(153.12) Κ.Τ.Ε.(λ), Σταθμός Υπεραστικών Λεωφορείων στα Χανιά, Κρήτη

Φοιτητές: Γοραντωνάκη Τζένη, Μπρέγιαννης Κυριάκος
Επιβλέποντες καθηγητές: Ουγγρίνης Κωστής, Τσακαλάκης Δημήτρης
Πολυτεχνείο Κρήτης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: 17 Σεπτέμβρη 2012

Ο υπάρχον σταθμός ΚΤΕΛ βρίσκεται στην Πλατεία 1866 η οποία είναι μία από της τρεις κύριες πλατείες της πόλης των Χανίων. Μαζί με την πλατεία της Αγοράς και την πλατεία των Δικαστηρίων ορίζουν το κέντρο της πόλης. Η περιοχή γύρω από την πλατεία έχει κυρίως εμπορικό χαρακτήρα που το καλοκαίρι μετά μορφώνεται σε τουριστική πύλη της πόλης. Κατοικίες υπάρχουν μόνο στους ορόφους των γύρω κτιρίων καθώς και στην περιοχή νοτιοδυτικά της πλατείας.

Τα Χανιά είναι μία πόλη κεντρικής σημασίας για όλο το νομό. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μαθητές από χωριά του νομού έρχονται στα Χανιά για να φοιτήσουν. Επιπλέον, η πόλη είναι ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός πράγμα που σχεδόν διπλασιάζει τον πληθυσμό της πόλης, όχι μόνο λόγω των παραθεριστών, αλλά και λόγω των κατοίκων από άλλες πόλεις και χωριά του νομού που εργάζονται εδώ. Έτσι, όλο το χρόνο, μα κυρίως το καλοκαίρι, το λεωφορείο είναι βασικό μέσο μεταφοράς.

Η τοποθεσία του σταθμού ενισχύει την σημασία του στην καθημερινότητα. Είναι τοποθετημένος στο κέντρο της πόλης πράγμα που κάνει το λεωφορείο δημοφιλέστερο ως μέσο μεταφοράς και ταυτόχρονα, την πρόσβαση στην πόλη εύκολη υπόθεση.

Παρά την σημαντική τοποθεσία του, ο σχεδιασμός (αν υπήρχε) του υπάρχοντος σταθμού όχι μόνο δεν λύνει προβλήματα, αλλά δημιουργεί κιόλας, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αναδεικνύει την σημαντικότητα της πλατείας ή της πόλης εν γένει.

Όπως φαίνεται στην παραπάνω εικόνα, ο σταθμός στην ουσία είναι ένας κενός χώρος που χρησιμοποιείται κυρίως ως θέσεις στάθμευσης για τα λεωφορεία. Έτσι, και οι επιβάτες και οι εργαζόμενοι του σταθμού μένουν δυσαρεστημένοι από την χρήση του του υπάρχοντος χώρου. Οι πρώτοι, διότι δεν έχουν χώρο για αναμονή και οι δεύτεροι, διότι ο καταμερισμός του χώρου κάνει δύσκολη την κίνηση του λεωφορείου καθώς και την φόρτωση-εκφόρτωσή του. Σε αυτό συμβάλει επίσης το γεγονός ότι οι γύρω δρόμοι είναι μονής κατεύθυνσης, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα οι αναχωρήσεις να γίνονται από ένα στενό δρόμο και οι αφίξεις από ένα δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας.

Επιπλέον, ο χώρος είναι αποκομμένος από την πλατεία 1866 και κατ' επέκταση και από την πόλη. Είναι περίκλειστος από φράκτη για λόγους ασφαλείας, αφήνοντας κάποια κενά για την είσοδο-έξοδο των επιβατών. Έτσι, επιβάτες και λεωφορεία μοιράζονται τον ίδιο χώρο, πράγμα που δημιουργεί προβλήματα προσανατολισμού και κατεύθυνσης. Επιπλέον, οι γωνίες του σταθμού είναι κατειλημμένες από κτίρια κάνοντας την ένωση με την πόλη ακόμη πιο δύσκολη. Στα βόρεια βρίσκονται δύο ξενοδοχεία και στα νότια, κατοικίες, πράγμα που κάνει τον σταθμό μη αναγνωρίσιμο ως υποδομή της πόλης.

Ως αποτέλεσμα, καλούμαστε όχι μόνο να λύσουμε αυτά τα προβλήματα αλλά και να δώσουμε στην πόλη μία "σωστή" υποδομή μετακίνησης μέσω του σχεδιασμός, ο οποίος βασίζεται σε δύο καίριες αποφάσεις. Η πρώτη είναι η κατάρριψη του ορίου (φράχτης και γωνιακά κτίρια) και η δεύτερη, η υπογειοποίηση των λειτουργιών που αφορούν το λεωφορείο, δηλαδή αναχωρήσεις και αφίξεις καθώς επίσης και την στάθμευση και συντήρηση του, κατανεμημένες σε δύο επίπεδα. Αυτό επιτρέπει την δημιουργία ελεύθερων υπαίθριων χώρων, έναν κύριο και δύο δευτερεύοντες, οι οποίοι όχι μόνο σηματοδοτούν τις εισόδους στον σταθμό, αλλά επίσης αναδεικνύουν τον σταθμό ως υποδομή συνδέοντας τον με την καθημερινότητα στην πόλη.

Ο ρόλος τους όμως δεν σταματά εδώ. Αναμένεται να λειτουργήσουν σαν χώροι κίνησης πλήθος κόσμου, που με την σειρά του, θα λειτουργήσει σαν μία μορφή υπαίθριου θεάματος, ένα είδος θεάτρου για αυτούς που βρίσκονται μέσα στον σταθμό περιμένοντας πιθανόν την αναχώρησή τους. Έτσι, διαμορφώνεται μία ευχάριστη παραμονή και κυρίως αναμονή στο σταθμό, αφού μία από τις πιο αγαπημένες συνήθειες των ανθρώπων στους δημόσιους χώρους είναι η παρατήρηση των άλλων.

Ο σταθμός είναι επίσης σχεδιασμένος για την κάλυψη διάφορων και διαφορετικών αναγκών των χρηστών του οι οποίοι χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες, τον κάτοικο, τον τουρίστα και τον επιβάτη. Καθένας από αυτούς κινείται με διαφορετικό τρόπο στο χώρο, πράγμα που όταν εναρμονίζεται μπορεί να δημιουργήσει ένα φιλόξενο περιβάλλον. Με άλλα λόγια, ο σταθμός φέρνει αυτόν που βιάζεται κοντά σε αυτόν που περιπλανιέται ή χαζεύει την κίνηση στην πλατεία χωρίς να παρεμποδίζει ο ένας την κίνηση του άλλου.

Έτσι, όπως φαίνεται και παραπάνω, ο σταθμός μπορεί να καλύψει διάφορα σενάρια χρήσης που δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένα με την χρήση του λεωφορείου. Ένα από αυτά τα σενάρια θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα, η παράσταση ενός θεατρικού έργου στο θέατρο του σταθμού, πράγμα που λείπει αυτή τη στιγμή από την πόλη, ή ένα συνέδριο στο θέατρο σε συνδυασμό με το ξενοδοχείο και το εστιατόριο του σταθμού. Έτσι, το Κ.Τ.Ε.(λ) όχι μόνο καλύπτει τις δικές του ανάγκες για οικονομικούς πόρους αλλά και αποτελεί για την πόλη ένας χώρος με πολλά πρόσωπα, δίνοντας ζωή στην περιοχή.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.