(142.12) Αναδιάταξη του φυσικού μετώπου στην προβλήτα του Βόλου

Φοιτήτρια : Σπανογιάννη Ελένη
Επιβλέπων καθηγητής: Τριανταφυλλίδης Γεώργιος
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ημερομηνία παρουσίασης:  6 Οκτωβρίου 2012

Θέμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η αναδιαμόρφωση της εμπορικής προβλήτας του λιμανιού του Βόλου, ώστε να μετατραπεί σε σύγχρονο αστικό κέντρο με τοπικό αλλά και υπερτοπικό χαρακτήρα με την ανάπτυξη ποικίλων εγκαταστάσεων και χρήσεων. Σκοπός της επέμβασης είναι η διαμόρφωση μιας νέας αστικής ενότητας, που μέσα από την κατάλληλη αντιμετώπισή της ως πυρήνα πρασίνου για την πόλη, θα αποτελέσει σημείο αναφοράς και πόλο έλξης για τους ντόπιους και ξένους επισκέπτες, θα μεταφέρει την κοινωνική ζωή στο δημόσιο χώρο και θα συνδέσει τον αστικό ιστό με το θαλάσσιο μέτωπο.

Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά την αναδιαμόρφωση της εμπορικής προβλήτας του λιμανιού του Βόλου και τη δημιουργία μιας νέας αστικής εμπειρίας, που θα αποτελέσει ορόσημο για την περιοχή. Από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στοιχεία της πόλης του Βόλου ξεχωρίζει το εκτεταμένο θαλάσσιο μέτωπο, το οποίο σε μεγάλα τμήματά του λειτουργεί συμπληρωματικά με τον αστικό ιστό ή διαθέτει στοιχεία που επιτρέπουν μια μελλοντική ενσωμάτωση του στον οικιστικό ιστό.

Αφορμή για την επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής αποτέλεσε το Επιχειρηματικό Σχέδιο του Δήμου Βόλου, στα πλαίσια του οποίου ενισχύονται ποικίλες οικονομικές δραστηριότητες στους τομείς του πολιτισμού και του τουρισμού, και παράλληλα επιδιώκεται η προώθηση των νέων τεχνολογιών και της επιχειρηματικότητας.

Σύμφωνα με το Επιχειρηματικό Σχέδιο του Δήμου Βόλου προτείνεται, γενικά για την αναβάθμιση της πόλης, η αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων και χώρων, η βελτίωση του αστικού χώρου με πεζοδρομήσεις, η αλλαγή χρήσης εγκαταλελειμμένων αστικών περιοχών και η ανακαίνιση δημόσιων χώρων. Επιπλέον, απαιτείται η ορθολογική αντιμετώπιση της αστικής επέκτασης με συντονισμό των πολιτικών χρήσεων γης και επενδύσεων συγχρηματοδοτούμενων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαικής Ένωσης (τοπικό, εθνικό, υπερτοπικό επίπεδο).

Αξιοσημείωτο είναι πως μέσα στα έργα που πρόκειται να πραγματοποιηθούν συμπεριλαμβάνεται και η μετεγκατάσταση των χρήσεων του εμπορικού λιμένος δυτικά, προς την προβλήτα containers, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα αστικοποίησης και αναβάθμισης της προβλήτας του Σιλό.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής επέμβασης ο σχεδιασμός βασίστηκε σε μια γενικότερη πρόθεση για αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου και του ελεύθερου υπαίθριου χώρου της προβλήτας με τη δημιουργία ενός αστικού πάρκου τοπικού και υπερτοπικού χαρακτήρα, που θα συμβάλλει στη δημιουργία νέων σχέσεων και αλληλεπιδράσεων και θα ενισχύσει το συναίσθημα περί επιστροφής στη φύση. Στόχος είναι η δημιουργία μιας άμεσης και συνεχούς σύνδεσης με τη θάλασσα και μία δυναμική σχέση με την πόλη και το υγρό στοιχείο ενώ ταυτόχρονα όλη η περιοχή μέσα από την αντιμετώπισή της θα παρουσιάζεται σα να επιστρέφεται τόσο ολικά όσο και τμηματικά στη φύση, με απώτερο στόχο την επαναφορά της προβλήτας σαν στοιχείο της καθημερινής ζωής, εκπαίδευσης και αναψυχής των κατοίκων της πόλης και των επισκεπτών.

Επίσης, κυρίαρχο στοιχείο της πρότασης μέσα στα πλαίσια της γενικότερης αναδιάταξης του φυσικού μετώπου της προβλήτας αποτελεί η μέριμνα για πρωτότυπο κτιριολογικό πρόγραμμα, που αφορά τόσο την επανάχρηση του κτιρίου Σιλό όσο και τα νέα κτίρια της σχεδιαστικής πρότασης, με χρήσεις που απευθύνονται τόσο στους κατοίκους της πόλης όσο και σε επισκέπτες με απώτερο στόχο την ανάδειξη του Βόλου σε μητροπολιτικό κέντρο. Παράλληλη σημαντική ιδέα ήταν η ύπαρξη μιας νοητής πλατφόρμας, η οποία είχε ως στόχο να παραλαμβάνει το κτιριολογικό πρόγραμμα της επέμβασης και ταυτόχρονα να δημιουργεί νέους χώρους και νέες βιωματικές εμπειρίες, η μορφή της οποίας καθορίστηκε ύστερα από ποικίλους πειραματισμούς. Έτσι, προτείνεται η δημιουργία τριών θεματικών ενοτήτων χρήσεων - κόμβων στην εμπορική προβλήτα του Σιλό, οι οποίες τόσο τμηματικά όσο και ολοκληρωτικά συνεισφέρουν στον τομέα του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και έρευνας μέσα από διαφορετικών θεματολογιών εργαστήρια, που υπάρχουν και στις τρεις θεματικές ενότητες και στην απόδοση υπερτοπικού χαρακτήρα στην περιοχή, καθώς αποτελούνται από ιδιαίτερες χρήσεις και λειτουργίες. Συγκεκριμένα, προτείνεται η δημιουργία των εξής τριών θεματικών ενοτήτων:

1. χωροθέτηση πολιτιστικών υποδομών βοηθητικών του υπάρχοντος θεάτρου, που γειτνιάζει στην περιοχή επέμβασης
2. μετατροπή του κτιρίου του Σιλό σε Εθνικό Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων και δημιουργία θεματικού ξενοδοχείου με συνεδριακούς χώρους
3. χωροθέτηση εργαστηρίων Εσωτερικών Υδάτων, Θαλάσσιας Αλιείας και Προστασίας Υδάτινου Περιβάλλοντος καθώς και δημιουργία κτιρίου ενυδρείου.

Τέλος, εξερευνήθηκε η δυνατότητα της προβλήτας να αποδεσμευτεί από τον σκληρό, προγραμματικό και εννοιολογικό, χαρακτήρα της και εκμεταλλευόμενη τη στρατηγική της θέση μέσα στην πόλη, καθώς αποτελεί το όριο ανάμεσα στο βιομηχανικό και το αστικό μέτωπο της παραλίας, να αποτελέσει μια νησίδα - έναν πυρήνα πρασίνου, ένα σημείο αναφοράς που θα μεταφέρει την κοινωνική ζωή στο δημόσιο χώρο και θα συνδέσει τον αστικό ιστό με το θαλάσσιο μέτωπο.

Η γενικότερη αρχή για την αντιμετώπιση του αναγλύφου ήταν η πρόθεση να πραγματοποιηθεί μία τόσο καθ' ύψος όσο και σε βάθος επέμβαση, με ταυτόχρονη μελέτη των επιθυμητών πορειών και βασικών ροών ενώ στη συνέχεια το ανάγλυφο διαμορφώθηκε σε επιμέρους τμηματικές διαμορφώσεις με βάση τις υποπεριοχές που προέκυψαν από τα προηγούμενα διαγράμματα και τις ιδιαιτερότητες της καθεμίας λόγω του προγράμματος που τοποθετήθηκε σε αυτές. Ολόκληρη η περιοχή είναι σμιλεμένη με ράμπες, τριγωνισμούς, διαφορετικά επίπεδα, χωμάτινα υψώματα με γρασίδι και ποικίλα υλικά εδάφους, που θα αναφερθούν αναλυτικότερα στην πορεία, ενώ ταυτόχρονα συμβαδίζει με τις επιμέρους προγραμματικά και λειτουργικά περιοχές, αποκτώντας διαφορετικό χαρακτήρα βάση των δραστηριοτήτων, που αναπτύσσονται εκεί. Ένα δίκτυο πλατειών - στάσεων σε διαφορετικά επίπεδα διατρέχει κατά μήκος την περιοχή επέμβασης, οι οποίες τοποθετούνται σε κομβικά σημεία τόσο της βασικής ροής κίνησης όσο και των χρήσεων.

Το πράσινο αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο του πάρκου, καθώς ενισχύεται η υψηλή βλάστηση, η οποία εξυπηρετεί στα διάφορα σημεία τοποθέτησης της διαφορετικές ανάγκες και το νερό εισέρχεται σημειακά και ετερογενώς στην περιοχή επέμβασης με βασική σχεδιαστική κίνηση τη δημιουργία νησιού στην παλιά θέση της πλατφόρμας, ενώ σε σημεία της επέμβασης συναντάμε πλατώματα, που αποκαλύπτονται ή κρύβονται ανάλογα με τη στάθμη της θάλασσας. Επίσης, το υγρό στοιχείο συναντάται ως σιντριβάνια και ως σημαντικό στοιχείο του βοτανικού κήπου, ενώ στη συνέχεια παίρνει τη μορφή της νέας μαρίνας και ενός δικτύου εγκαταστάσεων για κολύμπι. Τέλος, το νερό αποτελεί κεντρικό στοιχείο του Νέου Εθνικού Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων, ενώ στην κατάληξη της πορείας προς το τέλος της προβλήτας αποτελεί το κεντρικό στοιχείο των εργαστηρίων των τμημάτων Εσωτερικών Υδάτων, Θαλάσσιας Αλιείας και Προστασίας Υδάτινου Περιβάλλοντος καθώς και του κτιρίου του ενυδρείου.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.