(112.12) Ανάπλαση της Βόρειας προβλήτας στην παράκτια ζώνη της Πάτρας

Φοιτήτρια: Βασιλική Λαλιώτη
Επιβλέποντες καθηγητές: Κων/νος Μωραΐτης, Σοφία Τσιράκη
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης: 17 Ιουλίου 2012

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διαχείριση του ελεύθερου παράκτιου χώρου της Πάτρας που προέκυψε μετά από την πρόσφατη μεταφορά μέρους του λιμανιού σε νότιο σημείο της πόλης. Πιο διεξοδικά, η αναλυτική πρόταση στοχεύει στην ανάπλαση της Βόρειας προβλήτας.

Σε αρχικό στάδιο, προσπαθώντας να διαχειριστώ συνολικά το ανεκμετάλλευτο παράκτιο μέτωπο, διαπίστωσα μία αφθονία ελεύθερου χώρου, καθώς η έκταση των 3.5 χιλιομέτρων του παλιού λιμένα περιλαμβάνει όχι μόνο μία γραμμική παράκτια ζώνη αλλά και τέσσερεις προβλήτες. Σε κάθε μία από αυτές, θα μπορούσε να προσδοθεί διαφορετική κεντρική χρήση, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του σημείου που βρίσκεται και της σχέσης της με την πόλη.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της Βόρειας προβλήτας είναι η γειτνίασή της με τη μοναδική, προς το παρόν, μαρίνα της Πάτρας. Ως εκ τούτου, η σχέση της με στοιχεία όπως το νερό ή τα καράβια είναι ενδυναμωμένη συγκριτικά με τις υπόλοιπες τρεις. Η επιλογή των προτεινόμενων, σε αυτήν, χρήσεων γης, εκτός από τον προφανή τους συσχετισμό με το υδάτινο στοιχείο και την επιχειρούμενη ανάδειξή του, προέκυψε ύστερα από μία διεξοδική ανάλυση της πόλης της Πάτρας και των αναγκών της. Ως στόχος τίθεται η ενδυνάμωση του χαρακτήρα του ναυταθλητισμού που κυριαρχεί στην ευρύτερη περιοχή της συγκεκριμένης προβλήτας, στην οποία παρουσιάζεται η δυνατότητα προσέλκυσης μέχρι και διεθνούς τουριστικού ενδιαφέροντος ως ναυταθλητικό κέντρο.

Σε κλίμακα πολεοδομική, η καθετότητα πολλών οδικών αρτηριών ως προς την ακτογραμμή εξυπηρετεί την εφαρμογή των λεγόμενων «πράσινων δρόμων». Σύμφωνα με αυτή, οι επιλεγμένοι άξονες, που μπορεί να είναι είτε αυτοκινητόδρομοι είτε πεζόδρομοι, γεμίζουν με πράσινο. Αφενός πηγάζουν από το δασύλλιο και αφετέρου καταλήγουν στην παράκτια ζώνη, δικτυώνοντας, παράλληλα, τους υπάρχοντες ελεύθερους χώρους.

Η κεντρική συνθετική ιδέα περιλαμβάνει τον κατακερματισμό της επίπεδης, μπετονένιας Βόρειας προβλήτας, την αποκοπή της από το γραμμικό παράκτιο μέτωπο και τη σύνδεσή της με τον αστικό ιστό διαμέσου μίας από τις πράσινες οδούς που προτείνονται, της "Αγίας Σοφίας". Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκεται η ενδυνάμωση της σχέσης του κατοίκου της Πάτρας με το υδάτινο στοιχείο αλλά και η ανάδειξη του τελευταίου μέσω τεσσάρων διαφορετικών του μορφών, κατανεμημένων σε ισάριθμες ενότητες: μία νέα μαρίνα, έναν ιστιοπλοϊκό όμιλο, μία πισίνα αναψυχής και ένα τεχνητό πάρκο.

Κρίσιμος, κατά τη συνθετική διαδικασία, χαρακτηρίζεται ο ρόλος της μεταφοράς. Εξαρχής, οραματίστηκα μία προβλήτα στην οποία, αφού εισβάλλει ορμητικά ένας «πράσινος ποταμός», τη μετασχηματίζει, δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο «δέλτα». Εν συνεχεία το κύμα, οι γλάροι, τα πανιά, η πλώρη και η χαρακτηριστική πατρινή στοά «μεταφέρονται» μορφολογικά στους κτηριακούς όγκους.

Πληθώρα θαλάσσιων οικοσυστημάτων συναντώνται πλησίον της Πάτρας. Η επιλογή της τοποθέτησης, επί της Βόρειας προβλήτας, ενός τεχνητού πάρκου με χαρακτηριστικά θαλάσσιου οικοσυστήματος δικαιολογείται μέσω της δυνατότητας ένταξής του στο ήδη υπάρχον δίκτυο.

Αναφορά στον κινέζικο κήπο αποτελεί η σύλληψη του επιχειρούμενου τεχνητού οικοσυστήματος ως μια μικρογραφία της Καλόγριας, κοντινής παραθεριστικής περιοχής που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έναν υγροβιότοπο σημαντικού μεγέθους. Σύμφωνα με μία παλιά κινέζικη προσέγγιση, το νερό αποτελεί την αρτηρία του κήπου, τα βουνά το σκελετό του και τα φυτά απλώς το τρίχωμά του.

Οι πρώτες μορφές του νερού αφορούν τη χρήση της μεγάλης μαρίνας, τη δημιουργία της μικρής μαρίνας του ιστιοπλοϊκού ομίλου και την επιλογή τοποθέτησης της πισίνας. Η τελευταία, μάλιστα, αναφέρεται στους ιστορικούς αγώνες πόλο που λάμβαναν χώρα στις λιμενολεκάνες του παλαιού λιμένα και προβλέπεται να λειτουργεί με φιλτραρισμένο θαλασσινό νερό. Οι υπόλοιπες δύο μορφές συναντώνται αφενός στο τεχνητό πάρκο, όπου επιχειρείται η δημιουργία ενός σώματος αλμυρού νερού που μιμείται τη λιμνοθάλασσα, αφετέρου στον ιστιοπλοϊκό όμιλο. Εκεί, σχεδιάζεται μία υπαίθρια λωρίδα γλυκού νερού που σχετίζεται, ως προς τη χάραξή της, με τον επανατοποθετημένο ταμιευτήρα νερού του ΟΣΕ. Η πρόταση αυτή «μεταφέρει» έναν αστικοποιημένο χειρισμό, τον οποίο συναντάμε συνήθως σε πλατείες της πόλης.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.