ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχές 2012
Φοιτήτριες : Θεοδωράκη Σοφία, Φαφούτη Κατερίνα
Επιβλέποντες: Μπελαβίλας Νίκος, Χαϊδόπουλος Γιώργος
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης: Μάρτιος 2012
Διαχείριση του υπαίθριου δημόσιου χώρου, στη συνοικία Κουκάκι, σε τρία επίπεδα: αναβαθμίσεις ελεύθερων χώρων μικρής κλίμακας, επεμβάσεις σε χώρους πρασίνου υπερτοπικού ενδιαφέροντος (λόφος Φιλοπάππου, λεωφόρος Καλλιρόης έως το πρώην εργοστάσιο Φιξ), σχεδιασμός δικτύου πορειών, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο δικτύωσης των ελεύθερων χώρων του Λεκανοπεδίου.
Η παρούσα εργασία αφορά στο σχεδιασμό δημόσιου χώρου σε ήδη διαμορφωμένο αστικό, οικοδομικά κορεσμένο, περιβάλλον. Πρόκειται για τη συνοικία Κουκάκι, μεταξύ της λεωφόρου Συγγρού και των λόφων Ακρόπολης και Φιλοπάππου (ελεύθερων χώρων μεγάλης κλίμακας και υπερτοπικού ενδιαφέροντος).
Κατά το σχεδιασμό ήταν σημαντικό να προβλεφθούν οι νέες χωρικές ανάγκες, κυρίως λόγω της επανάχρησης του απομένοντος εργοστασίου Φιξ ως Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Επιπλέον, προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις με την περιβάλλουσα πόλη, καταγράψαμε τα όρια:
- ο άξονας της Καλλιρρόης, με τον απροσπέλαστο από πεζούς ανισόπεδο κόμβο
- τα όρια του αρχαιολογικού χώρου του ναού του Ολυμπίου Διός με την κοίτη του Ιλισσού και τις αθλητικές εγκαταστάσεις
- ο πεζόδρομος Διονυσίου Αρεοπαγίτου και τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων
- οι λόφοι Φιλοπάππου και Ακρόπολης
Η πρόταση οργανώνεται σε τρία επίπεδα ελεύθερων χώρων: 1. ελεύθεροι χώροι μικρής κλίμακας, 2. δίκτυο πορειών, 3. μεγάλης κλίμακας υπαίθριοι χώροι υπερτοπικού ενδιαφέροντος. Οι επιμέρους προτάσεις θεωρήθηκαν υλοποιήσιμες σε κατά προτεραιότητα βήματα προς τη σταδιακή αναβάθμιση του δημόσιου χώρου, αξιοποιώντας το υπάρχον δυναμικό.
Για το λόγο αυτό, προηγήθηκε η συστηματική αποτύπωση των συνιστωσών του υπαίθριου δημόσιου χώρου και των ποιοτήτων του φυσικού στοιχείου.
Στο πρώτο επίπεδο της πρότασης, εντοπίζονται τα μικρά διάσπαρτα αστικά κενά ώστε να διαμορφωθούν δίκτυα κοινόχρηστων χώρων πρασίνου. Οι πλατείες και τα πάρκα γειτονιάς, καθώς και οι πεζόδρομοι λειτουργούν ως κοινωνικοί χώροι σε τοπικό επίπεδο και συμβάλλουν ως βιοκλιματικοί θύλακες στο σύνολο της πόλης.
Στο δεύτερο επίπεδο, σχεδιάζουμε ένα δίκτυο κυκλοφορίας πεζών. Συγκεκριμένα, προτείνουμε την προέκταση των δύο υφιστάμενων πεζοδρόμων Δράκου και Ολυμπίου. Οι προτάσεις, αφενός, οδηγούν σε ήδη διαμορφωμένες εισόδους του λόφου Φιλοπάππου. Αφετέρου, συνδέουν τις δύο παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας (Φιλοπάππου-Fix)μεταξύ τους και με χώρους μικρότερης κλίμακας. Με την πρόταση αναμένεται η επέκταση των χρήσεων των διασταυρωμένων εμπορικών δρόμων σε όλο το μήκος των πεζοδρόμων (κυρίως στα ισόγεια χωρίς χρήση) ώστε να υπάρξουν δύο γραμμικά παράλληλα κέντρα που θα αναζωογονήσουν την περιοχή.
Συμπληρωματικά, προτείνουμε τη μετατροπή της οδού Φαλήρου σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
Οι συνθετικές αρχές για τη διαμόρφωση των δρόμων αφορούν:
- ενίσχυση της φύτευσης
- καθορισμός πορειών για τη διευκόλυνση της κίνησης πεζών
- Διαμόρφωση στάσεων
- Ορισμός θέσεων στάθμευσης
- Πρόβλεψη για ΑΜΕΑ
Στο τρίτο επίπεδο Η μελέτη εστιάζει στα δύο όρια του Κουκακίου: στη νοτιοανατολική ζώνη του λόφου Φιλοπάππου και στο τμήμα της Καλλιρρόης από τους στύλους του Ολυμπίου Διός έως τον παρακείμενο ελεύθερο χώρο του κτηρίου Φιξ.
Οι δύο πράσινες παρεμβάσεις αφορούν διαφορετικής ποιότητας "πράσινα". Στη διαδικασία σχεδιασμού, η φύση και η φύτευση στην πρώτη περίπτωση αποτελούν στοιχεία παρατήρησης και αποτύπωσης, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, με εργαλείο τη μελέτη αυτή, αποτελούν δομικό στοιχείο σύνθεσης..
Η νοτιοανατολική πλευρά του λόφου Φιλοπάππου, διαφοροποιείται με τον υπόλοιπο λόφο, κυρίως λόγω έλλειψης στοιχείων παρέμβασης που κυριαρχούν στον υπόλοιπο λόφο και της έντονης κλίσης. Διατρέχεται από μονοπάτι πλάτους 4 μέτρων που συνδέει τις διαμορφώσεις του Πικιώνη με το θέατρο της Δόρας Στράτου. Η πρότασή μας σταματά στο μονοπάτι καθώς αυτό αποτελεί τη σύνδεση με τον υπόλοιπο λόφο.
Εκτός από τις υπάρχουσες εισόδους στο λόφο στην προέκταση των δύο μεγάλων πεζοδρόμων, διαμορφώνουμε νέες εισόδους στους άξονες των εγκάρσιων δρόμων καθώς είναι τα σημεία επαφής πόλης- λόφου. Επιπλέον, επανασχεδιάζουμε το δίκτυο μονοπατιών και δημιουργούμε νέες στάσεις.
Για τη διαμόρφωση των στάσεων και των μονοπατιών, χρησιμοποιούμε μία οικογένεια προκατασκευασμένων αντικείμενων από μπετόν, σε δύο μεγέθη κατά μήκος και καθ' ύψος. Ο σχεδιασμός του αντικειμένου έχει στόχο να λειτουργήσει ως:
- αντιστήριξη σε διάφορα ύψη
- κανάλι απορροής (τοποθετημένο σε σειρά)
- όριο στάσεων και μονοπατιών
Για τη δημιουργία του καθίσματος, κατασκευάζεται ένα επιπλέον αντικείμενο συναρμόζει στο αρχικό αντικείμενο.
Οι συνδυασμοί των προκατασκευασμένων αντικειμένων διαμορφώνουν μια τυπολογία στάσεων ώστε να προσαρμόζονται στις ανάγκες της εκάστοτε θέσης. Για το σχεδιασμό λαμβάνουμε υπόψη, την υψομετρία του λόφου, τη θέση των δέντρων, τη θέα και τη θέση των μονοπατιών που αφορούν τη στάση.
Στη δεύτερη ζώνη, στόχος είναι να ευνοηθεί μια πορεία πεζών, εκτός των ΜΜΜ, που ενώνει τους στύλους του Ολυμπίου Διός με το σταθμό του Φιξ. Η υπάρχουσα φύτευση στις νησίδες τραμ προσφέρει σημαντικές ποιότητες ενός περιπάτου παρά τις δυσμενείς συνθήκες της λεωφόρου. Προτείνουμε την ενίσχυση των πορειών μέσω των πεζοδρομίων, με συμπλήρωση της υπάρχουσας φύτευσης και, σε επιλεγμένους δρόμους, αλλαγή του υλικού στο δρόμο στις διαβάσεις πεζών ώστε να δίνεται η αίσθηση της συνέχειας του πεζοδρομίου και να σημαίνεται η είσοδος στην περιοχή κατοικίας.
Συνυπολογίζοντας τις συνθήκες μεταφοράς του Ε.Μ.Σ.Τ. στο χώρο του Φιξ και της σημασίας του συγκοινωνιακού κόμβου (μεταφοράς και μετεπιβίβασης των ΜΜΜ και ΙΧ στον εξαώροφο χώρο στάθμευσης) επανασχεδιάζουμε τον παρακείμενο στο πρώην εργοστάσιο υπαίθριο χώρο και προτείνουμε:
- Το σχεδιασμό πάρκου στον ελεύθερο χώρο του Φιξ, με στόχο την ενίσχυση του αστικού πρασίνου και, παράλληλα, δημιουργία χώρου εκτόνωσης του ΕΜΣΤ (δευτερεύουσα είσοδος στον όροφο της βιβλιοθήκης)
- Τον επανασχεδιασμό του κόμβου του Φιξ ώστε να εξυπηρετεί ταυτόχρονα το επιβατικό κοινό όλων των μέσων όπως επίσης και τους επισκέπτες του ΕΜΣΤ
Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.
