166.13 Επανάχρηση της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας και διαμόρφωση της πλατείας Αγοράς

Φοιτήτριες: Κρίκου Παναγιώτα, Παλόγου Κωνσταντίνα
Υπεύθυνοι καθηγητές: Μαρλαντή Μαρία, Βαΐου Κωνσταντίνα
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ΕΜΠ
Ημερομηνία Παρουσίασης: Μάρτιος 2013

Σκοπός της διπλωματικής εργασίας είναι η αντιμετώπιση του κτιρίου της Δημοτικής Αγοράς στη Χαλκίδα, αλλά και της  πλατείας  που βρίσκεται σε άμεσο διάλογο με αυτό, ως ενιαίο πολεοδομικό σύνολο μέσα στην πόλη. Προτείνεται η αναδιαμόρφωση της πλατείας "Αγοράς" και η άμεση  επικοινωνία της με το συγκρότημα της Αγοράς, με παράλληλο εμπλουτισμό του συνόλου με ποικίλες δραστηριότητες.

Η Αγορά λειτούργησε από τα πρώτα χρόνια ύπαρξής της σε άμεση σχέση με την πλατεία, η οποία είναι γνωστή σήμερα ως πλατεία ¨Αγοράς¨ λόγω της θέσης της, χωρίς όμως η λειτουργία της να ανταποκρίνεται πλέον στο όνομά της. Αποτελείται από κτίσματα δύο φάσεων(α΄ φάση 1885, β΄ φάση 1933), τα οποία συνυπάρχουν αρμονικά μεταξύ τους. Τα  τέσσερα κτίσματα της α΄ φάσης είναι απλού νεοκλασικού ρυθμού και τοποθετούνται συμμετρικά γύρω από μία εσωτερική πλατεία. Τα κτίσματα της β΄φάσης ακολουθούν τις αρχές του μοντέρνου κινήματος και αποτελούνται από δύο παράλληλες πτέρυγες που συμπληρώνουν την εσωτερική πλατεία και μία τρίτη που κλείνει το σύνολο από την πλατεία "Αγοράς". Τα τελευταία χρόνια η Δημοτική Αγορά περιέπεσε σε παρακμή, μέχρι το κλείσιμό της, την κήρυξή της ως διατηρητέο σύνολο και τελικά την πλήρη εγκατάλειψή της και αποκόπηκε πλήρως από την πλατεία. Σε αυτό συνετέλεσε και η διαφορά στάθμης μεταξύ τους, η έντονη κυκλοφορία οχημάτων στον άξονα που τις χωρίζει αλλά και ο σημερινός σχεδιασμός της πλατείας, η οποία λειτουργεί κυρίως ως πέρασμα, με απουσία συγκεκριμένου χαρακτήρα και ειδικών χρήσεων που αποτρέπει τον επισκέπτη να βιώσει πραγματικά το δημόσιο χώρο. Παράλληλα, τα ποικίλα όρια που υψώνονται στην περίμετρο της (παρτέρια, κατασκευές, υπερυψωμένα τοιχία) εμποδίζουν την άμεση σύνδεση των δύο περιοχών.

Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του κτιρίου ως εμπορικό και κοινωνικό κέντρο στο παρελθόν, καθώς και το πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό του ενδιαφέρον, η πρότασή μας αφορά στην επανάχρηση της Αγοράς με εμπορική χρήση κυρίως, με διαφορετικό χαρακτήρα, όμως, από αυτόν που είχε(οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία). Παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να κυριαρχεί η εμπορική χρήση στο άμεσο περιβάλλον, παρατηρούμε πλέον μια ποικιλομορφία από άποψη προϊόντων, καθώς και την ανάπτυξη πολλών εμπορικών καταστημάτων και σούπερ-μάρκετ τα οποία προφανώς δε μπορεί να ανταγωνιστεί, όπως και το έντονα ανεπτυγμένο πλέον συνοικιακό εμπόριο, το οποίο σίγουρα δε μπορεί και να αντικαταστήσει. Επιλέγουμε, λοιπόν, τοπικά προϊόντα από όλη την Εύβοια, όπως βιολογικά και άλλα χειροποίητα είδη από συλλόγους και συνεταιρισμούς, με σκοπό να προβληθούν μέσω μιας Αγοράς με προοπτικές λειτουργίας σε υπερτοπικό επίπεδο, καθώς βρίσκεται στο κέντρο μιας πόλης με μεγάλο αριθμό επισκεπτών καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Με σκοπό τη λειτουργία όλο το εικοσιτετράωρο και γνώμονα την ανάγκη χρήσης από άτομα όλων των ηλικιών, θεωρούμε αναγκαία την εγκατάσταση και άλλων συμβατών χρήσεων που θα επιτρέπουν την ανάπτυξη δραστηριοτήτων παρόμοιων με αυτές που είχαν λάβει χώρα και στο παρελθόν με μεγάλη απήχηση (π.χ: εκθέσεις,παζάρια). Συγκεκριμένα, προβλέποντας ήπια αναψυχή, εργαστήρια, ανοιχτό χώρο εκδηλώσεων, μουσείο, κοινωνικό παντοπωλείο και εργαστήριο για επισκέψεις και συμμετοχή των πολιτών, κρίνουμε πως η περιοχή μπορεί να ανακτήσει την ένταση του παρελθόντος.

Τα παραπάνω λειτουργούν στην πρόταση παράλληλα με τη χρήση της πλατείας, καθώς με ποικίλα μέσα πετυχαίνουμε την ενοποίηση των δύο τμημάτων, τα οποία τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζονται ως δύο διαφορετικοί κόσμοι. Προτείνεται η αναδιαμόρφωση της πλατείας ¨Αγοράς και η άμεση πλέον επικοινωνία της με το συγκρότημα της Αγοράς με τρόπο ώστε να εξυπηρετεί και να εξυπηρετείται από αυτή. Εξαλείφοντας το όριο του ενδιάμεσου άξονα, υπερυψώνοντάς τη στη στάθμη της Αγοράς και διατηρώντας τις προσβάσεις και ροές από και προς την πόλη που προϋπήρχαν επιτυγχάνουμε την ενοποίηση που επιθυμούμε. Η πλατεία πλέον εμπλουτίζεται με περιπάτους, χώρους ανάπαυσης, παιχνιδιού και εκπαιδευτικών  δραστηριοτήτων, οι οποίες της προσδίδουν ταυτότητα, ένταση και ζωντάνια σε όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Επιδίωξη μας είναι αυτός ο νέος πόλος έλξης να προβάλλεται και να σηματοδοτείται ήδη από την είσοδο στην πόλη. Γι' αυτό τον σκοπό, δίνουμε έμφαση, χρησιμοποιώντας κατάλληλη φύτευση (με διαπλάτυνση των πεζοδρομίων όπου απαιτείται), στον οδικό άξονα που ξεκινά από την παλαιά γέφυρα και καταλήγει άμεσα στην περιοχή επέμβασης(οδός Κώτσου). Με την εναλλαγή αειθαλών και φυλλοβόλων δέντρων, ώστε η πορεία να είναι προφανής καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, προβλέπεται μια άνετη και ευχάριστη διαδρομή, που διέρχεται μέσα από το ιστορικό κέντρο της πόλης και αναδεικνύει σημαντικά κτίρια, τα οποία θα έπρεπε να είναι άμεσα προσβάσιμα στους επισκέπτες.

Τα υλικά που επιλέγουμε είναι: το σκυρόδεμα, στους χώρους που διαμορφώνονται ως περάσματα και στις εισόδους της πλατείας αλλά και στην εκτόνωση της αναψυχής και στο εσωτερικό του συγκροτήματος της Αγοράς, ώστε να τονίζεται η ενοποίηση των δύο, ένα ενδιάμεσο υλικό (ξύλινο deck),  το οποίο διαχέει τις επιμέρους κινήσεις στο εσωτερικό της πλατείας και ένα μαλακό υλικό(πατημένο χώμα), το οποίο προσφέρεται για περιπλάνηση, ξεκούραση και παιχνίδι.

Στη διαμόρφωση της πλατείας βασικό σχεδιαστικό εργαλείο αποτελεί η φύτευση, ως συνέχεια των αξόνων της πόλης, η οποία κατευθύνει το βλέμμα στις πορείες και αναβαθμίζει την ποιότητα των χώρων και του μικροκλίματος. Τα βότανα και οι καρποί καλλιεργούνται και συλλέγονται με συλλογική δράση ομάδων πολιτών και υπάρχει η δυνατότητα να τροφοδοτούν την Αγορά για πώληση ή  κατανάλωση. Εξίσου σημαντικό μέσο στη σύνθεση είναι το υδάτινο στοιχείο, το οποίο εισάγεται με διαφορετικές μορφές, ως ηχητικό και οπτικό ερέθισμα από κάθε σημείο, καθώς και ο φωτισμός με ποικίλες μορφές, ανάλογα με τις προθέσεις.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ρευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.