(124.12) Ανάπλαση της πλατείας της Αγίας Παρασκευής

Φοιτήτρια : Παπαβασιλείου Δανάη
Επιβλέπων καθηγητής : Κωνσταντίνος Ηλίας, Παντελιά Στέλλα
Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημερομηνία παρουσίασης : Σεπτέμβριος 2012

Στόχος της συγκεκριμένης πρότασης είναι η βελτίωση της καθημερινότητας των κατοίκων και των περαστικών σε αισθητικό, βιοκλιματικό και εμπειρικό επίπεδο, εντάσσοντας την εκπαίδευση και την επαφή με τη φύση σε καθημερινή βάση και δημιουργώντας ένα μικροκλίμα. Επιπλέον επανεξέτάζεται η σχέση του κατοίκου με την πλατεία, τη βιβλιοθήκη, αλλά και το διπόλου πλακόστρωτο-γρασίδι το οποίο δημιουργεί χώρους κίνησης και μη κίνησης.

Αφορμή για να ασχοληθώ με την πλατεία της Αγίας Παρασκευής ήταν ήταν η ανάπλαση της Αγίου Ιωάννου έργο που ξεκίνησε το 2009 και μεχρι σήμερα παραμένει ημιτελές, και μια έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών, που κατατάσει την περιοχή σε ικανοποιητικά επιπεδα, με προβληματικούς τομείς όμως το αστικό πράσινο και την εκπαίδευση.

Βασικό μέρος της πρότασης αποτελεί η επανέξεταση του διπόλου πλακόστρωτο-γρασίδι, το οποίο δημιουργεί χώρους κίνησης και μη-κίνησης και κρατά τον περαστικό σε απόσταση από το πράσινο της πλατείας. Στην προκειμένη πρόταση η τοποθέτηση των υλικών δημιουργεί μια διαβάθμιση από τους κατεξοχήν χώρους κίνησης (σκληρά υλικά) προς τους χώρους φύτευσης (μαλακά υλικά). Η τοποθέτηση της βιβλιοθήκης στην πλατεία αναμένεται να αυξήσει την επισκεψιμότητα προκαλώντας μια πολιτιστική ανάπτυξη στην περιοχή φέρνοντας το βιβλίο στην καθημερινότητά μας.

Στη πλατεία δημιουργείται έντονο ανάγλυφο με βάση τις χαράξεις των ροών και τη φυσική υψομετρική διαφορά των τριών μέτρων μεταξύ του πάνω μέρους της πλατεία και της Λεωφ. Μεσογείων, με σκοπό να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κάθε περιοχής της πλατείας. Μέσω των υψομετρικών διαφορών και την δημιουργία κεκλιμένων επιπέδων δημιουργούνται υψώματα είτε για θέα, είτε για προστασία, βυθίσεις που προκαλούν τον περαστικό να εισέλθει σε αυτές και ανάλογα με το κομμάτι της πλατείας δημιουργούνται άλλες φορές εντάσεις και άλλες φορές απευθείας κινήσεις.

Επίσης σημαντικό κομμάτι της πρότασης είναι η δημιουργία μιας νέας μορφής βιβλιοθήκης που δεν θα επιβάλλεται στο περιβάλλοντα χώρο, αλλά θα αποτελέι κομμάτι της πλατείας και των βασικών κινήσεων ώστε να την καθιστά  μέρος της καθημερινότητας του πολίτη και του περαστικού. Ενας από τους βασικούς άξονες κυκλοφορίας περνά πάνω από την βιβλιοθήκη και ένας δευτερέυων άξονας  την διαπερνά. Βασικός μου στόχος είναι η βιβλιοθηκη να είναι οικεία στους πολίτες, να έχει όγκο σε ανθρώπινη κλίμακα και να κάνει τους κατοίκους να επαναπροσδιορίσουν την σχέση τους με αυτή.  Ετσι λοιπόν ο όγκος της βιβλιοθήκης βυθίζεται κατά κάποιο τρόπο στο έδαφος και μοιάζει να ξεφυτρώνει δημιουργώντας στον επισκέπτη την ανάγκη να τον ανακαλύψει.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην πλατεία, επιλέγονται βάση των κινήσεων που επιτρέπουν. Στις περιοχές γρηγορης κίνησης χρησημοποιούνται κυβόλιθοι και μπετόν. ΄Ηπια κίνηση έχουμε στις περιοχές με πατημένο χώμα, κυβόλιθους σε συνδυασμό με γρασίδι, ή και με σκέτο γρασίδι. Και τέλος μειωμένη ή μηδενική κίνησης έχουμε στις περιοχές με τα αρωματικά φυτά. Η ανάγκη εγκυβωτισμού του κυβόλιθου δημιουργεί τις λωρίδες από μπετόν καταμήκος της πλατείας οι οποίες αποτελούν και σχεδιαστικό κομμάτι, καθώς φέρουν τον εξοπλισμό, ενοποιούν την πλατεία με τις γύρω περιοχές και εισχωρώντας στους χώρους φύτευσης τελικά συνδέουν τις δύο περιοχές (περιοχή κίνησης και περιοχή φύτευσης) κάνοντας πιο ομαλή την μετάβαση από τα σκληρά στα μαλακά υλικά. Τα αρωματικά φυτά τοποθετούνται στις περιοχές με την μέγιστη κλίση και χρησιμέυουν ως προστατευτικά ενώ παράλληλα τονίζουν την κλίση και αναδεικνύονται.

Παράλληλα με τα υλικά ιδιαίτερη σημασία δόθηκε και στην επιλογή των φυτεύσεων. Για παράδειγμα στην περιοχή δίπλα στην Αγίου Ιωάννου έχει τοποθετηθεί μια φύτευση από νεραντζιές σε σειρά. Επιλέχθηκαν σε αυτό το σημείο νεραντζιές γιατι σαν αειθαλές φυτό διατηρούν το φύλλωμά τους όλο τον χρόνο. Η φύτευση γύρω από την εκκλησία μένει αυτούσια (μουριές). Στην βιβλιοθήκη τοποθετούνται μεγάλες κουκουναριές για να καλύψουν τον όγκο της και να δημιουργησουν μεγάλες σκιασμένες περιοχές. Τέλος σε περιοχές στάσης τοποθετούνται φυτά με έντονα χρώματα, διαφορετική εποχή ανθοφορίας και εναλλαγή από αειθαλή σε φυλλοβόλλα.

Ο εξοπλισμός της πλατείας δημιουργείται από την νοητή αναδίπλωση των λωρίδων μπετόν που διατρέχουν ολη την πλατεία. Ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκονται, τα καθίσματα ποικίλουν σε μέγεθος και αριθμό. Στις περιοχές με γρήγορή κίνηση τα καθίσματα είναι όσο το δυνατόν μικρότερα, ενώ στις περιοχές στάσης είναι μεγαλύτερα και τα συνανταμε πιο συχνά. Ο εξοπλισμός επίσης λειτουργεί σαν όριο ανάμεσα στα υλικά του δαπέδου, ή σαν νοητή συνέχεα των λωρίδων μπετόν.

Η βιβλιοθήκη βυθίζεται στο έδαφος για να αποτελέσει κομμάτι της πλατείας. Ουσιαστικά όμως το ανάγλυφο δίπλα στην βιβλιοθήκη δημιουργεί τέτοιες κλίσεις ώστε το μεγαλύτερο μέρος της να είναι εμφανές. Η οροφή της είναι βατή και μάλιστα αποτελέι κύρια κυκλοφορία. Η είσοδός της βιβλιοθήκης γίνεται από την εισερχόμενη κίνηση που διασπά τον όγκο της σε δύο κομμάτια. Εκατέρωθεν της κίνησης αυτής τοποθετούνται χώροι ανάγνωσης περιοδικών και κόμιξ, και wifi lounge. Η τοποθέτηση αυτών των λειτουργειών στην είσοδο την καθιστά πόλο έλξης. Η βιβλιοθήκη έχει 2 εξωτερικούς χώρους εκατέρωθεν του όγκου της. Ένα προφυλαγμένο χώρο στάσης με έντονο ανάγλυφο και ένα μεγάλο χώρο με γρασίδι που αποτελεί πυρήνα της πλατείας και που με μια βύθιση προς την μεριά του κτιρίου προκαλεί τον επισκέπτη να παει να διαβάσει το βιβλίο του.

Συνοψίζοντας , πρωταρχικός στόχος της πρότασής ήταν η ουσιαστική αναβάθμιση της περιοχής η οποία θα επηρεάσει και το αστικό αλλά και το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων. Στην σύγχρονη εποχή που ζούμε η ανάγκη των ανθρώπων για επαφή με την φύση γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη. Στόχος μου λοιπόν ήταν να απαντήσω στην ανάγκη αυτή. Με την τοπογραφία και την πλούσια φύτευση δημιουργείται μια αίσθηση ηρεμίας,  παρόλο το θορυβώδες οικιστικό τοπίο της περιοχής. Τελικά η διαμόργωση της πλατείας δεν αντιμετωπίζεται με τον συνιθισμένο τρόπο, αλλά καταλήγει να αποτελεί βιωματική εμπειρία για τον πολίτη.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.