ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχες 2013
Φοιτητής: Δημήτρης Σπυρόπουλος
Επιβλέπων Καθηγητής: Ζήσης Κοτιώνης
Σύμβουλοι: Δημήτρης Κορρές, Νικόλαος Πλατσάς
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: 7 Μαρτίου 2013
Μέσο μεταφοράς, αναψυχής, όχημα αγώνων... Αναμφίβολα, η ποικιλία ρόλων που μπορεί να επιτελέσει ένα ποδήλατο εντυπωσιάζει. Τι θα συνέβαινε όμως στην περίπτωση που κάποιοι από αυτούς τους ρόλους διασταυρώνονταν; Πόσο μάλλον όταν ένας από αυτούς δεν ανήκει καν στο υπάρχον "πεδίο δράσης" του. Η ιδέα βρίσκει τις ρίζες τις στο 1940 όταν ένας νεαρός ποδηλάτης από το Μίσιγκαν είχε την ιδεα να ταξιδέψει μέχρι τη Βοστόνη έχοντας ως μόνο εφόδιο το ποδήλατό του. Για την επίτευξη του στόχου του είχε προσαρτήσει μια κάψουλα διαμονής την οποία μετέφερε στο πίσω μέρος του ποδηλάτου σε όλη την διάρκεια της διαδρομής. Η ιδέα της κάψουλας διαμονής απασχόλησε για αρκετά χρόνια τον αρχιτεκτονικό χώρο (με το παράδειγμα του Kisho Kurakawa το 1972 να παραμένει το πιο χαρακτηριστικό) αλλά ελάχιστες φορές συνδυάστηκε με της έννοια της κίνησης ή της παραμετροποίησης. Το 2008 ο καλλιτέχνης Kevin Kyre εμπνεύστηκε ένα ποδήλατο που μαζί με την προσθήκη ενός πρόχειρου καταλύματος θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ένα ύστατο καταφύγιο αναψυχής.
Ενώ και οι δύο ιδέες εμφανίζουν αναμφισβήτητο ενδιαφέρον, δεν παύουν να προσεγγίζουν την νέα λειτουργία του οχήματος σαν δευτερεύων και όχι εγγενές στοιχείο, οδηγώντας έτσι και σε ένα δυσκίνητο όχημα. Η απόπειρα επιχειρεί τη αρμονική σύζευξη των λειτουργιών του ποδηλάτου σαν μέσου μεταφοράς και καταλύματος σε μια ενιαία πρόταση. Οι κύριοι στόχοι εστιάζουν στην εξασφάλιση της απαραίτητης ιδιωτικότητας για την λειτουργία του οχήματος σαν χώρο ανάπαυσης και την διατήρηση της οδηγησιμότητας του, παρά το αυξημένο βάρος σε σύγκριση με το συμβατικό ποδήλατο.
Η αντιμετώπιση του ποδηλάτου ως ένα δυναμικό σύστημα μέσου μεταφοράς-καταλύματος οδήγησε στην παράλληλη εξέλιξη του σχεδιασμού σε τρία επιμέρους τμήματα.
- Το πρώτο αφορά την ενσωμάτωση μιας ευέλικτης θέσης οδήγησης / ανάπαυσης με γνώμονα το διττό χαρακτήρα του οχήματος.
- Δεύτερον, την εύρεση της κατάλληλης διαρρύθμισης για την μεταφορά του παραγόμενου ανθρώπινου έργου μέσα από τα πετάλια, σε κίνηση, μέσω των αξόνων και των τροχών.
- Τρίτον, τη σχεδίαση κελύφους για την προαναφερόμενη πρόσδωση ιδιωτικότητας σε χρήση ανάπαυσης, αλλά και την δυνατότητα αναδίπλωσης του, ανάλογα με τις επιθυμίες του χρήστη.
Ο διττός ρόλος του ποδηλάτου σαν μέσο μεταφοράς αλλά και ανάπαυσης καθιστούσε απαραίτητη την ύπαρξη μιας εξίσου ευέλικτης θέσης οδήγησης, ικανή να προσαρμόζεται ανάλογα με τις διαφορετικές απαιτήσεις του χρήστη. Επιπλέον λόγω της ανάγκης χαμηλώματος του κέντρου βάρους με στόχο την διατήρηση της οδηγησιμότητας του οχήματος, η θέση αυτή έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερα κάτι που διευκολύνθηκε με την "μετάβαση" του ποδηλάτου από δύο σε τρεις τροχούς. Καθοριστικός παράγοντας ήταν και η εξασφάλιση της όσο το δυνατόν πιο ξεκούραστης θέσης οδήγησης ώστε η καταπόνηση των ποδιών του οδηγού και ολόκληρου του σώματός του εν γένει, να είναι η μικρότερη δυνατή. Η βιομηχανία αυτοκινήτων έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια ιδιαίτερα εξελιγμένες λύσεις γύρω από το κομβικό θέμα της θέσης οδήγησης, δίνοντας τη δυνατότητα περιστροφής της σε δύο άξονες. Στην περίπτωση του ποδηλάτου-καταλύματος απαιτείτο ένα παρόμοιας φιλοσοφίας κάθισμα με τη διαφορά ότι η προσαρμογή του θα γίνεται σε τρεις άξονες. Πέρα από τη ρύθμιση του αυχένα και της πλάτης απαιτείται και ρύθμιση της γωνίας των ποδιών του χρήστη για την βέλτιστη πρόσβαση στα πετάλια αλλά και την άμεση μετρατροπή του σε θέση ανάπαυσης αντίστοιχα.
Ακρογωνιαίος λίθος κάθε μέσου μεταφοράς αποτελεί το σύστημα κίνησης. Προτάσεις με τρεις τροχούς έχουν υπάρξει και στο παρελθόν (Buckminster Fuller - Dymaxion, 1933) αλλά η περίπτωση χρήζει διαφορετικής επίλυσης λόγω του αποκλίνοντος μεγέθους των τροχών και της ιδιόμορφης διάταξης της θέσης οδήγησης. Η ελαφρώς ξαπλωτή θέση οδήγησης υπαγορεύει την τοποθέτηση των πεταλιών και του δαχτυλιδιού της αλυσίδας πίσω από τον εμπρός τροχό, παραπέμποντας σε ένα τρόπο μεταφοράς ενέργειας που θυμίζει τα λεγόμενα "recumbent bike". Ποδήλατα τα οποία διαφέρουν από τα συνηθισμένα, όχι τόσο όσον αφορά το σχήμα αλλά κυρίως όσον αφορά την θέση και τον τρόπο οδήγησης καθότι ο άξονας κίνησής τους βρίσκεται ψηλά και μπροστά από το τιμόνι εξασφαλίζοντας καλύτερη εργονομία και κατανομή του κέντρου βάρους ώστε να ανταπεξέλθουν σε αποστάσεις μεγάλης διαρκείας για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί. Ακολουθώντας αυτή τη φιλοσοφία, ο δακτύλιος της αλυσίδας συνδέεται κεντρικά με τον άξονα κίνησης ώστε να μην επηρεάζει τον ωφέλιμο χώρο των χρηστών ενώ η κρεμαγιέρα συνδέεται ανεξάρτητα με τον εμπρός τροχό στον άξονα του οποίου καταλήγει συνεκτικά και το πλαίσιο. Σαν σύστημα διεύθυνσης, με γνώμονα την απρόσκοπτη πρόσβαση του οδηγού αλλά και τις δυσκολίες που θα εμπεριείχε στη λειτουργία του ένα παραδοσιακό τιμόνι ποδηλάτου (πολύ μεγάλη απαιτούμενη ακτίνα περιστροφής) επιλέχθηκε μια ιδιότυπη λύση με μοχλό ευθύγραμμης ροής ο οποίος με κίνηση προς τα εμπρός περιστρέφει το όχημα δεξιά ενώ με κίνηση προς τα πίσω, αριστερά.
Η λειτουργία ενός ποδηλάτου βασίζεται αποκλειστικά στην παροχή ενεργητικής ασφάλειας υπό την έννοια της εύρυθμης λειτουργίας του, της οδηγησιμότητάς του και της επαρκούς ποιότητας κύλισης. Στην περίπτωση όμως του καταλύματος η ασφάλεια μετουσιώνεται σε προστασία από φυσικά φαινόμενα και λοιπούς εξωτερικούς παράγοντες καθιστώντας έτσι και την ιδιωτικότητα, άρρηκτα συνδεδεμένη.
Η λύση σε αυτό το ζήτημα, προήλθε με την προσθήκη ενός προστατευτικού κελύφους που καλύπτει όλο τον ωφέλιμο χώρο του ποδηλάτου. Συνολικά κατασκευάστηκαν 9 μεταλλικά τόξα πάνω στα οποία ράφθηκε αδιαβροχοποιημένο πανί 2 χιλιοστών. Φυσικά, το κέλυφος, ακόμα και κλειστό, έπρεπε να φωτίζεται επαρκώς και για αυτόν το σκοπό στο εμπρός τμήμα του, επιλέχθηκε η χρήση διάφανου προστατευτικού φιλμ, το οποίο πέρα από ελαφρύ, προστατεύει ικανοποιητικά από τις ακτίνες του ηλίου και τη βροχή ενώ λόγω της ευκαμψίας του, μπορεί να αναδιπλώνεται κατά βούληση ανάλογα με τη χρήση του ποδηλάτου σαν μέσο μεταφοράς ή ανάπαυσης.
Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.
