(112.13) Νεώρια Χανίων

Φοιτήτριες : Δαλακούρα Ι., Δημητρίου Ι.
Επιβλέπων καθηγητής: Ν.Σκουτέλης
Πολυτεχνείο Κρήτης-Τμήμτα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: 7 Οκτωβρίου 2013

Στόχος είναι οι μνημειακές βιομηχανικές εγκαταστάσεις, να κερδίσουν μια παράταση ζωής, με την προσθήκη σύγχρονων και αναστρέψιμων στοιχείων, που θα το περάσουν στην επόμενη εποχή. Οι λειτουργίες  προέκυψαν από το εξής ερώτημα. Πως θα ενταχθεί το μνημείο στον ιστό της πόλης ώστε να πάψει να λειτουργεί τουριστικά και μουσειακά και να συνδεθεί με τις ανάγκες της σύγχρονης ζωής.

Περιοχή επέμβασης
Τα 7 νεώρια που διατηρούνται σήμερα στην εσωτερική λεκάνη του ενετικού λιμένα Χανίων αποτελούσαν τμήμα ενός μεγαλύτερου συγκροτήματος που περιελάμβανε 17 νεώρια μαζί με το Μεγάλο Αρσενάλι. Το συγκρότημα άρχισε να κατασκευάζεται στις αρχές του 16ου αιώνα τα οποία θα εξασφάλιζαν την προστασία του στόλου τη χειμερινή περίοδο και παράλληλα θα επέτρεπαν την επισκευή και συντήρηση των πλοίων καθώς και του εξοπλισμού τους.

 

 

Τα Χανιά σε σχέδιο ανωνύμου από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Βιέννης μαζί με την υφιστάμενη κατάσταση. Το σχέδιο πόλης είναι αντιγραφή από το πρωτότυπο του M.Boschini - 1651. Πρόκειται για μία απεικόνιση, με τον ίδιο αριθμό νεωρίων στο λιμάνι και τρία ασκεπή στο Λαγονήσι.

 

 

Σε μια ανάγνωση της περιοχής όπως βλέπουμε στο δεύτερο διάγραμμα εντοπίζονται οι πλατείες και οι ελεύθεροι χώροι που είναι λιγοστοί σε σχέση με την πυκνή δόμηση της παλιάς πόλης, ενώ πλατείες Κατεχάκη και Τελωνείου που βρίσκονται ανάμεσα στο Αρσενάλι και στο Τελωνείο λαμβάνουν τη χρήση χώρων σταθμεύσεως. Επίσης εντοπίζουμε τα μνημεία της περιοχής.

 

 

Το Αρσενάλι το οποίο αποτελούσε το δυτικότερο νεώριο του συγκροτήματος, μας έδωσε την ευκαιρία ενοποίησης της περιοχής επέμβασης μέσω της πύλης που καταλήγει στην πλατεία Κατεχάκη.

Το Παλιό Τελωνείο αποτελεί μνημείο του 20^ου αιώνα. Στην παρούσα φάση έχει δρομολογηθεί η μετατροπή του σε πολιτιστικό κέντρο η οποία περιλαμβάνει - μεταξύ άλλων και την διαμόρφωση θεάτρου 400 θέσεων.

Τα νεώρια Μόρο που βρίσκονται στον ανατολικό προμαχώνα του λιμανιού μετά από πρόσφατες αποκαταστάσεις λειτουργούν ως ιστιοπλοϊκός όμιλος και μουσείο αρχαίας και παραδοσιακής ναυπηγικής.

 

 

Το συγκρότημα των 7 νεωρίων. Πρόκειται για επιμήκη συνεχόμενα κτίρια, με τον κατά μήκος άξονα στραμμένο προς τη θάλασσα. Η στέγαση της γαλέρας ήταν καθοριστικός παράγοντας για τα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά (πλάτος 9μ., μήκος 49μ. και ύψος 9μ. περίπου). Η βόρια όψη ήταν ανοικτή προς τη θάλασσα ενώ η νότια ήταν κλειστή με 4 ανοίγματα.

Σημαντικές μεταγενέστερες προσθήκες είναι η κατασκευή τοίχων που καλύπτουν το τύμπανο του θόλου στη βόρεια όψη (αρχές 19^ου αι.) προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως αποθήκες και η κατασκευή νέων τοίχων στο εσωτερικό του συγκροτήματος που φράζουν κάποια από τα τοξωτά ανοίγματα.

Σήμερα τα νεώρια χρησιμοποιούνται ως αποθηκευτικοί χώροι. Λόγω της πλήρης εγκατάλειψης των Νεωρίων οι εξωτερικοί τοίχοι έχουν υποστεί σοβαρές φθορές με ρωγμές από αυτοφυείς συκιές και βιολογικών επικαθίσεων σε διάφορα σημεία, από τις οποίες δημιουργήθηκαν σημαντικές διαβρώσεις και ρήγματα.

 

 

Σχολή Καλών Τεχνών

Η κεντρική ιδέα συνοψίζεται στην ένταξη μιας συνεχούς επιφανείας ξύλινου δαπέδου, που οδηγεί την κυκλοφορία του κοινού από το Μεγάλο Αρσενάλι μέχρι τη νέα κατασκευή της βιβλιοθήκης. Όλες οι νέες προτεινόμενες παρεμβάσεις είναι αναστρέψιμες ενώ προκύπτουν από μεταφορικά σχήματα που παραπέμπουν σε μορφές της ναυπηγικής τέχνης.

Το κτιριολογικό επιλύεται με το διαχωρισμό των χρήσεων σε αίθουσες διδασκαλίας(νότια)και υπηρεσίες της σχολής στη βόρεια όψη, ενώ στα ανατολικά έχουμε το κτίριο της βιβλιοθήκης σαν συνέχεια των νεωρίων.

Σε πατάρια τοποθετούνται χρήσεις όπως κάποια γραφεία καθηγητών, το μηχανογραφικό και κάποια επιπλέον αναγνωστήρια. Τα κλιμακοστάσια τοποθετούνται στη ξύλινη διαδρομή.

 

 

Από τη βόρεια όψη απομακρύνονται οι μεταγενέστεροι τοίχοι που εξυπηρετούσαν τη χρήση των νεωρίων σαν αποθήκες. Η ιστορική αξία του μνημείου έγκειται στη χρήση που είχε αυτό, σε μια προηγούμενη εποχή με σημαντική ναυτική δραστηριότητα. Εμείς επιλέγουμε να επαναφέρουμε στη μνήμη αυτή την ιστορική φάση με τις μορφές που μεταφέρονται από το πεδίο της ναυπηγικής. Όπως βλέπουμε στην όψη τα μεταλλικά στοιχεία λαμβάνονται από τις ναυπηγικές γραμμές δηλ. τους νομείς που αποτελούν το σκελετό ενός ξύλινους σκάφους. Τα μεταλλικά στοιχεία μεταφέρονται στο εσωτερικό ως φέροντας οργανισμός, κουφώματα, φωτιστικά ενώ εξωτερικά συνθέτουν τα στέγαστρα των πλατειών.

 

 

Στην πρότασή μας μεταφέρεται η μορφή των ιστιοφόρων για να σχεδιαστούν τα φωτιστικά του εξωτερικού χώρου. Στην φωτογραφία βλέπουμε τη γάστρα του Pier Luigi Nervi από μπετόν αρμέ την οποία μεταφέρουμε στον εξοπλισμό της πλατείας σαν κάθισμα.Στο σχεδιασμό του νέου κτιρίου της βιβλιοθήκης δανειζόμαστε τον τρόπο λειτουργίας του πετσώματος από τη ξυλοναυπηγική όπως ακριβώς με σκοπό να δημιουργηθεί ένα κέλυφος, που να παραλαμβάνει το νερό στην ομοιόμορφα στην επιφάνεια του ως περαιτέρω μετάθεση του συμβολισμού.

 

«Δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει αληθινά το δικό του πεδίο χωρίς να κοιτά τι συμβαίνει σε άλλα, ακριβώς όπως δεν μπορεί κανείς να γνωρίσει αληθινά, την ιδιαίτερη φύση της δικής του γλώσσας χωρίς να μάθει μερικές άλλες». Rudolf Arnheim

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.