(114) Επανάχρηση κτιρίου ΤΑΟΛ (Ταμείο Αμύνης Οινοπαραγωγών Λευκάδας)

Φοιτήτριες:  Ζούμπου Ηλιάννα, Τρικατσούλα Ελένη
Επιβλέπων καθηγητής:  ΣΤ. Σταυρίδης
Σύμβουλος: Β. Τσούρας
Σχόλη αρχιτεκτόνων μηχανικών ΕΜΠ
Ημερομηνία υποστήριξης: 4/11/2009

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:

Το κτίριο  ΤΑΟΛ  βρίσκεται στη Λευκάδα, στην παραλία του Κάστρου και αποτελεί τοπόσημο ως το  πρώτο οινοποιείο της Ελλάδας.

Οι βασικές συνθετικές αρχές του σχεδιασμού είναι οι εξής: χειρισμός των οπτικών φυγών,  εισαγωγή δυναμικών αξόνων,  χειρισμός του φυσικού φωτός και η διαρκής εναλλαγή του μέσα και του έξω, πάντα λαμβάνοντας υπόψη τη σεισμικότητα της περιοχής.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:

Το θέμα της διπλωματικής είναι η επανάχρηση του κτιρίου ΤΑΟΛ, του πρώτου οινοποιείου της Ελλάδας. Το κτίριο αποτελεί τοπόσημο για τη Λευκάδα, λόγω της ιστορικής του σημασίας και της στρατηγικής του θέσης, καθώς είναι το πρώτο κτίριο που συναντά κανείς φτάνοντας στο νησί. Εφόσον η λειτουργία του σταμάτησε πρόσφατα και δεν έχει κηρυχτεί διατηρητέο, προτείνουμε την επανάχρησή του.

Όσον αφορά στην ευρύτερη περιοχή, το κτίριο είναι τοποθετημένο στην παραλία του Κάστρου, ανατολικά βρίσκεται το σήμερα εγκαταλελειμμένο τουριστικό περίπτερο, νοτιοδυτικά η λιμνοθάλασσα και νοτιoανατολικά το Kάστρο της Aγίας Μαύρας. Το κτίριο του ΤΑΟΛ, ενώ βρίσκεται σε ένα πολύ ευνοημένο σημείο, είναι περίκλειστο και αυτοαναφερόμενο και δεν λαμβάνει υπόψη του τις θέες και τον περιβάλλοντα χώρο του. Μετά την ανάγνωση του περιβάλλοντος χώρου προέκυψαν κάποιοι δυναμικοί άξονες, που μεταφράζονται είτε ως τοιχία, είτε απλά ως κατευθύνσεις και αποσκοπούν στην λειτουργική και μορφολογική ένταξη του κτιρίου στην περιοχή.

Ύστερα από αποτύπωση της σημερινής  κατάστασης του κτιρίου, παρατηρήσαμε το πώς η συνεχής φθορά του συντέλεσε σε ένα πολύ ενδιαφέροντα φυσικό φωτισμό. Το φως εισάγεται  από τα ανοίγματα του κτιρίου και από τα τμήματα της κατεστραμμένης στέγης. Τα ανοίγματα λόγω της φθοράς τους  δημιουργούν διαφορετικές ποιότητες φυσικού φωτισμού, διότι κάποια υαλοστάσια έχουν καταστραφεί εντελώς, ενώ κάποια άλλα έχουν αλλάξει χρώμα, δημιουργώντας εναλλαγές διαφάνειας και αδιαφάνειας. Αυτό το στοιχείο έπαιξε μεγάλο ρόλο στο χειρισμό του  φωτός και στη διαμόρφωση των όψεων της πρότασης.

Προκειμένου να επιτευχθεί η ζωντάνια του κτιρίου καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, προτάθηκαν χρήσεις πολιτισμού (για το Διεθνές φεστιβάλ φολκλόρ και τις γιορτές Λόγου και Τέχνης) και αναψυχής, δηλαδή χώρος παραστάσεων βορειοανατολικά, εκθεσιακός χώρος στο εσωτερικό των μπετονένιων  δεξαμενών και στις κυλινδρικές δεξαμενές της παραλίας, καφετέρια στο ισόγειο και μπαρ στον όροφο.

Σε αυτό το σημείο θεωρούμε σκόπιμη την συγκριτική απεικόνιση του υπάρχοντος κτιρίου και της πρότασης σε κάτοψη και τομή.( εικ 3) Με πορτοκαλί και κόκκινο χρώμα υποδηλώνεται το υπάρχον κτίριο, ενώ με μαύρο η πρόταση. Από όλο το υπάρχον κτίριο διατηρείται μόνο το επίμηκες πρίσμα χωρίς τους επιμέρους όγκους. Σχεδιάστηκαν  λοξά τοιχία που διαπερνούν το κτίριο και διασπούν την κανονικότητά του, ενώ παράλληλα δημιουργούν φυγές προς τον περιβάλλοντα χώρο και το συνδέουν οργανικά με την παραλία. Ταυτόχρονα, οριοθετούν υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους και παίζουν σημαντικό λειτουργικό ρόλο. Επιπλέον, το τρίγωνο κάτω αριστερά της κάτοψης λειτουργεί σαν χώρος υποδοχής του όλου συγκροτήματος, σε αντιστοιχία του παλιότερου ορθογωνικού τμήματος υποδοχής. Οι κυκλικές μεταλλικές δεξαμενές παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο στο υπάρχον κτίριο και το χαρακτηρίζουν, και γι' αυτό διατηρούμε επτά από αυτές. Τέσσερις  τοποθετούνται παράλληλα στο τοιχίο και τρεις γραμμικά στην παραλία.

Οι προτεινόμενες όψεις του κτιρίου αποτελούνται από ένα σύστημα κινούμενων πανέλων κατά την οριζόντια διεύθυνση που φέρουν πληροφορίες για τα εκάστοτε δρώμενα. Έτσι οι όψεις είναι συνεχώς μεταβαλλόμενες και καδράρουν σε διαφορετικά σημεία, ενώ ο εσωτερικός φωτισμός ποικίλλει. 

Λόγω της  έντονης σεισμικότητας  της Λευκάδας, οι οποιεσδήποτε προσθήκες και νέες κατασκευές αποτελούνται από αυτόνομο φέροντα οργανισμό και  τοποθετούνται σε απόσταση πέντε εκατοστών από τα υπάρχοντα μπετονένια υποστυλώματα, προκειμένου να λειτουργούν ανεξάρτητα κατά τη διάρκεια του σεισμού. Όσον αφορά στην τομή, στόχος μας ήταν η ανάδειξη των δεξαμενών ως όγκων που αιωρούνται. Έτσι, η κατώτερη πλάκα των δεξαμενών τρυπάται, αφήνοντας περιμετρικά 30 cm. Στο σημείο τομής τοποθετείται  περιμετρικά  μεταλλικό στοιχείο ικανό να παραλαμβάνει τις οριζόντιες παραμορφώσεις κατά τη διάρκεια ενός σεισμού. Στο άνοιγμα που δημιουργείται τοποθετείται  η καινούρια μεταλλική κατασκευή σε απόσταση 5 cm από τον υπάρχοντα Φ.Ο., ώστε σε περίπτωση  οριζόντιας δυναμικής φόρτισης κατά τη διάρκεια ενός σεισμού να μην υπάρχει κρούση μεταξύ των δύο φερόντων οργανισμών.