(147.13) Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Κέντρο Πολιτισμού στη λίμνη Καϊάφα

Φοιτητές: Αλεξανδροπούλου Κωνσταντίνα, Νίκα Ιωάννα, Σαμαράς Παναγιώτης
Επιβλέποντες Καθηγητές: Κόκκορης Πάνος, Παπαγιαννόπουλος Γιώργος, Λουκόπουλος Δημήτρης
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης:11/04/2013

 

 

Η διπλωματική αυτή στον Καϊάφα πραγματεύεται τη δημιουργία ενός Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Κέντρου Πολιτισμού, ορμώμενοι από την ανάγκη για τόνωση της περιοχής και διασφάλιση του φυσικού κάλλους της, μετά και από την μεγάλη καταστροφή που υπέστη από τις πυρκαγιές του 2007. Ορίζοντας τα δύο αυτά Κέντρα επιχειρούμε μια ευρύτερη παρέμβαση ήπιας μορφής, με σκοπό να καταστεί η περιοχή της λίμνη του Καϊάφα ένα σύνολο περιπατητικής εμπειρίας, κατά την οποία ο περιπατητής οικειοποιείται το φυσικό περιβάλλον.

Με αφορμή το γεγονός της φυσικής καταστροφής από τις φωτιές του 2007 που σημάδεψαν την περιοχή του Καϊάφα, και το σοκ από την ριζική αλλαγή του τοπίου, αναλογίζεται κανείς ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο και ασφαλές τελικά. Ζητούμενο είναι η προστασία και το ενδιαφέρον για το περιβάλλον, με σκοπό να επανέλθει. Η σχεδιαστική παρέμβαση στο συγκεκριμένο τόπο έχει διττό στόχο, αφενός την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση , αφετέρου την πολιτιστική τόνωση της περιοχής.

Έτσι λοιπόν, η παρούσα διπλωματική καταπιάνεται με το σχεδιασμό ενός πολύ-λειτουργικού συγκροτήματος στα πλαίσια του οποίου ο κάθε επισκέπτης καλείται να περπατήσει μέσα στη φύση, να ενημερωθεί για τον τόπο του και για  το πώς μπορεί να τον προστατεύσει. Τοποθετούμαστε, έτσι, σε πολύ μικρή απόσταση από τα λουτρά του Καϊάφα, όπου κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η πολυμορφία του εδάφους. Στόχος είναι  να δοθεί η ευκαιρία στον επισκέπτη της περιοχής  να οικειοποιηθεί το χώρο, να γίνει σημείο αναφοράς της περιοχής μέσω δράσεων συμπληρωματικών ως προς τις ήδη υπάρχουσες.

 

 

Στις παραπάνω σκέψεις βασίστηκε η ανάπτυξη  του εξής κτιριολογικού προγράμματος:

- Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
- Πολιτιστικό Κέντρο
- Δίκτυο διαδρομών

Με φανερή τη διάθεση να ωθήσουμε τον επισκέπτη να περιπλανηθεί στην περιοχή, ώστε να ανακαλύψει την  πολυμορφία του τόπου. Συνδέουμε τα δύο κτίρια με ένα δίκτυο διαδρομών, του οποίου το ένα άκρο θα είναι η περιοχή στο νησί της Αγ. Αικατερίνης και το άλλο άκρο στην παραλία. Γνωρίζοντας πως η αντίληψη του χώρου προκύπτει από την περιπατητική εμπειρία καλούμε τον επισκέπτη να προσδιορίσει τον τόπο και να τον αντιληφθεί μέσα από την κίνηση.

Είναι σαφές πως η άκρως ενδιαφέρουσα δομή του τόπου αυτού αποτέλεσε καθοριστικό γνώμονα για την πορεία της συνθετικής διαδικασίας. Θα μπορούσαμε να χωρίσουμε χοντρικά την περιοχή σε έξι ζώνες, ξεκινώντας από την θάλασσα και την παραλία περνάμε στις αμμοθίνες, τους έντονους αμμώδεις λόφους που προσφέρουν πανοραμική θέα και προς την θάλασσα και προς το βουνό του Λάπιθα. Η μορφολογία τους με τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές και τα ψηλά πεύκα προσφέρουν καταφύγιο σκιάς για τους παραθεριστές ενώ παράλληλα εμποδίζουν τη οπτική επαφή με την θάλασσα. Έπειτα, εγκαταλείποντας την εθνική οδό έρχεσαι σε επαφή με το δάσος, τα ψηλά πεύκα και τους ευκαλύπτους. Τέλος της διαδρομής ορίζεται η λίμνη όπου το τοπίο ανοίγεται μπροστά σου και αλλάζει η κλίμακα.

 

 

Η τομή στον ορίζοντα, η περιπλάνηση μεταξύ νερού και ξηράς ακολουθώντας τις εξάρσεις του τοπίου αποτελούν μείζονος σημασίας παράμετροι για τον σχεδιασμό. Το ίδιο το τοπίο, λοιπόν, υποκινεί τη σχεδιαστική πρόθεση θέτοντας κανόνες όσον αφορά στην ένταξη του κτιριακού συγκροτήματος πάντα με τους όρους του τόπου.

 

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Θέλοντας λοιπόν να συμβάλλουμε στην ανασύσταση και παράλληλα στην διαφύλαξη του συγκεκριμένου οικότοπου, θεωρήσαμε απαραίτητη τη δημιουργία ενός Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Με αυτόν τον τρόπο η νέα γενιά και όχι μόνο, θα αποκτήσει περιβαλλοντική εκπαίδευση μαθαίνοντας την αξία της φύσης, γνωρίζοντας την με βιωματικές εμπειρίες, θα ενημερωθεί για τρόπους διαφύλαξης, διατήρησης και προστασίας της φυσικής ομορφιάς σε παγκόσμιο επίπεδο. Αξίζει να τονίσουμε το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της παραμονής τους, τα παιδιά εντρυφούν σε παιδαγωγικές αρχές όπως η ομαδικότητα και η συλλογική δράση.

Το περιβαλλοντικό κέντρο θα έχουν τη δυνατότητα να επισκέπτονται οι μαθητές σχολείων του νομού Ηλείας και άλλων νομών της Ελλάδος στα πλαίσια μονοήμερων ή πολυήμερων εκδρομών. Η διαμονή τους θα γίνεται στα ήδη υπάρχοντα κτίρια- ξενώνες στο νησί της Αγ. Αικατερίνης.

Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σχεδιάστηκε με σκοπό να αφήσει όσο το δυνατόν μικρότερο αποτύπωμα στο περιβάλλον. Έτσι, δημιουργήσαμε μια κατασκευή από μεταλλικές σχάρες και ξύλινη πλήρωση που φιλοξενεί τα εργαστήρια. Πιο «στιβαρά» κτίρια είναι αυτά της βιβλιοθήκης καθώς και η διαμόρφωση του αμφιθεάτρου όπου κατασκευάζονται από οπλισμένο σκυρόδεμα. Όλα ενοποιούνται από το στέγαστρο, το οποίο σχηματίζει ένα είδος «πύλης» με σκοπό να μας εισάγει στην περιοχή παρέμβασης.

 

 

Κέντρο Πολιτισμού
Επιδίωξή μας είναι η δημιουργία ενός προορισμού, ενός σημείου αναφοράς και συνάντησης κατοίκων και επισκεπτών. Το Πολιτιστικό Κέντρο περιλαμβάνει Μουσείο Περιβάλλοντος, όπου εκτίθονται τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά του οικότοπου της λίμνης Καϊάφα. Μια Γκαλερί, όπου θα μπορούν να λαμβάνουν χώρα εκθέσεις τοπικών καλλιτεχνών, ή ακόμη να παρουσιάζονται εκεί οι εργασίες των μαθητών μετά το πέρας της επίσκεψης τους στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Το κτίριο σχεδιάστηκε στο μεγαλύτερο κομμάτι του ως  υπόσκαφο. Η βασική μας επιδίωξη ήταν να δημιουργήσουμε μια «πλατεία» στο κέντρο του λόφου του νησιού για τις συγκεντρώσεις των κατοίκων της περιοχής. Έτσι, το κτίριο σχεδιάστηκε να είναι στο μεγαλύτερο μέρος του υπόσκαφο, ενώ δημιουργούμε ένα πέρασμα προς την λίμνη με σκοπό να ολοκληρώσουμε τη διαδρομή στην περιοχή παρέμβασης. Το πέρασμα αυτό, και τέλος του κτιρίου, αποτελεί ένα μυστικιστικό τέλος στον περίπατο της περιοχής καθώς από το χαμηλό φωτισμό του Πολιτιστικού Κέντρου καταλήγουμε στο φως και το τοπίο ανοίγεται μπροστά στον περιπατητή.

 

 

 

Δίκτυο Διαδρομών
Το δίκτυο διαδρομών αποτελεί έναν μη ορισμένο περίπατο που διασχίζει εγκάρσια την περιοχή παρέμβασης. Σε αυτόν τον περίπατο υπάρχουν διαδοχικές αλλαγές του σκηνικού ακολουθώντας τον χαρακτήρα των διαφορετικών ζωνών ξεκινώντας από την παραλία έως το λιμναίο χώρο. Ωστόσο, σε στρατηγικά σημεία και όπου η μορφολογία του εδάφους μας το επιτρέπει τοποθετούμε ξύλινα παρατηρητήρια. Πέρα από στάσεις για τους περιπατητές αποτελούν και τοπόσημα διακριτικά στο τοπίο.

 

 

Κατά τη μορφοποίηση και των δύο κτιρίων διατηρήθηκε η ίδια στάση ως προς τη μελέτη της περιοχής, δηλαδή αναγνωρίζουμε τις ιδιαιτερότητες της μορφολογίας του τοπίου και το διαφορετικό του χαρακτήρα, φέρνοντας πάντα σε πρώτο πλάνο τον περιπατητή.

Τέλος, οφείλουμε να σημειώσουμε πως μια από τις αρχικές μας προθέσεις ήταν η δημιουργία ενός συγκροτήματος ανοιχτού και προσβάσιμου σε κάθε είδους κοινό. Από το μέλος μιας σχολικής περιβαλλοντικής ομάδας έως τον απλό πεζοπόρο. Κτίρια 'ΕΝΕΡΓΑ' κάθε μέρα και κάθε εποχή. Είναι σαφές ότι ενώ τα δύο κτίρια αποτελούν μέρος της κάθετης διαδρομής του λιμναίου χώρου του Καϊάφα, ο διαρκής διάλογός τους δεν τα εμποδίζει να διατηρούν την αυτονομία και τον χαρακτήρα τους.

 

 

3d Απεικόνιση
Η φωτορεαλιστική απεικόνιση επιχειρεί να δώσει την ατμόσφαιρα των κτιρίων και τη σχέση τους με το φυσικό περιβάλλον και όχι απλά μια περιγραφή όγκων και υλικών. Επομένως, κρίνουμε απαραίτητο να περιγράψουμε την αίσθηση των διαφορετικών ποιοτήτων χώρου που παράγονται από τη λύση μας και έτσι πραγματοποιούμε μια εικονική βόλτα στην περιοχή.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.