(161.12) Nest and flight

Φοιτητές: Παύλος Αραβαντινός, Κατερίνα Βλάχου
Επιβλέπων: Κωστής Πανηγύρης
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: Φεβρουάριος 2012

Το θέμα της διπλωματικής εργασίας αφορά στο σχεδιασμό ενός υπερτοπικού Κέντρου Ημέρας για παιδιά, στην περιοχή του Κολωνού. Απευθύνεται σε παιδιά του κέντρου της Αθήνας, από βρέφη έως 18 ετών, και περιλαμβάνει χώρους σίτισης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, εκπαίδευσης, άθλησης και δημιουργικής απασχόλησης.

Κύριος στόχος είναι η δημιουργία ενός δομημένου πλαισίου το οποίο θα λειτουργήσει ως ένα ασφαλές σημείο αναφοράς για το παιδί στην πόλη, ως καταφύγιο αλλά και ως αφετηρία. Μια κοινότητα, ένα σπίτι με το δικό του ρυθμό, τη δική του ζωή, το οποίο προωθεί το σεβασμό του ενός προς τον άλλο και το σεβασμό στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον. Ένα χώρο που προσελκύει τα παιδιά και τα προσκαλεί να τον οικειοποιηθούν, να νοιώσουν ότι τους ανήκει.  Ένα κέντρο στο οποίο αξιοποιείται δημιουργικά ο ελεύθερος χρόνος, προωθείται η κοινωνικοποίηση και η δημιουργικότητα, προσφέρονται κίνητρα και ευκαιρίες. Ασφάλεια, ζεστασιά και προστασία, αλλά και εξέλιξη, αναζήτηση, καλλιέργεια.

Στο κέντρο της Αθήνας υπάρχει αυξημένη ανάγκη για τέτοιου είδους χώρους, οι οποίοι απευθύνονται ειδικότερα στα παιδιά οικογενειών με κοινωνικά ή οικονομικά προβλήματα. Η ανάγκη αυτή αυξάνεται διαρκώς, ιδιαίτερα μέσα στις συνθήκες κρίσης. Όλο και περισσότερα παιδιά βρίσκονται εκτεθειμένα σε ένα περιβάλλον ανασφάλειας και κοινωνικών, οικονομικών και ψυχολογικών προβλημάτων.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, επιλέχθηκε ένα ελεύθερο οικόπεδο στον Κολωνό, μια περιοχή ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη, με ελάχιστους ακάλυπτους χώρους και ελάχιστο πράσινο, υψηλό επίπεδο παιδικού πληθυσμού, υψηλό επίπεδο αναλφάβητων και χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Το οικόπεδο έχει εμβαδό 3 στρ. και βρίσκεται κοντά στο σταθμό του μετρό και σε δύο δημοτικά σχολεία, δύο γυμνάσια και ένα νηπιαγωγείο.

Η ελευθερία κίνησης των παιδιών μέσα σε ένα προστατευμένο, ασφαλές και φιλικό περιβάλλον αποτέλεσαν εξαρχής κατευθυντήριο άξονα του σχεδιασμού. Βασική ιδέα είναι η δημιουργία μιας καθαρής χειρονομίας, η οποία θα προστατεύει από την ασάφεια και τον κατακερματισμό της γύρω περιοχής, και παράλληλα θα προσκαλεί για εξερεύνηση του χώρου που περικλείει. Το απαιτούμενο πρόγραμμα αλλά και η επιθυμία να δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να το ακολουθήσουν όπως αυτά θέλουν, συνέβαλλαν στη συνθετική διαδικασία. Η εναλλαγή της ποιότητας των χώρων, η εναλλαγή κλειστού ανοιχτού και η οπτική επαφή ανάμεσα στα επιμέρους τμήματα υπαγόρευσαν τις επιμέρους διαμορφώσεις.

Η γειτνίαση με την οδό Λένορμαν, ένα δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας, και ο προσανατολισμός του οικοπέδου έθεσαν τις πρώτες σχεδιαστικές παραμέτρους. Το κτήριο αναπτύσσεται σε μια σπειροειδή διάταξη, με ανοδική πορεία, γύρω από μία κεντρική αυλή. Η συνεχής ροή του κτηριακού όγκου διακόπτεται από ένα ημιυπαίθριο αμφιθέατρο και χώρους ελεύθερου χρόνου ενώ εκτονώνεται σε μια υπερυψωμένη αίθουσα χορού, μουσικής, γυμναστηρίου, εκθέσεων.

Το κτήριο είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες περίπου 150 παιδιών. Το  επίπεδο του ισογείου περιλαμβάνει την υποδοχή, γραφεία προσωπικού, χώρο σίτισης, κουζίνα, ημιυπαίθριο αμφιθέατρο, αποθηκευτικούς χώρους, νηπιαγωγείο, φιλοξενία βρεφών και μια μικρή μονάδα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, αποτελούμενη από ιατρείο, φαρμακείο, χώρους εμβολιασμού, αιμοδοσίας, νοσηλείας και ανάπαυσης καθώς και συμβουλευτικής  και ψυχολογικής υποστήριξης για τους γονείς.

Στο επίπεδο του ορόφου εκτός από την πολυλειτουργική  αίθουσα πάνω από την πιλοτή, φιλοξενούνται οι αίθουσες ενισχυτικής διδασκαλίας παιδιών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, η βιβλιοθήκη, το αναγνωστήριο, ­εργαστήρια και χώροι δημιουργικής απασχόλησης (ζωγραφική, κεραμική, πληροφορική, μουσική και χορό)

Το μήκος της Νότιας όψης, μπροστά από το ισόγειο νηπιαγωγείο και τις αίθουσες υποστηρικτικής διδασκαλίας του πρώτου ορόφου, διατρέχει ένας  διάδρομος με πτυσσόμενα παράθυρα ο οποίος λειτουργεί ως χώρος διαβάσματος και παιχνιδιού.

Η ράμπα της οροφής του κτίσματος είναι φυτεμένη. Η φύτευση δε λειτουργεί απλώς ως ένα στοιχείο αισθητικής και περιβαλλοντικής λειτουργίας του χώρου, αλλά ως δομικό στοιχείο, ενεργό στη δραστηριότητα της μάθησης και του παιχνιδιού. Η άμεση επαφή με τα φυσικά στοιχεία και η εμπειρία της φροντίδας και της καλλιέργειας των φυτών, συμβάλλουν στη συναισθηματική, νοητική εξέλιξη των παιδιών ως χώροι δραστηριοποίησης και κοινωνικοποίησής τους.

Τέλος η κεντρική αυλή συντίθεται ως ένας ελεύθερος ανοιχτός χώρος, ο οποίος δίνει την ευκαιρία για κίνηση, ελευθερία, παιχνίδι. Στρωμένη με χώμα, δίνει τη δυνατότητα για άμεση επαφή του παιδιού με ακατέργαστα υλικά της φύσης κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού του.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.