(138.13) Rec.cover: Η αρχιτεκτονική επιφάνεια ως μέσο δημιουργίας χώρων συνάντησης

Φοιτήτριες : Εύα Γρηγοριάδου, Γεωργία Μανουσογιαννάκη
Επιβλέποντες καθηγητές: Σωκράτης Γιαννούδης, Κωνσταντίνος Ουγγρίνης
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
Ημερομηνία παρουσίασης: Μάιος 2013

Μέσω μιας αισθητηριακής προσέγγισης των περιοχών εντοπίζεται η σημασία της αρχιτεκτονικής επιφάνειας ως φορέα τοπικών πολιτισμικών εγγραφών. Οι εγγραφές αυτές αποτυπώνονται, αναλύονται και στη συνέχεια χρησιμοποιούνται ως σχεδιαστικά εργαλεία δημιουργίας νέων, μικρών αλλά δυναμικών χωρικών καταστάσεων οι οποίες ενισχύουν μία συλλογική προσέγγιση της καθημερινής ζωής στην πόλη.

Φανταζόμαστε μικρούς χώρους φυσικούς και οικείους, μέσα στους οποίους γνώσεις και συναισθήματα θα ρέουν · χώρους γέννησης της 'νέας πόλης'.

ΑΦΟΡΜΗ επιλογής του θέματος στάθηκαν οι νέες πρακτικές συλλογικής διαβίωσης στην πόλη όπως αυτές έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσονται από ομάδες κατοίκων σε πολλές γειτονιές της Αθήνας.
Μέσα στην ένταση των φαινομένων που χαρακτηρίζουν τη ζωή στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, εκδηλώθηκε η ανάγκη τα μέλη αυτής της κοινωνίας να γνωριστούν μεταξύ τους, να προβληματιστούν και να αναθεωρήσουν βασικές αρχές οι οποίες χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη αστική καθημερινότητα.
Έτσι, ξεκίνησαν να αναπτύσσονται με αυθόρμητο τρόπο νέες ενδιάμεσες πρακτικές χρήσης του δημόσιου χώρου οι οποίες έθεσαν νέα πλαίσια συμβίωσης στην πόλη.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι όλες οι παραπάνω δράσεις βασίζονται σε έννοιες όπως η αυτό-οργάνωση και η αμοιβαία προσφορά και εμπιστοσύνη. Δε βασίζονται σε οικονομικές σχέσεις, αλλά ούτε πρόκειται και για φιλανθρωπικές δράσεις.

Θεωρώντας λοιπόν ότι η καθημερινότητα είναι φορέας αλλαγής, η παρούσα εργασία θέλησε να διερευνήσει τα χαρακτηριστικά μίας νέας 'κοινωνικής' αρχιτεκτονικής, η οποία θα μπορούσε να συνεισφέρει στην ανάπτυξη τέτοιων συμπεριφορών και πρακτικών.

Στην ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΧΩΡΩΝ για την υποδοχή αυτών των νέων συλλογικών πρακτικών στραφήκαμε προς τα αστικά κενά της πόλης, τα οποία ως μέρη του ιστού σε μετάβαση, δύνανται να  φιλοξενήσουν νέες δράσεις.  Είναι εκείνα που φέρνουν σε επαφή τα διαφορετικά χρονικά και κοινωνικά πεδία που δομούν το σώμα της πόλης λειτουργώντας ως δοχεία μνήμης.

Στόχος της εργασίας είναι οι ασυνέχειες του ιστού - τα αστικά κενά-  να γίνουν φωλιές γέννησης νέων τόπων. Αυτοί οι τόποι, οι οποίοι φέρουν την παλιά πόλη, τη μνήμη, την καταστροφή της, γεννούν νέους χώρους, χώρους συνάντησης. Η συνάντηση γίνεται μέσα από το μικρό, το καθημερινό.

Ως ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ των παραπάνω τόπων χρησιμοποιήθηκε η πολιτισμική επιφάνεια. Σύμφωνα με τη Giuliana Bruno, ένα πολιτισμικό τοπίο, στην περίπτωσή μας αυτό της Αθήνας, πρόκειται για ένα διακειμενικό πεδίο αναπαραστάσεων. Αυτά τα ψηλαφίσημα, απτά αποτυπώματα που έχουν μείνει στις επιφάνειες της πόλης προσπαθήσαμε να τα καταγράψουμε και να χρησιμοποιήσουμε ως χωροποιητικά εργαλεία.

 

 

Σημαντικό κριτήριο κατά την ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ στις οποίες θα εφαρμοζόταν η πρόταση ήταν να βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, ή ευρύτερα αυτού, καθώς εκεί είναι που αποτυπώνονται συνεχώς τα αποτελέσματα των (οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών) μεταβολών με τη μεγαλύτερη ένταση.
Επίσης ήταν σημαντικό στις περιοχές να  υπάρχει ο χαρακτήρας της γειτονιάς, την οποία αναγνωρίσαμε ως βασικό δομικό στοιχείο-κύτταρο της ελληνικής πόλης και αρωγό αλλαγών και εξελίξεων.
Έτσι, επιλέξαμε τις περιοχές του Μεταξουργείου, των Εξαρχείων και των Πετραλώνων.

 

 

ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ _ Επιφάνεια Ψηφιδωτό
Διαφορετικές στρώσεις υλικών, ίχνη χρήσεων του παρελθόντος αλλά και του σήμερα, στοιχεία φθοράς και εγκατάλειψης σε συνδυασμό με τα έντονα εθνολογικά αποτυπώματα των ανθρώπων της περιοχής, συνθέτουν διαφορετικά λεξιλόγια τα οποία εγγράφονται στις επιφάνειες της περιοχής. Τα διαφορετικά αυτά στοιχεία παρατίθενται χωρίς συνήθως να καλύπτει το ένα το άλλο με αποτέλεσμα να συνθέτουν μία  επιφάνεια - ψηφιδωτό.

Αυτή η έννοια του μωσαϊκού δηλώνει και το κοινωνικό - εθνολογικό μωσαϊκό ανθρώπων και χρήσεων χαρακτηρίζουν την περιοχή , αλλά και τη σύγχρονη παρουσία πολλών και διαφορετικών κοινωνικών ομάδων οι οποίες λειτουργούν κατά κύριο λόγο αυτόνομα χωρίς να εμπλέκεται η μία με τη άλλη (διαφορετικές εθνικότητες μεταναστών, τσιγγάνοι, καλλιτέχνες, παλαιότεροι και νέοι κάτοικοι).

Φανταζόμαστε ένα χώρο ο οποίος δύναται να παραλάβει την πολιτισμική ετερογένεια της περιοχής, να την αφομοιώσει και να την κατευθύνει προς τη διαμόρφωση ενός πολυπολιτισμικού μωσαϊκού δράσεων.

Δραστηριότητες:

(α' επίπεδο)
Αστική καλλιέργεια
Χώρος συμβουλευτικής ιατρικής
Εργαστήριο παρασκευής φυσικών φαρμάκων
Συλλογική κουζίνα
Χώρος ανταλλαγής - προσφοράς τροφίμων

(β' επίπεδο)

Ξενώνες
Χώροι κοινής διαβίωσης

 

 

ΕΞΑΡΧΕΙΑ _ Επιφάνεια Εφημερίδα
Στα Εξάρχεια οι τοίχοι είναι σα βιβλίο με λέξεις τα συνθήματα και τα graffiti.

Οι επιφάνειες που συνθέτουν τη χωρική εντύπωση της περιοχής είναι έντονα δυναμικές και συνήθως αλληλοκαλύπτονται με αποτέλεσμα την ασάφεια των ορίων του χώρου.

Η έννοια της δυναμικής επικάλυψης λειτουργεί και κοινωνικά στην περιοχή, καθώς πολύ συχνά διαφορετικές κοινωνικές ομάδες έρχονται σε έντονη αντιπαράθεση, ενώ πολλές φορές η μία προσπαθεί να επιβληθεί της άλλης.

Φανταζόμαστε ένα χώρο ο οποίος δέχεται τη δυναμικότητα της περιοχής και θα ενισχύει τη δημιουργική της εκδήλωση μέσω της συνεργασίας.

Δραστηριότητες:

(α' επίπεδο)

Δανειστική- ανταλλακτική βιβλιοθήκη
Χώρος χορού - σώματος
Χώρος μεταποίησης και ανταλλαγής ενδυμάτων
Κήπος πόλης

(β' επίπεδο)

Χώρος ανάγνωσης
Ξενώνες
Κοινοί χώροι διαβίωσης

 

ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ _  Επιφάνεια  Πλήρες / Κενό
Οι επιφάνειες στην περιοχή των Πετραλώνων (σε σχέση με τις επιφάνειες των άλλων περιοχών) χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ομοιογένεια και καθαρότητα.

Η επιφάνεια - τοίχος  λειτουργεί κυρίως ως μέσο διαβάθμισης της φωτεινότητας και ορισμού των κενών και των πλήρων.

Φανταζόμαστε ένα χώρο ο οποίος μετατρέπει την 'ακινησία' της περιοχής σε στάση για περισυλλογή.

Δραστηριότητες:

Χώρος υποστηρικτικής μελέτης μαθητών
Δανειστική- ανταλλακτική παιδική βιβλιοθήκη
Υπαίθριος χώρος προβολών
Κήπος

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.