(163) Κέντρο Πολιτισμού στη Λευκάδα: το "Κάστρο" της Νεάπολης

Φοιτήτρια: Κονιδάρη Μαρίνα
Επιβλέπων Καθηγητής: Λιακατάς Ιωάννης
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Περίοδος Παρουσίασης: Νοέμβριος 2009

Θέμα της διπλωματικής αυτής εργασίας αποτελεί η δημιουργία ενός πολισχυδούς πολιτιστικού κέντρου, στη νέα πόλη της Λευκάδος, το οποίο θα εξυπηρετεί τις αυξημένες, σε χώρους πολιτισμού, ανάγκες του νησιού ιδιαίτερα την καλοκαιρινή περίοδο κατά την οποία λαμβάνουν χώρα, στην πρωτεύουσα αυτού, το Φολκλορικό Φεστιβάλ, οι Γιορτές Λόγου και Τέχνης αλλά και άλλες σημαντικές εκδηλώσεις με μακρά ιστορία.

Το προτεινόμενο κέλυφος καλείται να συγκεντρώσει και να συνδυάσει πληθώρα, ήδη υπαρχουσών, πολιτιστικών λειτουργιών διαφορετικής φύσεως (π.χ. αρχαιολογικό και λαογραφικό μουσείο, λευκαδιακή βιβλιοθήκη, αίθουσες τέχνης κτλ.), που στεγάζονται σήμερα σε ανεπαρκείς και σε αρκετές περιπτώσεις ακατάλληλους χώρους, αλλά και να καλύψει περαιτέρω ανάγκες αναψυχής και εκτόνωσης, τόσο των μόνιμων κατοίκων όσο και των πολυάριθμων εποχικών επισκεπτών. Το οικόπεδο που επελέγη, έκτασης 8.588 τ.μ., βρίσκεται στην επέκταση του σχεδίου πόλεως της Χώρας της Λευκάδος. Χωροθετείται στα όρια αυτής με το ιστορικό κέντρο, έχοντας μέτωπο στη θάλασσα, δίπλα στην καινούρια μαρίνα του νησιού και σε άμεση γειτνίαση με κτήρια δημόσιου χαρακτήρα.

Σημείο εκκίνησης της συνθετικής σκέψης αποτέλεσαν τα ακόλουθα δίπολα: ο "χαλαρός" πολεοδομικός ιστός της περιοχής, χαρακτηριστικό ολόκληρης της Νεάπολης, σε αντίθεση με τα ισχυρά γεωγραφικά όρια του οικοπέδου καθώς και η αδύναμη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία των σύγχρονων κατασκευών σε αντίθεση με την επιβλητική παρουσία του κάστρου της Αγίας Μαύρας, στην είσοδο της πόλης μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά. Η κλίμακα του δομημένου περιβάλλοντος, ο δημόσιος χώρος-πράσινο, και κατά κύριο λόγο η έλλειψη του στο νησί, αλλά και η υλικότητα υπήρξαν έννοιες καθοριστικές για τη δημιουργία ενός ζωντανού κέντρου, ενός πόλου πολιτισμού που θα αποτελούσε παράλληλα ισχυρό σημείο αναφοράς για την πόλη.

Η σύνθεση αναπτύχθηκε γύρω από εσωτερικό πηρύνα-αίθριο, που αποτελεί και την καρδιά του πολιτιστικού κέντρου, στον οποίο πραγματοποιείται η πλειονότητα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων, και σε δύο ενότητες:

α. ένα εκτεταμένης επιφάνειας πρανές, στη ΝΔ πλευρά του οικοπέδου, το οποίο "κρύβει" τους μεγαλύτερους όγκους του συγκροτήματος (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων-παρουσιάσεων και μουσειακός χώρος) ενώ παράλληλα αποτελεί μία ανάσα πρασίνου για την πόλη και,
β. ένα συνεχή γραμμικό όγκο, στη ΒΑ πλευρά του οικοπέδου, στον οποίο στεγάζονται οι υπόλοιπες λειτουργικές ενότητες˙ ξεκινώντας από τις αμιγώς δημόσιες στο επίπεδο του ισογείου (βιβλιοθήκη, διοικητικές εγκαταστάσεις και χώρος εστίασης) και περνώντας σε περισσότερο ιδιωτικές στους ορόφους (ξενώνες που προβλέπεται να καλύπτουν μέρος των αναγκών στέγασης των συγκροτημάτων του Φολκλορικού Φεστιβάλ το καλοκαίρι, και θα μπορούν να συνεισφέρουν στα έσοδα του πολιτιστικού κέντρου κατά τη χειμερινή περίοδο).

Ολόκληρο το πολιτιστικό κέντρο αποτελεί ένα μεγάλο περίπατο με πολλαπλές εισόδους-διαδρομές. Για παράδειγμα, ίσως η κυριότερη από αυτές, η ράμπα που δημιουργεί το δώμα του αδιάσπαστου όγκου, που προαναφέρθηκε, επιτρέπει στον επισκέπτη να έχει πλήρη εποπτεία τόσο της θάλασσας, ανατολικά της σύνθεσης, όσο και της παλαιάς πόλης, που απλώνεται βόρεια και δυτικά. Παράλληλα, τον οδηγεί ομαλά στο ανώτατο σημείο του πρανούς απ' όπου μπορεί είτε να κατευθυνθεί εκ νέου στο αίθριο-καρδιά του κέντρου πολιτισμού είτε να αποχωρήσει.

Το κάστρο της Νεάπολης, εσωστρεφές, φέρει μικρά ανοίγματα εξωτερικά ενώ αποκτά διαφάνεια εσωτερικά, ανάλογα βέβαια και με τον εκάστοτε χώρο, μέσα από τη χρήση εκτεταμένων γυάλινων επιφανειών. Η σύνθεση χαρακατηρίζεται από τη χρήση αδρών υλικών, στο σύνολο του συγκροτήματος (γυμνό μπετόν και πωρόλιθος), που ενισχύουν τον επιδιωκόμενο διάλογο με τη φύση ενώ τέλος αξίζει να σημειωθεί και η υιοθέτηση της μορφολογίας του "πόντζου", του παραδοσιακού λευκαδίτικου μπαλκονιού, που ολοκληρώνει την εικόνα του πολιτιστικού κέντρου.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.