Αποκατάσταση οικίας Τσάμη στο Βαρόσι Έδεσσας και επανάχρηση της σε δημοτικό ξενώνα

Φοιτητής : Δήμος Δημόπουλος
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Δρ. Ευανθία Αθανασοπούλου
Τ.Ε.Ι. Πάτρας. Τμήμα ανακαίνισης και αποκατάστασης κτιρίων
Ημερομηνία παρουσίασης : 12/12/2012

 

Αντικείμενο της μελέτης είναι η αποτύπωση του κτιρίου, η αναγνώριση της υφιστάμενης κατάστασης και της παθολογίας του και έπειτα η πρόταση πλήρους αποκατάστασης και επανάχρησής του, ως Δημοτικό ξενώνα.

Περιγραφή κτιρίου
Η κατοικία που μελετάται, εικάζεται ότι κατασκευάστηκε περί τα τέλη του 19^ου αιώνα .Το 1983, η συνοικία Βαρόσι χαρακτηρίζεται διατηρητέο αρχιτεκτονικό σύνολο και το 1986 το υπό μελέτη κτίριο χαρακτηρίζεται διατηρητέο από την 4^η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων κεντρικής Μακεδονίας ΦΕΚ 712 / Β / 23.10.86 .

Το κτίριο είναι χτισμένο ακριβώς στο λεγόμενο φρύδι του βράχου της Έδεσσας. Η πρόσβαση στο κτίριο γίνεται από την οδό Αρχιερέως Μελετίου. Διαστάσεων 11,80 Χ 8,00 μέτρων περίπου, συνολικού εμβαδού 357.75 τ.μ. ( 3 όροφοι).

Πρόκειται για διώροφο κεραμοσκεπές κτίσμα (ισόγειο και όροφος) το οποίο εξ αιτίας της κλίσης του εδάφους έχει επί πλέον ημιυπόγειο στην πίσω όψη προς τον κάμπο (περιοχή "Λόγγος"). Σήμερα εμφανίζεται με τέσσερις ελεύθερες όψεις. Το ακανόνιστο σχήμα της κάτοψης του ισογείου και οι ορθογωνικοί χώροι στον όροφο που δημιουργούν μια σειρά από σαχνισιά προσδίδουν στο κτίριο ιδιαίτερη πλαστικότητα. Επίσης μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα διακοσμητικά αρχιτεκτονικά στοιχεία των όψεων, καθώς και η τυπολογική διάταξη του κτιρίου. Ξύλινες ψευδοπαραστάδες τονίζουν τις ακμές του κτιρίου και φαίνονται να στηρίζονται στη ξύλινη διαχωριστική κορνίζα των δύο ορόφων. Χαρακτηριστικό στοιχείο επίσης αποτελεί το καμπύλο γείσο επίστεψης του κτιρίου καθώς και η βάση στήριξης των σαχνισιών. Επιπλέον, διακρίνεται για την συμμετρία των παραθύρων, τουλάχιστον στον όροφο.

Στην πλευρική νότια όψη παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον η προεξοχή του ημικυκλικού όγκου της καμινάδας (μπουχαρί ).

Εσωτερικά το κτίριο παρουσιάζει λιτή μορφολογία χωρίς υπερβολές.

Κατασκευασμένο με πέτρα και ξύλο, αντιπροσωπευτικό δείγμα της παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής του 19^ου αι. που χαρακτηρίζεται αρχοντικό της εποχής σύμφωνα με  αναφορές σε κείμενα.

Το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται το κτίριο Ο.Τ. 2β είναι συνολικού εμβαδού 529,66 τ.μ. με εμβαδόν κάλυψης κτιρίου 109,67. Η κάλυψη του οικοπέδου είναι 109.67 τ.μ. και το συνολικό ύψος από τον δρόμο είναι 8,22 μ. Οι επιφάνειες των ορόφων είναι 111,73 τ.μ. στο ισόγειο και 122,65 τ.μ. στον όροφο.

Οι χρήσεις ανά όροφο ήταν οι εξής: στο υπόγειο αποθήκες και αχούρι ζώων καθώς και τρεχούμενο ρυάκι στο οποίο έπλεναν τα ρούχα, όπως επίσης και αποχωρητήριο. Στο ισόγειο και στον όροφο υπήρχαν καθιστικά υπνοδωμάτια, κουζίνες και τουαλέτα. Σήμερα χρησιμοποιείται μόνο το ισόγειο και το υπόγειο καθώς ο όροφος είναι σε άσχημη κατάσταση.

 

 

Κατασκευαστική ανάλυση του κτηρίου
Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου αποτελείται από την περιμετρική λιθοδομή κατασκευασμένη από τραβερτίνη (ασβεστόλιθος- πωρόπετρα). Οι εσωτερικοί διαχωριστικοί τοίχοι, καθώς και οι εξωτερικοί του ορόφου είναι από μπαγδατί. Τα πατώματα αποτελούνται από ξύλινους φορείς (ξυλεία κάστανου). Τα ταβάνια είναι από μπαγδατί ή αποτελούνται από τα ξύλινα πατώματα. Τα εσωτερικά κουφώματα είναι ξύλινα νταμπλαδωτά, δίφυλλα και μονόφυλλα, ενώ τα εξωτερικά παραθυρόφυλλα αποτελούνται από τζαμιλίκια. Ο φέρων οργανισμός της στέγης αποτελείται από ζευκτά και μαχιάδες από ξυλεία ελάτης ενώ η επικάλυψη είναι από βυζαντινού τύπου κεραμίδια.

Στο υπόγειο κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών εκσκαφών αποκαλύφθηκε τμήμα αρχαίου τείχους το οποίο κατασκευάστηκε στο παρελθόν πάνω στο βραχώδες πρανές και σε αυτό εδράζεται το κτίριο.

 

 

Κατάσταση διατήρησης, παθολογία
Η οικία Τσάμη αντιμετωπίζει σοβαρά δομικά και οικοδομικά προβλήματα. Τα οικοδομικά προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στην αποσάθρωση σε μεγάλο ποσοστό των εξωτερικών επιχρισμάτων, στην καταστροφή πολλών από τα εξωτερικά κουφώματα, στις ανερχόμενες και κατερχόμενες υγρασίες, στην καταστροφή των οροφών της τρίτης στάθμης, εξ' αιτίας της εισχώρησης ομβρίων από την στέγη. Τα εσωτερικά κουφώματα, τα επιχρίσματα και τα πατώματα αντιμετωπίζουν σοβαρές αλλοιώσεις που προέρχονται κυρίως από την προσβολή των ξύλων από έντομα αλλά και υγρασία. Τα οικοδομικά προβλήματα συμβάλλουν και στην επιδείνωση των δομικών προβλημάτων, γι' αυτό και η αντιμετώπιση τους παίζει καθοριστικό ρόλο για τη διάσωση του κτιρίου.

 

 

Γενική περιγραφή της πρότασης
Η οικία Τσάμη, προτείνεται μετά την αποκατάστασή της, να αποκτήσει την χρήση ενός δημοτικού ξενώνα. Η επιλογή της νέας αυτής χρήσης του κτιρίου προέκυψε από το ενδιαφέρον του δήμου Έδεσσας να χρησιμοποιήσει το κτίριο ως ξενώνα. Ένας δημοτικός ξενώνας με σκοπό την φιλοξενία ανθρώπων των τεχνών και των γραμμάτων, καλεσμένοι του δήμου της πόλης. Η επανάχρηση, έχει σκοπό πρωτίστως την συντήρηση και την αναβίωση του κτιρίου ως μνημείο της πόλης, μέσω της φιλοξενίας ανθρώπων και συμβάντων διαφόρων πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Η οικία Τσάμη ως δημοτικός ξενώνας, δεν θα έχει χαρακτήρα ξενοδοχείου. Το κτίριο, καθώς ανήκει στις δημοτικές αρχές θα χρησιμοποιείται με έναν πιο περιστασιακό χαρακτήρα, και ως αυτοεξυπηρετούμενος ξενώνας, όπως και στέγαση συναντήσεων, καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, ομιλιών, εκθέσεων κ.ά. Επιπλέον, εκτός της αρχιτεκτονικής σημασίας του κτιρίου, υπάρχει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, αφού στον χώρο του υπογείου, το διαπερνά τμήμα αρχαίου τείχους το οποίο θα αναδειχτεί κατάλληλα.

Η δομή του ξενώνα πλέον, προτείνεται ως εξής: Ισόγειο και υπόγειο γίνονται σχεδόν ενιαίος χώρος με τον διαχωρισμό τους μέσω ενός μεταλλικού μεσοπατώματος και μέχρι τα μέσα της κάτοψης. Στο υπόγειο προτείνεται χώρος συναντήσεων, ομιλιών και διαφόρων πολιτιστικών γεγονότων όσο ο χώρος το επιτρέπει, σε συνδυασμό με την επισκεψιμότητα του αρχαίου τείχους στον ίδιο χώρο. Έπειτα στον όροφο, ο οποίος παραμένει με την διάταξή του σχεδόν ως είχε, θα λειτουργεί ως ξενώνας με όλους τους απαραίτητους χώρους διαμονής πολλών επισκεπτών. Υπνοδωμάτια, κουζίνα, μπάνιο, σαλόνι αποτελούν τους απαραιτήτους χώρους για την διαμονή στον όροφο.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.