκος , η οποία σε κάποια σημεία έχει μικρότερες εγκάρσιες διαδρομές, οι οποίες συνδέονται με τη θάλασσα. Οι διαδρομές είναι από ξύλινα decks, υπερυψωμένα και σχεδιασμένα ετσι, ώστε να μην επηρρεάζουν το οικοσύστημα των αλμυρών ελών και να επιτρέπουν την ελεύθερη κίνηση της άμμου και του αέρα.
Η διαδρομή αυτή καταλήγει στον παραλιακό τουριστικό οικισμό Estartit.
Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.
