(161) Campoi D.U.TH. και νέα Κεντρική Βιβλιοθήκη

Φοιτητής: Χαλάς Ανδρέας 
Επιβλέποντες Καθηγητές: Κόκκορης Πάνος, Παπαγιανόπουλος Γιώργος, Αγγελής Γιώργος
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Δ.Π.Θ.
Ημερομηνία παρουσίασης : 15/03/2010

Η παραλλαγή της λέξης campus σε campous επιχειρεί να συνοψίσει τη διαφορά μεταξύ κυριολεξίας και πραγματικότητας που χαρακτηρίζει το γήπεδο στο οποίο θα μετεγκατασταθούν οι πολυτεχνικές σχολές του Δ.Π.Θ.. Το Σεπτέμβρη του 2002 που επισκέφτηκα για πρώτη φορά το χώρο, ένα κτήριο έστεκε έρμο ανάμεσα σε καλλιέργειες τριφυλλιών και διερχόμενα κοπάδια προβάτων που βοσκούσαν εκεί. Σταδιακά, με κάποια έργα οδοποιίας, την ανέγερση 4 ακόμα κτηρίων και την εγκατάσταση μίας ακόμα σχολής το campus του Δ.Π.Θ. ιχνογραφείται μέσα τους campous. Κάπου εκεί αναπτύσσεται το ενδιαφέρον περί του 'τι μέλλει γενέσθαι'  γύρω μας.

Φωτογραφίες περιοχής

δείτε περισσότερες φωτογραφίες της περιοχής εδώ

Τα κριτήρια μιας διπλωματικής: Επιλογή ερευνητικού θέματος που να δίνει απαντήσεις σε μη τετριμμένα ζητήματα, αλλά την ίδια στιγμή να απαντά σε ρεαλιστικά δεδομένα, έτσι που υπό άλλες συνθήκες να μην αποτελούσε ασκήσεις επί χάρτου, αλλά να προτείνει πάνω στα αναγκαία, λύσεις που να μπορεί η πραγματικότητα να τις υποδεχθεί άμεσα. Όρο επίσης αποτελεί και η τριβή με όσο το δυνατό περισσότερα υλικά και πτυχές της αρχιτεκτονικής εφαρμογής συνιστώντας μια ολοκληρωμένη πρόταση κατά την ολοκλήρωση των σπουδών.

Επί τούτου λοιπόν κατά την επεξεργασία του θέματος λαμβάνεται υπόψη το νέο χωροταξικό σχέδιο της πόλης της Ξάνθης [που θα φέρει σε επαφή την πόλη με την Πολυτεχνειούπολη], η μορφολογία της ευρύτερης περιοχής [πεδινή έκταση, στο βορρά ορεινή μάζα, δυτικά η πόλη, νότια ο χείμαρρος Κόσυνθος], τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του γηπέδου [τα δέντρα, η εκσκαφή για ένα κτίριο που δε θα υλοποιηθεί, η παρουσία του νερού, οι οπτικές φυγές και τα σημεία αναφοράς του ευρύτερου χώρου, τα ίχνη που διακρίνουν τις μνήμες του χώρου-κατακερματισμένου από αγροτεμάχια, κ.α.].

 

Το ρυθμιστικό σχέδιο και η τροποποιημένη πρόταση

δείτε τον χάρτη εδώ 

Τα προαναφερθέντα κριτήρια σε συνδυασμό με ήπιες μετατροπές στα μέρη του προς υλοποίηση σχεδίου που υφίστανται αλλά και η αλλαγή κατευθύνσεων του σχεδιασμού σε τμήματα-περιοχές που δεν έχουν υλοποιηθεί αποτελούν τους όρους επέμβασης με σκοπό:

- Την ομαλή μετάβαση από την άκρη της πόλης στην είσοδο [υφιστάμενη δυτικά] της Πολυτεχνειούπολης με ένα γραμμικό δρόμο-πλατεία [άξονας Α-Δ] για πεζούς και ποδηλάτες, και την εκτροπή της κίνησης των οχημάτων από το κέντρο [έναντι του περιφερειακού δακτυλίου μιας πόλης για το αυτοκίνητο του αρχικού σχεδίου].

- Την ενίσχυση του κοινωνικού χαρακτήρα του κέντρου με εμπλουτισμό των χρήσεων με: κτήριο μικτών χρήσεων (φοιτητικοί σύλλογοι, λέσχες, εργαστήρια πολιτιστικού συλλόγου φοιτητών ''Η Γέφυρα", κατάστημα γραφικών υλών), κτήριο για τη στέγαση ανοικτού πανεπιστημίου με χώρους προβολής, την επανάχρηση του κτηρίου κεντρικής βιβλιοθήκης σε κέντρο ερευνητών και μεταπτυχιακών διατομεακών εργαστηρίων (στον όροφο) και κέντρο Η/Υ (ισόγειο). Τις χρήσεις συμπληρώνουν η νέα κεντρική βιβλιοθήκη (παρουσιάζεται παρακάτω), 3 κεντρικά αμφιθέατρα και η κεντρική διοίκηση (όπως αναπαριστώνται στο σχέδιο του αρχικού μελετητή).

- Τη διατήρηση ισορροπιών μεταξύ φυσικού και τεχνητού:

- Τη διατήρηση υφιστάμενων δέντρων, τη συλλογή των υδάτων με ελεγχόμενες πλημμυρίδες, τη μετατροπή του σκάμματος σε τεχνητή λίμνη και ένα εμφανές κανάλι από συρματοκιβώτια με κροκάλες που συλλέγει και διοχετεύει το νερό της βροχής που κυλά από τα βουνά μέσω των παραπάνω και τα οδεύει στον Κόσυνθο.

- Με γήλοφους και κοιλότητες που πλάθουν ανάγλυφα το έδαφος για το σχηματισμό ορίων και ενίοτε καθιστική χρήση.

- Προτείνεται φύτευση με ψηλόλιγνες λεύκες, άλλοτε γραμμικά [ένδειξη κατεύθυνσης] κι άλλοτε σε συστάδες [ανεμοφράκτες με μικρά ξέφωτα] που σχηματίζουν επιμέρους τόπους και συμμετέχουν στη σήμανση της Πολυτεχνειούπολης στον ορίζοντα του κάμπου [καθώς φτάνουν τα 20-30m σε ύψος].

- Δημιουργία ενεργειακού πάρκου [με ηλιακούς συλλέκτες και ανεμογεννήτριες] για διεξαγωγή σχετικών ερευνητικών προγραμμάτων και μαθημάτων αλλά και την αυτονόμηση μέρους ή του συνόλου των εγκαταστάσεων. Έτσι οι ανεμογεννήτριες σε συνδυασμό με τα δέντρα θα διακρίνονται στην κορυφογραμμή του κάμπου σηματοδοτώντας την Πολυτεχνειούπολη στην ανατολική άκρη της Ξάνθης, ορίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο ανάμεσα στο φυσικό τον τεχνολογικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού χώρου.

Απόψεις πρότασης

Οι αστικές διαμορφώσεις του κέντρου κατά τον άξονα Α-Δ [είσοδος από πόλη] και Β-Ν [σχέση με εστίες και χείμαρρο Κόσυνθο] προτείνονται:

 

- Με δαπεδοστρώσεις από κυβόλιθους, με εμφανείς κατασκευαστικούς αρμούς από κτυπητό σκυρόδεμα, και χλοοτάπητα ή εναλλαγή των 2, τύπου κλοστρά. 

- Πλάσιμο του φυσικού εδάφους , το στοιχείο του νερού και φυτεύσεις, κατά τα παραπάνω.

- Εξοπλισμούς καθιστικής χρήσης και φωτισμού, μικρά τυποποιημένα μεταλλικά κιόσκια [υποδοχείς για διάφορες χρήσεις και στάσεις λεωφορείου].

- Ιδιαίτερα στο βόρειο άκρο του κέντρου της Πολυτεχνειούπολης όπου μια πεζογέφυρα συνδέει με την περιοχή των εστιών, πάνω από τις ράγες του τρένου και την οδό Ξάνθης-Κιμμερίων, ένας γήλοφος παραλαμβάνει την μεγάλη υψομετρική διαφορά πλάι σε μια τσακισμένη φέτα εδάφους [γεωμετρική-τριγωνική] καθιστικής χρήσης [αντί υπαίθριου αμφιθεάτρου]. Έτσι, οι δυο αυτές εξάρσεις αίρουν οπτικά το όριο που σχηματίζουν οι υπερυψωμένες ράγες αποκόπτοντας την επαφή τομέα εστιών και σχολών.

Λεπτομέρεια πυρήνα πολυτεχνειούπολης + μακέτα [κλ. 1:500]

 

 

Στην περιοχή που τέμνονται ο άξονας Β-Ν και Α-Δ ορίζεται ο χώρος ανέγερσης της νέας Κεντρικής Βιβλιοθήκης. Έτσι το οικόπεδο έχει δυσδιγώνια επαφή με τους κεντρικούς υπαίθριους χώρους της Πολυτεχνειούπολης, αν και είναι πανταχόθεν ελεύθερο. Όπως το σκάμμα που βρίσκεται λίγο παραπάνω αλλά και την εκσκαφή που γίνεται σε κάθε κτήριο για τις θεμελιώσεις και τους υπόγειους χώρους, στην προκειμένη περίπτωση το έδαφος πλάθεται με μια υποβαθμισμένη κοιλότητα που εξασφαλίζει διπλή ισόγεια στάθμη και παράγει τα όρια σε Β και Δ, σχηματίζοντας τους υπαίθριους χώρους που περιβάλουν το κτήριο. Η ευρύτερη περιοχή έχει ανεπαίσθητη κλίση καθοδική προς νότο και σύμφωνα με τα παραπάνω, ορίζεται μια επιμέρους μικρή υποβαθμισμένη πλατεία παρέχοντας κι ένα διαγώνιο κόψιμο δρόμου ανάμεσα στη γενική υπαίθρια κυκλοφορία.

Νέο κτήριο Κεντρικής Βιβλιοθήκης [πορεία εργασίας]

 

Περιγραφή κτηρίου:

- Το κτηριολογικό πρόγραμμα [περίπου 8000 m²] επιλύεται με τρόπο τέτοιο ώστε να ξεπεραστούν κάποιες δεσμεύσεις σχετικές με την ασφάλεια του υλικού, τον έλεγχό του, το δανεισμό, κ.ά. [δλδ. αποφεύγεται η μια και αποκλειστική είσοδος-έξοδος, σαν μια στενή οπή σε ένα τεράστιο δοχείο].

- Η βιβλιοθήκη λειτουργεί σαν συσσωρευτής, καθώς συγκεντρώνει καθημερινά φοιτητές από όλες τις σχολές. Έτσι κρίνεται σκόπιμη η ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα της λειτουργίας, σε βαθμό που έστω και μια απλή διέλευση μέσα από το κτήριο να ενσωματωνόταν στο καθημερινό δρομολόγιο των φοιτητών, ανεξάρτητα από την σκοπιμότητα.

 

Φωτογραφίες μακέτας [κλ. 1:200]

 

 

- Στο κτήριο μπορεί να εισέλθει κανείς από όποια πλευρά κι αν το προσεγγίσει με κύρια χαρακτηριστικά την διπλή ισόγεια στάθμη [κατώτερη στάθμη ή μεσοστάθμη ως προς το φουαγιέ], τους πολλαπλούς τρόπους που μπορεί να κυκλοφορήσει, την διαρκή αναφορά στο χώρο που περιβάλλει το κτήριο με χαρακτηριστικές οπτικές φυγές ή κατευθύνσεις προσανατολισμού κατά τις μεταβάσεις, το αίθριο του φουαγιέ [Φ], το passage ανάμεσα σε Φ και κτήριο μπάρα...

- Η μπάρα [άξονας Β-Ν] φέρει τον όγκο των βιβλιοστασίων, οι τρεις εγκάρσιες σε αυτόν τα αναγνωστήρια κι ανάμεσα τους ορίζεται το Φ και η πλατεία που γειτνιάζει με το αναψυκτήριο και το αναγνωστήριο 24/7. Στις 2 κατώτερες στάθμες κατανέμονται θεματικά βιβλιοστάσια που αφορούν όλους τους φοιτητές, οι κοινόχρηστες λειτουργίες και οι αφετηρίες του κυκλοφοριακού συστήματος. Στις 2 παραπάνω τοποθετούνται βιβλιοστάσια ανά τμήμα [με αντιγραφικό εξοπλισμό και δανεισμό εντός] που διακόπτονται μεταξύ τους από μικρά αναγνωστήρια. Εγκάρσια ως προς αυτά [άξονας Α-Δ] βρίσκονται τα μεγάλα συγκεντρωτικά αναγνωστήρια που εκμεταλλεύονται το φιλτραρισμένο από περσίδες νότιο φως και το διάχυτο βορινό.

- Εξερχόμενος κανείς από ένα βιβλιοστάσιο έχει ήδη δανειστεί κάποιον τίτλο, κάτι που επιτρέπει στο κτήριο να είναι ανοικτό και σε ώρες που τα βιβλιοστάσια είναι κλειστά. Επιπρόσθετα, με τη διαίρεση σε 2 χαρακτηριστικούς τομείς [ενότητα Φ-αναγνωστηρίων και μπάρα βιβλιοστασίων] που συνδέονται με τον κυκλοφοριακό πολυεπίπεδο κυκλοφοριακό διάδρομο [παράλληλο στη μπάρα Β-Ν], η ενότητα του Φ μετατρέπεται σε έναν πολυχώρο, διαρκώς προσβάσιμο, στο κέντρο της Πολυτεχνειούπολης. Επίσης, το αναγνωστήριο 24/7 είναι ένας χώρος με ανεξάρτητη λειτουργία, ανάλογη με το αναγνωστήριο που υπάρχει τώρα στα προκάτ.

 

Σχέδια [κλ. 1:200]

 

 

- Μορφολογικά το κτήριο έχει εμφανείς όλες του τις σχεδιαστικές και κατασκευαστικές γραμμές, καθώς επίσης και το υλικό του [οπλισμένο σκυρόδεμα]. Την κατασκευή ολοκληρώνουν ψευδοδάπεδα [που ενσωματώνουν τα μηχανολογικά δίκτυα], τοίχοι από τσιμεντόπλινθους και μεταλλικοί φορείς πλήρωσης άλλοτε με τη μορφή υαλοπετασμάτων κι άλλοτε ως σύνθετα τοιχώματα [με τσιμεντοσανίδες, γυψοσανίδες, φεγγίτες σε διάφορους συνδυασμούς αναλόγως της εφαρμογής].

 

3D αναπαραστάσεις εσωτερικών χώρων

 

 

δείτε το microsite της διπλωματικής εδώ 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.